Kamu-Özel İşbirliği projelerinde, hedeflerin tutmaması sonucu 2024 yılında da kamu milyonlarca lira zarara uğradı. Yolcu garantileri karşılanamayınca, 393 milyon TL şirketlerin kasasına girdi.
Kamu-Özel İşbirliği projelerinin havacılık sektöründe yarattığı mali yük, 2024 yılında da artarak devam etti. Devlet Hava Meydanları İşletmeleri tarafından yayımlanan 2023 Sayıştay raporu, Yap-İşlet-Devret modeliyle işletilen havalimanlarında verilen yolcu garantilerinin kamunun sırtına büyük bir yük bindirdiğini gözler önüne serdi.
Rapora göre, 2024 yılında, öngörülen yolcu garantilerine ulaşamayan projeler nedeniyle kamunun kasasından toplam 393 milyon 411 bin 808 TL özel sektör şirketlerine aktarıldı.
Bu büyük meblağ, özellikle Esenboğa ve Zafer Havalimanları’nda yapılan garanti ödemelerinin sonucunda ortaya çıktı.
ESENBOĞA VE ZAFER HAVALİMANLARINDA YÜKSEK ÖDEMELER
Sayıştay raporuna göre, 174 milyon TL’si Ankara Esenboğa Havalimanı’na, 218 milyon TL’si ise Zafer Havalimanı’na aktarıldı.
BirGün'ün haberine göre, ancak bu ödemelerin, yolcu garantilerinin gerçekleşmemesi nedeniyle kamu kaynaklarının israfı olarak değerlendirildiği ifade ediliyor. Esenboğa Havalimanı’nın işletme süresi 2025 yılında sona erecek olsa da, Zafer Havalimanı için bu sürenin 2044 yılına kadar devam edeceği belirtiliyor. Bu, kamunun daha uzun yıllar boyunca özel sektör şirketlerine garanti ödemesi yapacağı anlamına geliyor.
Zafer Havalimanı, gerçekleşmeyen yolcu garantileriyle dikkat çeken projelerden biri. 2024 yılı için şirketlere garanti edilen yolcu sayısı 1 milyon 207 bin 921 olarak belirlenmişken, havalimanını kullanan gerçek yolcu sayısı yalnızca 30 bin civarında kaldı.
Bu durum, 2024 yılında Zafer Havalimanı’na yapılacak ödemenin 228 milyon TL’yi bulabileceği tahmin ediliyor.
KÖİ PROJELERİ EKONOMİK GERÇEKLİKTEN UZAK
YİD modeliyle işletilen projelerde, belirlenen yolcu garantilerine ulaşamayan projeler, ekonominin gerçeklikleriyle örtüşmeyen planlamaların bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Hükümetin bu projelere dayanan mali stratejisi, kamunun uzun yıllar boyunca büyük ödeme yükleriyle karşı karşıya kalmasına neden oluyor.
Sayıştay raporuna göre, DHMİ, 2023 yılı itibariyle 20 adet KÖİ projesi gerçekleştirdi. Bu projelerden 6’sının işletme süreleri sona ererken, bu projeler yeniden kiralama yöntemiyle devredildi.
