Suriye krizinde ‘silahsız çözüm masası’ İstanbul’da kuruldu. Dünyanın kilitlendiği kritik zirvede Erdoğan, Merkel, Putin ve Macron kalıcı istikrara giden yol haritasının temellerini attı. Liderler, sivillere yönelik yeni trajedilere yol açacak adımların engellenmesi konusunda ortak duruş sergiledi.
Suriye’nin geleceği İstanbul’daki ‘Dörtlü Zirvede’ masaya yatırıldı. Kritik zirvede Cumhurbaşkanı Erdoğan, Merkel, Putin ve Macron, tek çıkar yolun silahsız çözüm olduğu konusunda ortak duruş sergiledi. Liderler, kalıcı ve sürdürülebilir ateşkesin sağlanabilmesi için anayasa komisyonu kurulması konusunda mutabakata vardı.
Türkiye’nin ev sahipliğinde düzenlenen Suriye konulu dörtlü zirvede ana gündem, İdlib’deki ateşkesin sağlamlaştırılması ve Suriye krizine siyasi çözüm için ortak çabalar oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan ev sahipliği yaptığı zirveye, başta Rus, Alman, Fransız basını olmak üzere yerli ve yabancı birçok basın mensubu akın etti. Soçi mutabakatının ardından İdlib’deki durum başta olmak üzere, sahadaki genel gelişmeler ve siyasi çözüm sürecinin ele alındığı zirve 2 saat 45 dakika sürdü. Toplantının ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan. sorunun yalnızca askeri yöntemlerle çözülemeyeceğinin altını çizdi. “Akan kanın bir an önce durdurulması öncelik hedef. Sınırda terör örgütlerinin palazlanmasına izin verilemez” dedi. Erdoğan sözlerini şöyle sürdürdü: Öncelikli olarak hedefler sahada tam olarak ateşkesin sağlanması ve hakim kılınması ile akan kanın bir an önce durdurulması. Suriye ihtilafının küresel bir sorun haline dönüşmesinin en önemli sebebi, uluslararası toplumun meseleyi yeterince sahiplenmemesi. Astana formatında yürütülen iş birliği uluslararası topluma örnek oldu. Fransa ve Almanya’nın da katılımıyla Astana’da yakalanan sinerjiyi daha ileriye taşıyabileceğimizi gördük. Bu olumlu iş birliğine ne kadar çok paydaş özellikle de paydaş ülke katkı sağlayabilirse kalıcı bir çözüme de o denli hızlı ulaşabileceğimize inanıyorum. Anayasa komitesinin kuruluş sürecinin en kısa sürede şartları gözeterek, yıl sonu itibarıyla tamamlanması çağrısında bulunduk...
Türkiye’nin, sınırlarında terör gruplarının palazlanmasına müsamaha göstermeyeceğine vurgu yapan Erdoğan “Terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni emrivakilerin dayatılmasını da asla kabul etmeyeceğiz. Fırat’ın batısında olduğu gibi doğusunda da milli güvenliğimize yönelik tehditleri kaynağında bertaraf etmeyi sürdüreceğiz” diye konuştu. Erdoğan, Suriyeli mültecilerin ülkelerine geri dönüşü için “Bu sürecin uluslararası hukuka uygun olarak gönüllülük esasına göre güvenli biçimde ve Birleşmiş Milletler ile eşgüdüm halinde yürütülmesi gerektiği hususunda fikir birliğine vardık” ifadesini kullandı. Erdoğan, soru cevap kısmında Esad’la ilgili soru üzerine “Esed’in durumunu Suriye halkının iradesi belirleyecek. Esed bize göre muteber bir isim değildir” değerlendirmesinde bulundu.
PUTİN: SİLAHSIZ BÖLGE GEÇİCİ BİR TEDBİR
Rusya lideri Putin de ortak basın toplantısında yaptığı açıklamada, Suriye’nin toprak bütünlüğüne vurgu yaptı. Putin özetle şu mesajları verdi: Suriye’de çözüm ancak diplomasi yoluyla mümkün olabilir. Ancak Suriye’nin meşru hükümetine saygı duyulmalı. Suriye halkı kendi kaderini kendileri tayin etmeli. Ülke radikal unsurlardan tamamen temizlenmeli. Silahsızlandırılmış bölgenin geçici bir tedbir olduğunu düşünüyoruz. Hem muhalifler hem silahlı güçlerin çekilmesi için çalışma yapılmasını bekliyoruz. Mültecilerle ilgili bir konferans düzenlemeyi hedefliyoruz. Gerekli şartlar oluşursa, Anayasa Komitesi çalışmalarına başlayacaktır. İran olmadan bu konu çözülemez.
MACRON: İNSANİ YARDIM KORİDORU OLUŞTURULMALI
Ortak basın toplantısında konuşan Macron, anayasa komitesinin bir an önce toplanması gerektiğinin altını çizdi. Fransa lideri şunları söyledi: Suriye’de özgür ve şeffaf bir seçim yapılmalı. Suriyelilerin ülkelerine dönebileceği bir çözüm olmalı. İnsani yardım koridorlarının oluşturulması gerekiyor. Terörle mücadeleyi sürdürürken, insani yardım konusunu da unutmuyoruz. Bu da bizi İdlib konusuna götürüyor. İdlib’de kalıcı ve sürdürebilir bir ateşkesin olmasına önem veriyoruz. (Cemal Kaşıkçı cinayeti) Kaşıkçı cinayetini kınıyoruz. Avrupa bu tür durumlarda eş güdümle hareket etmektedir. Soruşturma sonuna kadar gitmeli. (Esad) Esad’ın iktidarda kalıp kalmaması kararı bize düşmüyor. Egemen hükümete saygı gösterilmeli ama uluslararası baskı devam etmeli.
MERKEL: ASKERİ DEĞİL SİYASİ ÇÖZÜM HAYATA GEÇİRİLMELİ
Şansölye Merkel de İstanbul zirvesinin, Suriye’de nihai çözüme giden yolda çok önemli bir toplantı olduğunu belirtti. Merkel şöyle devam etti: Sadece askeri değil, siyasi bir çözüm hayata geçirilmeli. Soruna BM kapsamında siyasi bir çözüm bulmalıyız. İdlib’de ateşkes doğrultusunda verimli bir çalışma yapıldı. Bunun sürdürebilir olması için elimizden geleni yapmaya hazırız. Bütün Suriye halkının oy kullanabileceği bir seçim yapılmalı. Sığınmacıların ülkelerine geri dönmesi konusunu el aldık. BM ile bu konuda sıkı bir işbirliği yapılmalı. Geri dönenlerin tutuklanmaması, insani yapının yerine getirilmesi gerekiyor. (Esad) Suriye halkı kendi geleceğine karar verecek. Ancak rejim çok sayıda insanı öldürdü. bu nedenle siyasi çözüm kolay olmayacak.
