NATO üyesi Polonya’ya füze düşünce gözler Moskova’ya çevrildi. Bıçak sırtı saatler boyunca üçüncü dünya savaşı endişesi yürekleri ağza getirdi. En ciddi kriz, Biden ve Polonya Cumhurbaşkanı’nın ‘Rus füzesi olduğuna dair kanıt yok’ çıkışıyla yatıştı. Ancak bu defalık sönen kıvılcım, savaşı bitirecek adımların başkentlerin en acil gündemi olması gerektiğini gösterdi.
4'ÜNCÜ MADDE DİLE GETİRİLDİ NATO ÜLKELERİNİN ELÇİLERİ TOPLANDI
Ukrayna sınırında bulunan bir Polonya köyüne düşen füzeler dünyayı ayağa kaldırdı. İki kişinin hayatını kaybettiği olay sonrası 'Rusya vurdu' şüphesi ortaya çıktı. Zelenskiy de benzer iddiaları dile getirdi. NATO müttefiklerini devreye sokan 4'üncü maddeyi harekete geçirme seçeneğinin masada olduğu duyuruldu. NATO ülkelerinin büyükelçileri de acil koduyla bir araya geldi. Dünyayı korkutan yüksek tansiyon 15 saat sonra yatıştı.
ABD BAŞKANI: FÜZENİN RUSYA'DAN FIRLATILMIŞ OLMA İHTİMALİ DÜŞÜK
NATO Genel Sekreteri "Patlamaya büyük ihtimalle Ukrayna savunma sistemi yol açtı" açıklaması yaptı. Polonya Cumhurbaşkanı Duda "Bilinçli bir saldırı olduğuna ilişkin işaret yok. Bu sadece talihsiz bir kaza" dedi. ABD Başkanı Biden da "Rusya'dan fırlatılmış olma ihtimali düşük" diye konuştu. Moskova ise suçlamalara sert tepki gösterdi. Kremlin Sözcüsü Peskov "Hiçbir gerekçeye dayanmayan Rusofobik tepki" ifadesini kullandı.
3. DÜNYA SAVAŞI KABUSU YAŞANDI
Polonya’ya düşen füze, Rusya’nın Ukrayna işgalinin yeni bir dünya savaşına dönüşeceği yolunda büyük bir endişeye yol açtı. ABD ve Polonya’nın, bir Rus saldırısı olmadığı yönündeki açıklamaları dünyaya rahat bir nefes aldırdı. Ancak savaşın her an ne kadar tehlikeli bir boyuta ulaşabileceğini gösterdi.
Önceki gece saatlerinde Polonya sınırını aşan ve bir köye düşen bir ‘Rus füzesinin’ iki kişinin ölümüne yol açtığı yönündeki haberler 8 ayı aşan savaşın artık bir dünya savaşına dönüşeceği korkularına yol açtı. Derhal güvenlik alarmı verilen Polonya’nın bir NATO ülkesi olması sebebiyle Rusya’nın savaşı genişleteceği yönünde endişeler oluştu. Olayın özellikle Herson’da Ukrayna’nın zaferi sonrası ve G20 zirvesinde Rusya’ya karşı kınama mesajı verileceği bildirgeden önce gerçekleşmesi bu korkuları daha da artırdı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’in Rus füzelerinin Polonya’yı vurduğunu açıklaması sonrası gözler NATO ve Polonya’ya çevrildi. ABD Başkanı Joe Biden’ın füzenin Rusya’dan fırlatılmasının düşük bir olasılık olduğunu duyurmasıyla başlayan açıklamalar sonrası gerilim yatışmaya başladı. Ardından NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, olayı değerlendirmek üzere toplanan NATO daimi büyükelçilerinin toplantısından sonraki açıklamasında “Bunun kasıtlı bir saldırı olduğuna dair bulgu yok. İlk bulgular, olayın Ukrayna topraklarını savunmak için fırlatılan Ukrayna hava savunma füzesinden kaynaklandığına işaret ediyor” diye konuştu. Stoltenberg, “Ama bu Ukrayna’nın suçu değil. Nihai sorumluluk Ukrayna’ya karşı illegal bir savaş yürüten Rusya’ya ait” dedi.
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda da füzenin “Rus tarafından atıldığına dair bir kanıt olmadığını” belirterek, “Polonya’ya yönelik kasıtlı bir saldırı olduğuna dair hiçbir belirti yok.” dedi. Duda, “NATO müttefikleriyle doğrudan temas halindeyiz. Büyük ihtimalle Rus yapımı bir S-300 füzesiydi. Şu anda bunun Rus tarafından atılan bir füze olduğuna dair bir kanıtımız yok” diye konuştu. Polonya Başbakanı Morawiecki ise “Olayın Polonya topraklarına kasıtlı bir saldırı olduğuna dair hiçbir gösterge yok. Przewodow’da yaşananlar, iki Polonya vatandaşının ölümüyle sonuçlanan talihsiz bir olaydır.” ifadelerini kullandı. Rusya tarafından atılan füzelerin bir kısmının düşürüldüğünü belirten Morawiecki, “Bu füzelerden bazıları Ukrayna’da kritik altyapıyı vurdu. Bu saldırıya karşılık veren Ukrayna kuvvetleri, kendilerini savunmak için füze fırlattı. Bu füzelerden biri yanlışlıkla Polonya topraklarına düştü.” dedi. Ukrayna’da savaş başladığından beri bir NATO üyesinin toprağına füze düşmesi sonrası İttifak’ın 4. Maddesi de gündeme geldi. Polonya’nın olayın sıcağı yaşanırken 4. madde uyarınca müttefikler arasında istişareler için NATO toplantısı talep ettiğini açıklaması krizin büyüyeceğine yorulmuştu. İttifak üyesi ülkelerin imzalanan sözleşmenin 4. madde içeriğinde ‘Taraflardan herhangi biri, taraflardan birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğü zaman, tüm taraflar birlikte danışmalarda bulunacaklardır’ ifadesine yer veriliyor. NATO’nun 5. maddesine göre ise, bir müttefike yapılan saldırı, tüm müttefiklere yapılmış sayılıyor.
RUSYA: FÜZE UKRAYNA’YA AİT S300’ÜN PARÇASI
Kremlin, Polonya sınırına düşen füzeye ilişkin Rusya’ya ait olduğuna dair iddiaları reddettiği açıklamasında “Hiçbir gerçek veriye dayanmayan başka bir histerik, şiddetli bir Rusofobik tepkiye tanıklık ettik” dedi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Washington ya da NATO ile özel iletişim kanallarının aktive edilip edildiğini bilmediğini ancak ABD’nin tepkisinin diğer ülkelere kıyasla daha “ölçülü” olduğunu söyledi. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada da Polonya sınırına düşen füzenin Ukrayna’ya ait S-300 hava savunma sisteminin parçası olduğu belirtildi.
G20: BUGÜNÜN ÇAĞI SAVAŞ ÇAĞI OLMASIN
Dünyanın en büyük ekonomilerini bir araya getiren G20’nin Liderler Zirvesi, Rusya’nın Ukrayna topraklarından tamamen ve koşulsuz şekilde çekilmesinin talep edilmesi ve bugünün çağının savaş çağı olmaması gerektiğine yönelik çağrıyla sona erdi. G20 ülkelerinin çoğu Ukrayna’daki savaşı kınadı ve nükleer silahların kullanılması veya buna yönelik tehditlerin, kabul edilemez olduğunu vurguladı. Bildirgede, birçok üyenin Ukrayna’daki savaşı kınadığı ve savaşın insani acılara ve küresel ekonomideki mevcut kırılganlıkların derinleşmesine yol açtığı belirtilerek, “Durum ve yaptırımlara ilişkin farklı görüşler ve değerlendirmeler de var. G20’nin güvenlik sorunlarını çözecek bir forum olmadığını belirtmekle birlikte, güvenlik sorunlarının küresel ekonomi üzerinde önemli sonuçları olabileceğinin farkındayız.” ifadelerine yer verildi. Rusya’yı temsilen zirveye katılan Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov kapanış bildirgesi taslağındaki bu ifadelere itiraz ederek önceki akşam ayrıldı.
