Rus paralı asker grubu Wagner’in lideri Prigojin'in içinde bulunduğu uçağın düşmesinin ardından tartışmalar sürüyor. Putin, Wagner'in patronuna yurt dışında faaliyet izni verse de Rusya Savunma Bakanlığı grubun Suriye'deki hareketlerini engelledi. Rus gazeteci Zakharov, Sergey Şoygu'nun yardımcısı Yunus-bek Yevkurov'un Suriye ziyareti sonrası Suriyeli yetkililerin Prigojin'in Eylül sonuna kadar ülkeyi terk etmesini istediğini ileri sürdü.
Moskova'daki Varvarka Caddesi'nde Pazar günü 50 kadar insan toplandı. Ellerindeki çiçekleri ve mumları yere bıraktılar, bazıları saygıyla diz çöktü. Rusya'nın birçok şehrinde 24 Ağustos tarihinden bu yana kendiliğinden gerçekleşen anma törenleri var, Moskova'daki de onlardan biriydi.
Rus yetkililer tam da Moskova'da insanların bir araya geldiği saatlerde paralı askerler Wagner Grubu'nun lideri Yevgeni Prigojin ve yakın komutanlarının düşen uçakta öldüğünü resmen açıkladı. Adli Tıp'ta gerçekleşen DNA testlerinin Prigojin ve uçuş listesindeki diğer isimlerle uyumlu olduğunu doğrulayan yetkililer, başka bir detay vermedi.
Haziran ayı sonunda Kremlin'e karşı ayaklanan Wagner Grubu Rusya'nın güneyindeki Rostov şehrini ele geçirip Moskova önlerine kadar geldi. Rusya'ya Soğuk Savaş'tan bu yana en uzun 24 saatini yaşatan askeri ayaklanmanın ardından Vladimir Putin'in eski dostu Prigojin'e nasıl bir ceza vereceği merakla bekleniyordu.
İkisi de St. Petersburglu olan Putin ve Prigojin, 1990'lı yılların ortalarından bu yana tanışıyorlardı. Kremlin ve Rus ordusuna sunduğu yemek servisleriyle zengin olan eski sabıkalı Prigojin, 'Putin'in Şefi' lakabını aldı. Senelerce Wagner Grubu'nu kurduğunu inkar edip geçtiğimiz yıl sonbaharda ilk kez itiraf etti, paralı askerler aylarca Ukrayna'nın doğusundaki Bakhmut'ta savaştı.
Cephe hattında ortaya çıkan sorunlara kadar Prigojin Putin'e en yakın isimlerden biri olarak biliniyordu. Ancak 62 yaşındaki Prigojin'in Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov'u hedef alan küfürlü video mesajlarını askeri isyanın izlemesi, Rusya'da dengeleri geri dönülemez şekilde değiştirdi.
Putin, sıkı dostu Yevgeni Prigojin'in ayaklanmasını 'sırtından bıçaklama' olarak tanımlarken, isyandan iki ay sonra Tver bölgesinde düşen özel jet intikamlarıyla bilinen Rus lideri bir kez daha dünya manşetlerine taşıdı.
İLK GÖRÜNTÜLÜ MESAJDAN İKİ GÜN SONRA
Milliyet'in aktardığına göre Rus araştırmacı gazeteci Andrei Zakharov, 24 Haziran'daki askeri ayaklanmanın ardından Vladimir Putin ve Wagner Grubu liderinin en az iki kez görüştüğünü belirtiyor. Putin ikinci buluşmada eski dostuna bir şart sundu: Suriye ve Afrika gibi uzak diyarlarla ilgilenebilirdi ancak Rusya ve Ukrayna'nın iç işlerine karışmamalıydı.
Yevgeni Prigojin, isyanın ardından yayımladığı ilk görüntülü mesajda muhtemelen bir Afrika ülkesindeydi ve söz konusu video kaydından yalnızca iki gün sonra öldü.
'ÜLKEYİ TERK EDİN'
Rusya lideri Putin Wagner'in patronuna yurt dışında faaliyet izni verse de Rusya Savunma Bakanlığı grubun Suriye ve Afrika'daki hareketlerini engelledi. Uçağın düşmesinden kısa süre önce Sergey Şoygu'nun yardımcısı Yunus-bek Yevkurov Suriye'deydi. Söz konusu ziyaretin ardından Suriyeli yetkililer Wagner Grubu'nun paralı askerlerinden Eylül sonuna kadar ülkeyi terk etmesini istedi.
Savunma Bakanı Şoygu bununla da kalmadı, haftalarca küfürlerine maruz kaldığı azılı düşmanının yönettiği Wagner Grubu'un kullandığı uçakların Suriye'nin başkenti Şam'a inişini durdurmayı denedi. Şoygu, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'dan Şam Büyükelçiliği üzerinden söz konusu emri vermesini istedi. Araştırmacı gazeteci Zakharov'a göre, böylece örneğin Orta Afrika Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı'nın Wagner Grubu'na tahsis ettiği uçaklar Suriye'yi kullanamayacaktı.
Dahası, Wagner'in cephane ve paralı asker sevkiyatı için Rus uçaklarını kullanması zaten yasaklanmıştı.
SURİYE'DEN LİBYA'YA GEÇTİ
Sergey Şoygu'nun yardımcısı Yevkurov Suriye'den Libya'ya geçti, benzer temasları Kuzey Afrika ülkesiyle gerçekleştirdi. Yunus-bek Yevkurov Libya'daki savaş ağası Halife Hafter'le bir araya geldi, Wagner Grubu'nun kovulması halinde yerine Rus ordu birliklerinin yerleştirilmesini teklif etti.
MALİ'DEN MOSKOVA'YA UÇUŞ
Bu arka plana karşı Yevgeni Prigojin Orta Afrika ülkesi Mali'den yanında komutanlarıyla birlikte Rusya'nın başkenti Moskova'ya uçtu. Moskova'da Güvenlik Konseyi'nin bir üyesiyle en az bir saat görüştü. Ardından Çarşamba günü akşamüstüne doğru özel jetine bindi. St. Petersburg'a doğru havalanan uçaktakilerden yedisi Wagner Grubu'nun üst düzey isimleriydi, üçü ise mürettebat.
Gazeteci Zakharov'a göre, Rusya Savunma Bakanlığı'nın Wagner Grubu'nun paralı askerleriyle ne yapacağı konusunda şimdilik net bir tablo yok. Ancak öyle görünüyor ki, nefret edilen Kartaca'nın öldürülmesi ve tuzla kaplanması gerekiyor. Askerlerden Rus ordu bünyesine geçmeleri bekleniyor, Yevgeni Prigojin'in kurduğu imparatorluğa ne olacağına dair ise gazeteci kaynaklarının kendisine bir şey söyleyemediğini aktarıyor. Suriye ve Afrika'da Wagner Grubu demek yalnızca askeri birlikler anlamına gelmiyor, petrol, doğalgaz ve altın çıkarılan sözleşmeleri kapsıyor. Gazeteciye göre, Kremlin'in Prigojin'in yok edilmesine ihtiyacı vardı, aynı zamanda değerli olan her şeyi elde etmeye.
