Rusya’nın Ukrayna işgalinde birinci yılın dolmasına günler kala, Rusya’ya dört koldan yaptırım uygulayan Batı’nın hedefinde Türkiye var. 13 Türk şirketin Rus şirketleriyle ilişkisi gündem olurken, savaşta ‘denge politikası’ izleyen Türkiye’nin yaptırımlara ilişkin durumu son haftalarda ABD basınında ve üst düzey isimlerin demeçlerinde yer alıyor. Bu baskı altında Türkiye’nin nasıl bir yol izleyeceği merak ediliyor.
Kanlı Ukrayna işgalinin başlamasının ardından dünya genelinde 30'dan fazla ülke, Rusya’ya karşı her alanda çeşitli yaptırımlar uygulamaya başladı. NATO üyesi olarak Türkiye, yaptırımları uygulamayan sayılı ülkeler arasında yer alıyor. Ancak son haftalarda ABD basınında çıkan ‘yaptırımların Türkiye tarafından ve üzerinden delindiği’ne dair haberlerin ardından Batılı ülkelerden üst düzey isimler de iddiaları dillendirmeye başladı.
ABD’NİN HAZİNE MÜSTEŞARI TÜRKİYE’DE
Geçtiğimiz hafta içi Türkiye’ye gelen ABD Hazine Bakanlığı Terör ve Finansal İstihbarat Müsteşarı Brian Nelson, Rusya’nın işgaliyle ilgili yaptırımlar konusunda uyarılarda bulundu.
Geziden önce Reuters'a konuşan Hazine Bakanlığı’ndan bir sözcü, tur sırasında hükümet yetkilileri, iş ve finans dünyası yetkilileri ile görüşecek Nelson'un Washington yönetiminin yaptırımları uygulama konusunda son derece kararlı olduğun aktaracağını söyleyerek "Yaptırım kapsamındaki kişi ve kuruluşlarla gerekli araştırmayı yaparak veya yapmayarak iş yapan kişi ve kuruluşlar ABD piyasalarına erişimlerini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabilir" ifadelerini kullanmıştı.
Bloomberg'de yayınlanan bir haberde, ABD'li yetkililerin Türkiye’yi yaptırımları baltaladığı için Rusya ile ekonomik ve mali bağlarını sürdürülmemesi konusunda uyardığı ve Nelson’un Rusya'ya artan ihracata ilişkin endişelerini bildirdiği söyleniyor.
13 TÜRK ŞİRKET ABD’NİN ODAĞINDA
Öte yandan, ABD merkezli finans gazetelerinden biri olan Wall Street Journal, Türkiye’deki şirketlerin geçtiğimiz yıl uluslararası yaptırımlara rağmen Rusya'ya silahlı güçleri için milyonlarca dolar değerinde mekanizma, elektronik, yedek parça gibi malzemeler ihraç ettiğini iddia etti.
Gazetenin incelediği verilere göre, en az 13 Türk şirketi, Ukrayna'nın işgalindeki rolleri nedeniyle ABD'nin yaptırım uyguladığı Rusya merkezli 10 şirkete 18,5 milyon dolarlık ihracat yaptı. Ek olarak, Türk firmaları, Rusya'ya ayrıca 15 milyon dolar değerinde ABD yapımı asansör, devre tahtası ve benzeri ürünler ithal ettiği bildirildi.
‘YAPTIRIMLAR TÜRKİYE ÜZERİNDEN BYPASS EDİLİYOR’
Dünya basınındaki haberlerin yanı sıra, Letonya Başbakanı Krisjanis Karins, şirketlerin ve bireylerin Türkiye, Kazakistan ve Ermenistan'ı Rusya'ya yönelik yaptırımlardan kaçınmak için kullandıklarını söyledi.
Estonya'nın başkenti Tallinn'de konuşan Karins, "Tüccarların, örneğin Türkiye, Kazakistan veya Ermenistan ile daha sonra Rusya'ya gönderilen mallarla yasal olarak ticaret yapmanın yollarını buldukları oldukça açık görünüyor, çünkü bu ülkeler yaptırımlara bağlı değil" dedi.
VERİLERDEKİ 'ORANTISIZ' ARTIŞ
Karins ayrıca, Avrupa'nın üç ülkeyle olan ticaretinde ‘geçmişe oranla orantısız’ bir artışa işaret ederek "Çözümlerden biri, bu ülkelerle birlikte çalışıp yaptırımlara uymasını sağlamak. İkincisi de Avrupa genelinde yaptırımların delinmesini suç haline getirecek bir yasa çıkartarak mevcut boşlukları kapatmak” dedi.
