AB ülkeleri arasında İsrail konusundaki farklılıklar sürerken, Dışişleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, siyasi diyaloğun askıya alınmasını önerdi. Gazze’deki insani hukuk ihlalleri gerekçesiyle yapılan öneri, üye ülkeler arasında tartışmalara yol açtı. Almanya, İtalya ve Yunanistan gibi ülkeler, diyalog kanallarının açık tutulmasını savunuyor. 18 Kasım’da Brüksel’de yapılacak toplantıda konu dışişleri bakanları tarafından ele alınacak.
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, İsrail’le ilişkiler konusunda derin görüş ayrılıkları yaşamaya devam ediyor. Görev süresinin sonuna yaklaşan AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in, İsrail ile siyasi diyaloğun askıya alınmasını önermesi, Brüksel’de tansiyonu yükseltti. Tartışmalı öneri, 18 Kasım’da dışişleri bakanlarının katılacağı toplantıda ele alınacak.
BORRELL’İN ÖNERİSİNİN İÇERİĞİ
Josep Borrell, 13 Kasım’da AB Başkanı Ursula von der Leyen ve üye ülkelere gönderdiği mektupta, önerisini uluslararası insani hukuka uyum konusundaki ciddi endişelere dayandırdı.
Borrell, önerinin, uluslararası insani hukuka uyma zorunluluğu, işgalci gücün ihtiyaç sahibi bir nüfusa insani yardım sağlama sorumluluğu ve İsrail’in aşırılıkçı yerleşimcilerin şiddetine son verme görevi hakkında ilgili bulguları içerdiğini belirtti.
Öneri, AB ile İsrail arasında 24 yıl önce imzalanan Ortaklık Anlaşması’ndaki insan hakları maddesinin işletilmesini ve siyasi diyaloğun askıya alınmasını öngörüyor. Ancak bu öneri, anlaşmanın ticaret gibi diğer boyutlarını etkilemeyecek şekilde tasarlandı.
AB ÜLKELERİNDE DERİN AYRILIKLAR
BBC Türkçe'de yer alan habere göre öneri, AB’nin içindeki bölünmeleri bir kez daha gözler önüne serdi. İspanya ve İrlanda, Ortaklık Anlaşması’nın gözden geçirilmesi için harekete geçirmeye çalışıyor.
Bu adım için üye ülkelerin oybirliğini gerektiren Komisyon’dan henüz bu yönde bir girişim gelmedi. Bu konuda Birlik içinde güçlü itirazlar olduğu da biliniyor.
Borell'in önerisi AB'deki bölünmenin boyutunu gözler önüne sererken, öneri ilk olarak bu hafta Avrupa Birliği ülkelerinin daimi temsilcilerinden oluşan Coreper komitesinde ele alındı ve önemli itirazlarla karşılaştı.
Almanya, İtalya, Hollanda, Avusturya, Danimarka, Yunanistan, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti teklife sıcak bakmadıklarını net şekilde ortaya koydu.
Almanya bu öneriye karşı çıktığını resmen duyurdu. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, “Diyalog kanallarının her zaman açık tutulmasından yanayız. Tabii bu İsrail için de geçerli” dedi.
Borrell, İsrail konusunda daha güçlü bir mesaj verilmesinin ve somut adım atılmasının gerektiğinin sinyallerini verse de üye ülkeler askıya alıma önerisini beklemiyordu.
ÖNERİNİN KABUL EDİLME İHTİMALİ 'SIFIRA YAKIN'
AB kaynakları, önerinin kabul edilme ihtimalinin “sıfıra yakın” olduğunu belirtiyor. Ancak önerinin gündeme getirilmesi bile İsrail’e yönelik bir mesaj olarak değerlendiriliyor.
Borrell’in önerisi, 18 Kasım Pazartesi günü yapılacak dışişleri bakanları toplantısında tartışılacak. Teklif, Ortadoğu’daki gelişmeler başlığı altında değerlendirilecek. Üst düzey AB yetkilileri, öneri reddedilse bile bu tartışmanın İsrail’e yönelik “eylemlerin sonuçları olması gerektiği” mesajını güçlendireceğini ifade ediyor.
GAZZE VE HUKUK İHLALLERİ TARTIŞMALARI
Gazze’deki insani durum, AB ülkelerini giderek daha fazla endişelendiriyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi, İsrail’in Gazze’de uluslararası insani hukukun temel ilkelerini ihlal ettiğini savunurken, İsrail bu suçlamaları reddediyor. Askeri eylemlerinin orantılılık ve ayrım gözetme ilkelerine uygun olduğunu öne süren İsrail, eleştirilere karşı çıkmayı sürdürüyor.
Borrell’in girişimi, AB’nin İsrail politikalarını gözden geçirme ihtiyacını bir kez daha gündeme taşırken, birlik içinde bu konuda güçlü bir konsensüs sağlanamaması, AB’nin uluslararası etkisini sınırlıyor.
