Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame, yakın zamanda açıkladığı üç aşamalı çözüm planını "ilk adımda Kurban Bayramı süresince uygulanacak bir ateşkes, hemen ardından Libya ile ilişkili ülkelerin katılacağı uluslararası toplantı ve son olarak da Libyalı tarafların görüşmesi" şeklinde belirlediklerini söyledi.
Bu yıl 11'incisi düzenlenen Büyükelçiler Konferansı'na (BKON) katılmak üzere Ankara'ya gelen Selame, AA muhabirine Libya'daki krize siyasi çözüm arayışlarına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Selame, dün Libya'nın Merzuk kentinde Halife Hafter'a bağlı savaş uçaklarının sivilleri hedef aldığı ve onlarca kişinin hayatını kaybettiği hava saldırısını "henüz doğrulayamadıklarını" belirterek, "Libya'da elimize ulaşan tüm bilgileri doğrulamamız kolay olmuyor. Ancak yeterli bilgiyi aldığımız zaman sivillerin hedef alındığı doğrulanırsa bizim pozisyonumuz oldukça kararlı olacak. Çünkü böylesine bir saldırı, kesinlikle uluslararası temel insan haklarına aykırı." diye konuştu.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) açıkladığı üç aşamalı çözüm planının Libya için öne sürülen diğer planlardan farkının ne olduğuna ilişkin soruyu Selame, "Ben savaş değil barış satan bir kurum için çalışıyorum. Barış yapmak istediğinizde bir araya gelmek zorundasınızdır. Her barış sürecinde de farklı düzeylerde toplantılar yapılır. Buradaki fark, Libyalı taraflardan gelen 'yeni görüşme turlarına sıcak bakıyoruz' mesajı ki bu görüşmeler karşılıklı şekilde güven inşasını sağlayacak şekilde başlıyor." şeklinde yanıtladı.
Selame, üç aşamalı planının ilk etabında Kurban Bayramı süresince uygulamaya konacak bir insani ateşkesin yer aldığını belirterek, şunları söyledi:
"İlk aşama, Kurban Bayramı süresince uygulanacak ve tarafların bağlı kalacağı bir ateşkes. Bu da Libyalıların sorunlarını çözmek için dört aydır süren savaş dışında başka bir yol düşündüklerini gösterecek. Hemen sonrası için ilgili ülkelerin bir araya geleceği bir uluslararası konferans çağrısı yapıyorum. Bu, Libyalı aktörlerin bir araya gelmesinden önce yapılacak."
Libyalı tarafların bir araya gelmesinden önce uluslararası konferans yapılmasını eski çözüm planlarından farklı bir adım olarak değerlendiren Selame, "Libyalı siyasetçilerin bir araya gelmesinden önce uluslararası toplumun kendilerini destekleyeceğinden emin olmak istediklerini" dile getirdi.
BÖLGE İLE AYNI DÜZLEMDE DEĞİL
Selame, Libya krizine taraf olan bölge ülkelerinin tutumuna ilişkin ise "Tüm bölge ülkeleri aynı çizgide değil. Dolayısıyla (bölge ülkelerinin) ihtiyaç duydukları çizgiyi açıklamaları, azami veya asgari olarak ne istediklerini belirlemeleri ve daha sonrasında da Libya'daki dostlarını bu tavizleri kabul etmeleri konusunda ikna etmek üzere buluşmaları gerekiyor." ifadelerini kullandı.
Libya'da savaşan tarafların ateşkese bağlı kalacakları noktasında umutlu olduğunu dile getiren Selame, bunun nihai bir ateşkes veya silah bırakma olmadığının altını çizerek, şunları kaydetti:
"Bazı taraflardan olumlu karşılık alıyorum, bazıları hala şüpheci, bazıları ise ateşkese bağlı kalacaklarına ilişkin diğer taraftan güvence bekliyor. Bir ateşkes ile silah bırakma arasında fark var. Nihai şekilde silah bırakma durumu sınırları ve denetimi olan, tarafların neleri yapıp neleri yapamayacağına ilişkin detaylar içeren bir anlaşmayı gerektiriyor. Ancak, ateşkes savaşan tarafların gönüllü olarak saldırılarını belirli bir süre durdurmak üzere anlaştıkları bir durum. Bu yüzden bir ateşkes çağrısı yapıyoruz ve umuyorum ki gelecekte belirli bir anlaşma üzerinden ilerleyecek kalıcı bir silah bırakmaya ulaşabiliriz."
Libya'nın doğusundaki silahlı lider Halife Hafter'i destekleyen ülkeler dahil herkesle temas halinde olduğunun altını çizen Selame, görüştüğü ülkelerin büyük çoğunluğunun "Libyalıların birkaç günlüğüne nefes almaya, evlerine dönebilme, aileleriyle birlikte olma ve bayramı huzur içinde geçirmeye hakkı olduğu konusunda hemfikir olduğunu" anlattı.
Selame, "Sanırım, birçok ülke, Libyalıların yaşadığı dört aylık çatışmanın ardından bayramlarını yaşamaya hakkı olduğunu düşünüyor." dedi.
Türkiye'ye BKON'da bir konuşma yapmak için geldiğini ve bundan büyük onur duyduğunu dile getiren Selame, dünyanın dört bir tarafından gelen diplomatlarla buluşmanın ve konuşmanın bir ayrıcalık olduğunu söyledi. Selame aynı zamanda Libya konusuyla ilgili üst düzey diplomatlarla buluşmanın da kendisi için önemli bir fırsat olduğuna değindi.
Libya ile ilgili Türkiye'den beklentisinin diğer ülkelerden farklı olmadığını kaydeden Selame, "Türkiye'nin, Kurban Bayramı'nda ateşkes ve ilgili ülkelerin katılacağı toplantıyı destekleyeceğini, Libyalıların buluştuklarında alacakları kararların da destekçisi olacağını umuyorum." ifadelerini kullandı.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan daha önceki açıklamalarda, Libya'da siyasi sürecin ilerletilmesi ve kalıcı istikrarın sağlanmasına yönelik BM öncülüğünde gerçekleştirilecek kapsayıcı diyalog ve uzlaşı temelli yapıcı çabaların desteklenmeye devam edileceği belirtilmişti.
NELER OLDU?
Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilciliği'nin Libya'daki anlaşmazlığın çözümü için ortaya konan uluslararası yol haritasının bir parçası olarak 14-16 Nisan'da ülkenin güneyindeki Gadamis kentinde Ulusal Diyalog Konferansı düzenlemesi bekleniyordu.
Ancak Hafter'in söz konusu konferansa günler kala Trablus'a saldırı başlatması sonrası yaşanan şiddetli çatışmalar nedeniyle Selame, Ulusal Diyalog Konferansı'nı ertelemek zorunda kaldıklarını ve durum yatıştıktan sonra düzenlenmesi için yeni bir tarih belirlemeye çalışacağını açıklamıştı.
Libya'nın doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter, başkent Trablus'u ele geçirmek için 4 Nisan'da saldırı emri vermiş, bunun üzerine başkentte konuşlu uluslararası meşruiyete sahip Ulusal Mutabakat Hükümeti birlikleri de karşı operasyon başlatmıştı.
ANKARA / AA
