AB, Fransa, İngiltere ve Almanya'dan ortak İran'a yaptırım açıklaması geldi. Açıklamada, "AB hukuku ve BMGK kararı uyarınca İran ile meşru ticaret yürüten Avrupalı firmaları koruma konusunda kararlıyız" denildi.
Avrupa Birliği (AB), Fransa, İngiltere ve Almanya tarafından yapılan ortak açıklamada, AB hukuku ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararı uyarınca İran ile meşru ticaret yürüten Avrupalı firmaları koruma konusunda kararlı olunduğu bildirildi.
AB ile 3 ülkenin dışişleri bakanları, ABD'nin, 14 Temmuz 2015'te Avusturya'nın başkenti Viyana'da P5 1 (ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya) ile İran arasında imzalanan, 16 Ocak 2016'da yürürlüğe giren Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşmadan çekilmesi ve bu ülkeye uygulanacak yaptırımların ilk aşamasının devreye girmesiyle ilgili ortak açıklama yayımladı.
'AB'Lİ FİRMALARI KORUMAKTA KARARILI'YIZ
Açıklamada, ABD'nin çekilme kararı ve yaptırımları devreye sokmasından derin esef duyulduğu belirtilerek, "AB hukuku ve BM Güvenlik Konseyi kararı uyarınca İran ile meşru ticaret yürüten Avrupalı firmaları koruma konusunda kararlıyız." ifadesine yer verildi. Yaptırımlardan etkilenebilecek AB menşeli şirketleri koruma amacıyla güncellenmiş AB "Engelleme Mevzuatı"nın yarından itibaren devreye sokulacağı vurgulandı.
İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından hazırlanan 11 ayrı raporda da belirtildiği gibi KOEP'nin şartlarına uyduğu, bu anlaşmanın, Avrupa, bölge ve dünya barışı için kilit öneme sahip bir güvenlik garantisi olduğu kaydedilen açıklamada, "İran'ın KOEP çerçevesindeki tüm taahhütlerini tam olarak yerine getirmeye devam etmesini umuyoruz." denildi.
'İRAN İLE ÇALIŞACAĞIZ'
"İran ile yapılan nükleer anlaşmanın korunması, uluslararası anlaşmalara saygı ve uluslararası güvenlikle ilgili bir konudur." ifadesine yer verilen açıklamada ayrıca KOEP'ye imza atan taraflar ve anlaşmaya destek veren üçüncü ülkelerin İran ile çalışmaya devam edeceğinin altı çizildi.
ABD Başkanı Donald Trump, İran ile varılan nükleer anlaşmadan çekildiklerini ve İran'a yönelik yaptırımların yürürlüğe sokulacağını duyurmuştu.
Trump'ın kararının ardından ABD Hazine Bakanlığından, İran'a yönelik ilk yaptırım paketinin 6 Ağustos'ta, ikinci yaptırım paketinin de 4 Kasım'da devreye gireceği bildirilmişti.
İRAN'A İLK AŞAMA YAPTIRIMLAR NELERİ KAPSIYOR?
ABD'nin İran'a yönelik ilk yaptırım paketinin ABD saatiyle bu gece yarısından itibaren devreye girmesiyle İran hükümetinin, ABD doları satın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklanıyor.
İran'ın çelik, kömür, alüminyum ticareti ile otomotiv sektörüne yaptırım uygulanacak. Yarından itibaren Tahran'a sivil havacılık yaptırımları geri getiriliyor. Yaptırımlar kapsamında İran'ın yolcu uçakları ve uçak parçası ithalatı engellenecek.
İran'ın para birimi tümen üzerinden ülke dışında gerçekleşecek önemli işlemlere kısıtlamalar uygulanacak.
ABD'ye İran tarafından yapılan el yapımı halı ve gıda ürünlerinin ihracatı yasaklanıyor.
İran'ın dış borcuna bağış yapılması ve satın alınmasına yaptırımlar kapsamında yasak getiriliyor.
ÜÇÜNCÜ ÜLKELERİN ZARARLARI TAZMİN EDİLMEYECEK
Yaptırımlar, ABD'nin tek taraflı kararlarına uymayarak İran ile ticaretini sürdüren diğer ülkeleri kapsayacak şekilde uygulanacağı için söz konusu ambargolardan üçüncü ülkeler de etkilenebilecek. Buna rağmen ABD Hazine Bakanlığı'na bağlı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi (OFAC) yaptırımlar nedeniyle ülkelerin uğrayacağı zararların tazmin edilmeyeceğini açıkladı.
ABD Başkanı Trump, 8 Mayıs'ta Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşmadan ülkesini tek taraflı çekerek İran'a yaptırımları geri getireceğini açıkladı. 2015'te selefi Barack Obama döneminde imzalanan nükleer anlaşma, seçim kampanyası döneminden beri Trump'ın en çok itiraz ettiği konulardan biri oldu. Anlaşmayı "ABD tarihinde yapılmış en kötü anlaşmalardan biri" olarak nitelemekten geri durmayan Trump, göreve geldikten kısa süre sonra anlaşmadan ülkesini çekti.
Trump'ın anlaşmadan ayrılarak İran'a yaptırımları geri getirmesine anlaşmanın tarafı diğer ülkeler tarafından destek verilmedi. Bununla birlikte ABD'nin anlaşmadan çekilmesinin ardından 90 gün geçmesine rağmen Avrupa ülkeleri, İran'ı ABD'nin tek taraflı yaptırımlarından koruyacak ciddi önlemler alamadı. AB, İran'ın anlaşmaya riayet ettiği sürece anlaşmaya bağlı kalacağını duyursa da bunu pratikte nasıl uygulayacağı merak konusu.
