Amerikalı ekonomistler, hem ülke ekonomisine hem de küresel büyümeye yönelik risk ve belirsizliklerin, ABD Merkez Bankasının (Fed) işini zorlaştırmasına karşın bu yıl iki kez faiz artırılmasının hala mümkün olduğunu düşünüyor.
Moody's Analytics Direktörü Ryan Sweet, Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü (PIEE) Kıdemli Uzmanı Edwin Truman ve Capital Economics ABD Başekonomisti Paul Ashworth, Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) haziran toplantısına yönelik soruları yanıtladı.
Ryan Sweet, mayısta 38 binle 2010'dan bu yana en düşük seviyesine gerileyen tarım dışı istihdam artışının, Fed'in hesaplarını değiştirdiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"İki hafta kadar önce politika yapıcılar haziranda faiz artış olasılığını artıracak konuşmalar yapıyorlardı. Ancak şimdi zayıf mayıs ayı istihdam raporundan ötürü iç ekonominin gidişatına yönelik soru işaretleri ortaya çıktı. Sadece bir aylık veri trend oluşturmuyor fakat Fed bundan emin olmak için daha fazla veriye ihtiyaç duyacaktır. Fed'in yakın vadede beklemede kalacağına ve faiz artırmaya kalkışmayacağına inanıyorum."
Sweet, verimlilik artışı ve uzun vadeli enflasyon beklentilerinin düşük seyretmesinin de Fed'in sorunları arasında yer aldığını, bunların karar metninde daha "güvercin" bir dil kullanılmasına neden olabileceğini söyledi.
Özellikle enflasyona yönelik görüşlerin kritik önem taşıyacağına dikkati çeken Sweet, "Birim emek maliyeti ve genel enflasyon baskılarının artması, Fed'in enflasyon değerlendirmesini aynı tutmasını sağlayabilir. Karar metninde uzun vadeli enflasyon beklentilerinin düşmesine yönelik endişelere yer verilmesi ise güvercin bir tavır olur." diye konuştu.
FED BU YIL İKİ FAİZ ARTIŞI BEKLENTİSİNİ SÜRDÜRECEK
Sweet, Fed'in her 3 ayda bir güncellediği ekonomik projeksiyonların, daha düşük büyüme ve işsizlik oranına işaret edeceğini belirterek, enflasyon beklentilerinin ise yukarı çekileceğini öngördü.
FOMC üyelerinin faiz artış beklentilerini değiştirmeyeceğini ifade eden Sweet, "Gelecek iki yıla yönelik faiz tahminleri muhtemelen biraz değişecek ancak Fed bu yıl 25 baz puanlık iki faiz artışı beklentisini sürdürecek." dedi.
Daha önce Fed'in Uluslararası Finans Departmanın direktörlüğünü yürüten Edwin Truman, FOMC toplantısında başta mayıs ayı istihdam rakamları olmak üzere son ekonomik gelişmelerin masaya yatırılacağını ancak tartışmaların kamuoyuna tam anlamıyla yansımayacağını savundu.
"Açıkçası, bir sonraki faiz artışıyla ilgili yeni bir şey söyleyeceklerini düşünmüyorum çünkü Fed bu konuda diğer merkez bankalarına nazaran daha tutucu." diyen Truman, piyasalarda "noktasal grafik" olarak adlandırdığı faiz tahminlerine gereğinden fazla önem addedildiğini dile getirdi.
Truman, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bence noktasal grafik iki sebepten ötürü yanıltıcı olabilir. Birincisi, grafikte 5'i yönetim kurulu üyesi ve 12'si bölgesel başkan olmak üzere 17 üyenin faiz oranına yönelik beklentileri gösteriliyor ancak biz hangi tahminin kime ait olduğunu bilmiyoruz. İkincisi, toplantı öncesinde derlenen bu tahminlerin herhangi bir bağlayıcılığı yok. Üyelerin nasıl oy kullanacağını da göstermiyorlar. Daha hızlı ya da daha yavaş faiz artışı isteyen üyeler, eğer çok aşırı derecede karşı değillerse genelde komitede sağlanan konsensüse uymayı tercih ederler."
İKİ FAİZ ARTIŞI İSTİYORLARSA BİRİNİ TEMMUZDA YAPMAK ZORUNDALAR
Truman, Fed'in bu sene iki kez faiz artırma planının muhtemelen hala geçerli olduğunu aktararak, şu görüşleri paylaştı:
"Bundan sonra temmuz, eylül, kasım ve aralık olmak üzere 4 toplantıları var. Fed yetkilileri, her ne kadar siyasetten bağımsızız deseler de kasım toplantısı başkanlık seçimlerinden kısa süre önce gerçekleşeceği için bu toplantıda faiz artırmalarını beklemiyorum. Geriye 3 toplantı kalıyor. Eğer hala 2016'da iki faiz artışı öngörüyorlarsa temmuz toplantısında faiz artırmaları olasılığı yüzde 40 diyebilirim çünkü yılın son 4 ayında 2 faiz artışı yapmaları kademeli normalleşme taahhütleriyle uyumsuz olur. Eğer iki kez faiz artıracaklarsa bunlardan birini temmuzda yapmak zorundalar."
Truman, diğer faiz artışına ise aralık toplantısında gidilmesini beklediğini de belirtti.
TEMMUZDA FAİZ ARTIŞI BREXİT VE İSTİHDAMA BAĞLI
Capital Economics ABD Başekonomisti Ashworth de istihdam artışındaki beklenmeyen duraksama ile İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma (Brexit) olasılığının bu toplantıda faiz artışına gidilmesi ihtimalini ortadan kaldırdığını ifade etti.
FOMC toplantısının sonuç bildirisinde yavaşlayan iş gücü piyasasını, güçlü tüketimle dengelemeye çalışacağını düşünen Ashworth, Fed'in böylece gelecek toplantılar için esneklik kazanabileceğini dile getirdi.
Ashworth, istihdamın haziranda artması ile Brexit tehlikesinin ortadan kalmasının temmuzda faiz artışına kapı açacağına dikkati çekerek, "Temmuz başında açıklanacak haziran istihdam raporunun güçlü bir toparlanmaya işaret etmesi ve İngiltere'nin AB'de kalması, Fed'i temmuzda faiz artırmaya ikna edebilir." değerlendirmesinde bulundu.
İkinci faiz artışı için yeterli süre olduğunun altını çizen Ashworth, "Fed'in bu sene içinde iki kez faiz artırmak için hala çok zamanı var. İki faiz artışı noktasal grafikte ortalama denge faiz oranının yüzde 0,9'da sabit kalacağı anlamına gelir." dedi.
Ashworth, ayrıca büyüme ve işsizlik oranına yönelik projeksiyonlarda kayda değer bir değişiklik olmayacağını ancak en büyük revizyonun enflasyon oranında yapılacağını söyleyerek, "Enerji fiyatlarındaki toparlanma manşet enflasyondaki yükselmenin beklenenden daha hızlı olacağını gösteriyor. Çekirdek enflasyon da yüzde 2'nin çok altında kalmayacak." ifadelerini de kullandı.
WASHINGTON/AA
