86 yıl sonra yeniden ibadethane statüsü verilmesinin ardından Ayasofya Camii’nde kılınan ilk cuma namazına devlet protokolünün yanı sıra büyük ve coşkulu bir kalabalık katıldı. Tarihi günde Ayasofya meydanına akın eden on binler geceden itibaren seccadelerini serdi. Dört minareden dört farklı makamda ezan okundu. Erdoğan, ilk namaza 350 bin kişinin katıldığını duyurdu.
1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptalinin ardından statüsü yeniden camiye çevrilen Ayasofya’daki ilk namazda tarihi anlar yaşandı. Seccadelerini geceden sermeye başlayan on binler yan yana saf tuttu. Camide Kur’an okuyan Erdoğan, alanda 350 bin kişinin namaz kıldığını açıkladı. Diyanet Işleri Başkanı da minbere fetih geleneğinin sembolü olan kılıçla çıktı. Hutbeyi de fetih sancaklarının altından aktardı. Birçok ülkede canlı yayınlanan anlarda dört minareden dört farklı makamda ezan okundu.
Danıştay’ın hükmünün ardından Cumhurbaşkanı Kararı ile Diyanet’e devredilerek ibadete açılan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde ilk namaz eda edildi. Tarihi anlar, dünya televizyonlarından canlı yayınlandı. Büyük bir çoşkunun hakim olduğu Ayasofya’nın dışında da on binler saf tuttu. Türkiye’nin birçok kentinden gelen binlerce vatandaş ile dünya ülkelerinden ilk namaz için İstanbul’un yolunu tutan Müslümanlar seccadelerini geceden serdi.
Alanda bekleyenlere gece yarısı dev ekranlarda Kur’an tilaveti dinletildi. Ardından güvenlik nedeniyle caminin önü boşaltıldı. Sabah namazında Sultanahmet Meydanı’nda binlerce kişi saf tuttu. Camiye giden 11 yerde kurulan güvenlik noktalarında yoğunluk oluşturan vatandaşlar, bölgeye alınmayı bekledi. Görevliler, ellerine dezenfektan sıktıktan sonra vatandaşlara maske ve tek kullanımlık seccade verdi. İBB de mobil büfesinden vatan daşlara çay ve simit ikramı yaptı. Sabah saatlerinde Yenikapı ve Beyazıt Meydanı’ndan alana gelen vatandaşlar bariyerleri aşarak Ayasofya’ya koştu. Alana Türk bayraklarıyla gelenler seccadelerini sererek programın başlamasını bekledi. Saat 10.00’da dua programı başladı.
Dua programı, Mehmet Hadi Duran, Abdullah Yılmaz, Rıdvan Akbaş, Enes Özsoy, İbrahim Çoban’ın tekbir ve salavatlarıyla gerçekleşti. Kur’an-ı Kerim’in 1. cüzü cuma hatmiyle devam eden programda Mustafa Altın, Alpcan Çelik, Ekrem Nalbant, Mehmet Koçyiğit, Emrullah Akbaş, Metin Çakar, Osman Şahin’in Kehf Suresi’ni tilavet etti. Hasan Kara, Mustafa Kızılcaoğlu, İshak Danış, Bünyamin Topçuoğlu, Ferruh Muştuer ve Numan Akbaş ise Meryem Suresi’ni okudu. Ardından Yasin Suresi tilaveti gerçekleşti. İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, saat 11.00’de alanın dolduğunu ve girişlerin kapatıl dığını açıkladı. Emniyet Müdürü Zafer Aktaş da bazı boş yeşil alanları namaz kılınması için vatandaşların kullanımına açtı. İzdiham oluşturmasını önlemek için Kabataş-Eminönü seferleri durduruldu, iki metro istasyonu da kapatıldı. Alana giremeyenler Yenikapı’ya yönlendirildi. Ardından caminin 4 minaresinde 4 müezzin birlikte sela okudu. Daha sonra camide Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın okuduğu duanın ardından dört müezzin tarafından dört minareden farklı makamlarda öğle ezanı okundu. On binlerce kişinin saf tuttuğu namazla birlikte Ayasofya’da 86 yıl sonra ilk namaz kılındı. Vali Yerlikaya, namazdan sonra caminin dezenfekte işlemlerinin tamamlandığını belirtti. “Sağlık tedbirlerine uyarak ziyaretçileri cami içerisine kontrollü bir şekilde ve gruplar halinde almaya başladık. Sabrınız ve anlayışınız için teşekkür ediyorum” dedi. Camide sabaha kadar ibadet edildi
FETİH SANCAKLARI ALTINDA
Ayasofya’daki ilk hutbe kılıç geleneğiyle Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş tarafından irad edildi. Erbaş “Ayasofya: Fethin nişanesi, Fatih’in emaneti” başlıklı hutbe sonrası Fetih suresini okudu. Erbaş hutbede “Fatih, bu muhteşem mabedi kıyamete kadar cami olmak kaydıyla vakfedip müminlere emanet bıraktı. İnancımızda vakfedenin şartı vazgeçilmezdir, çiğneyen lanete uğrar. Ayasofya’nın ibadete açılması, başta Mescid-i Aksa, yeryüzünün bütün mahzun mescitlerinin ve mazlum müminlerinin can suyuna kavuşmasıdır” dedi. İlk cuma hutbesine kılıçla çıkması sorulan Erbaş “Fethin sembolü olan camilerde bu bir gelenektir. 481 yıl kesintiye uğramadan kılıçla çıkılmıştır. Bu geleneği bundan sonra da devam ettireceğiz” yanıtını verdi. İlk olarak Fatih Sultan Mehmet Han’ın başlattığı ‘kılıçla hutbe’ geleneği ile düşmana korku, cihana barış mesajı veriliyor. Kılıçla hutbe okunması geleneğinde, kılıç sol ele alınıyor. Her ne kadar kılıçla hutbe okunsa da sol elde taşınması barışın temsili. Dosta, düşmana karşı ‘Şu anda kılıç sol elde ve biz barışı temsil ediyoruz’ ifadesi aktarılıyor. Osmanlı Fetih geleneğinde fethin sembolü olarak caminin minberine iki yeşil sancak asılır ve minberin sağ tarafına 3 Hilalli kılıç konulurdu. Ayasofya’da da minberde iki yeşil sancak yer aldı.
SULTANAHMET’E GİDENLERİN SEVABI DAHA MI AZ?
CHP eski milletvekili Muharrem İnce, Cuma namazını Ayasofya Camii yakınındaki meydanda kıldı. İnce “Diyanet İşleri Başkanı’nın davetine değil ezanın davetine uydum. Protokole gitmek istemedim, Sultanahmet’te namazımızı kıldık” dedi. İnce daha sonra “Ezan namaza davettir, ne davetiyesi diyen Diyanet İşleri Başkanı’nın davetiyesiyle Ayasofya’ya değil, ezanı duyarak Sultanahmet’e gittim. Ne bağırıyorsunuz? Ayasofya’ya gidenlerin sevabı fazla, Sultanahmet’e gidenlerin az mı?” paylaşımında bulundu. Akşener’i temsilen Ayasofya’ya gelen İYİ Partililer de ilk namazda saf tuttu. Öte yandan eski Başbakan Tansu Çiller de cumada yer aldı.
TÜM İNANANLARA HİZMET EDECEK
Cumhurbaşkanı Erdoğan, camide düzenlenen dua programında, Kur’an-ı Kerim tilavetlerini dinledi. Erdoğan daha sonra Fatiha suresini ve Bakara suresinin ilk 5 ayetini okudu. Cumhurbaşkanı namazın ardından MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile aynı araçla gittiği Fatih Sultan Mehmet Han’ın türbesini ziyaret etti. Erdoğan, burada şunları söyledi: “Gayretlerimiz neticesiyle, Yargının da hamdolsun hakikati görmesiyle sona erdirdik. Şimdi de işin gerçek sahibi Fatih Sultan Mehmet Han’ın kabrini ziyaret edelim istedik. Artık burası aslına döndü, camiydi tekrar cami oldu. Şimdi ilanihaye inşallah cami olarak tüm inananlara hizmete devam eder. 350 bin kişi bugün cuma namazına iştirak etmiş. Bundan sonra içeride ve dışarıda Kültür ve Turizm Bakanlığımızın yapacağı restorasyon çalışmaları var. Bu restorasyon çalışmalarıyla beraber Ayasofya’mızı inşallah çok daha farklı, çok daha anlamlı bir yapıya kavuşturmuş olacağız. Her şeyden önce tabii ki müzeye çevrilmiş olan maalesef 34’te Ayasofya’yı, bizim şu anda aslına Cumhur Ittifakı olarak büyük bir gayretle döndürmüş olmamız, milletimizin 10 yıllara sari özlemini gerçekleştirme bakımından çok çok önemliydi. Az önce resmi rakam olarak aldığım 350 bin kişi bugün cuma namazına iştirak etmiş. Bu tabii çok çok önemli bir aşkın aslında mahsulüydü.”
YUNANISTAN’DA ‘MATEM’ ÇANLARI
Ayasofya’da cuma namazının kılındığı saatlerde, Yunanisan’daki tüm kiliselerde matem çanları çaldı, özel ayinler düzenlendi ve bayraklar yarıya indirildi. Selanik ve Patras’taki kiliselerde, Bizans ve Yunan bayrakları eşliğinde gerçekleştirilen özel ayinlerde, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin “kurtarılması” için dua edildi. Yunan televizyon kanalları, Ayasofya Meydanı’ndan yaptıkları canlı bağlantılarda, “Hristiyanlar için kara gün”, “Erdoğan dediğini yaptı” şeklinde yorumlarda bulundu. Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump ve Yardımcısı Mike Pence ile bir araya gelen Amerika Başpiskoposu Elpidoforos, Ayasofya kararını görüştü. Trump’ın ‘memnuniyetsiz olduğu’nu söylediği iddia edildi.
