YSK’nın İstanbul seçimine ilişkin iptal kararı hukuk tartışmasına yol açtı. Gerekçedeki çelişkilere dikkat çeken hukukçular sandık kurullarının önceki seçimde de görevli olduğunu hatırlattı. ‘Aynı zarftaki dört pusuladan yalnızca birinde usulsüz yapıldığını kabul etmek mantıksız’ yorumu yaptı.
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) İstanbul’da 31 Mart’ta seçimi yenileme kararı büyük bir tartışmanın fitilini de ateşledi. Kararın hukuka uygun olmadığını düşünen hukukçular YSK’nın bu adımıyla Türk hukuk sistemi ve demokrasinin de yara aldığını düşünüyor.
Türkiye’nin önde gelen hukukçuları YSK’nın AK Parti ve MHP’nin itirazlarıyla “22 sayım döküm cetvelinin boş ve imzasız olduğu, bir de sandık kurulu başkan ve üyelerinin kamu görevlilerinden seçilmemesini gerekçe göstererek seçimlerin yenilenmesine” yönelik 4’e karşı 7 oyla aldığı kararı “hukuki dayanaktan yoksun” buluyor:
TÜRKİYE BELİRSİZ BİR ATMOSFERE SÜRÜKLENİYOR: Anayasa hukukçusu Prof. Ergun Özbudun: “YSK seçimin kazananı Ekrem İmamoğlu’dur açıklamasını yaptıktan sonra baskı altına alındı. Türkiye’de yargı bitmiştir. Türkiye “hukuken belirsiz” bir atmosfere sürükleniyor. Bundan böyle bu hukuki belirsizlik kendini daha çok gösterecek. Tam bir otoriter rejime geçemezler. Ama görülüyor ki, gerçek bir demokrasi de olmayacak ülkede. Bir o tarafa, bir bu tarafa itile kakıla yaşamaya çalışacağız.”
DEMOKRASİ YOK SAYILDI: Ankara Barosu Başkanı Erinç Sağkan “298 sayılı seçim kanunu sandık kurulu başkanı ve üyelerinin nasıl belirleneceğini açıkça belirliyor. Yani; ilçe seçim kurulunun yetkisi yasal olarak çizilmiştir. Gerekçe buysa, açıkça hukuk kullanılarak seçimin tanınmaması, demokrasinin yok sayılması ve hukuk kullanılarak darbe yapılması ile karşı karşıyayız.”
HUKUK KURALLARI HİÇE SAYILDI: Prof. Dr. İzzet Özgenç: “YSK ‘nın İstanbul ile ilgili olarak 31.3.2019 yerel seçimlerinin sadece büyükşehir belediye başkanlığı ile ilgili kısmı itibarıyla verdiği karar bir hukuk kuralının hatalı yorumlanması sonucu verilmiş değil, hukuk kurallarını hiçe sayan bir karardır.”
Raydan çıkan bir şey vardı
AK Parti Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz, YSK’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin yenilenmesi yönündeki kararına ilişkin “Bu karar olmasaydı gelecek süreçlerde doğru düzgün, güvenlikli bir şekilde seçim yürütmek gerçekten çok zor olurdu. Raydan çıkan bir şey vardı, YSK kararı ile raya alındı” dedi.
İki aday çekildi: SP’li Gökçınar ‘hayırlı karar vereceğiz’ dedi
YSK’nın İstanbul seçimlerini iptal etmesinin ardından 31 Mart’ta seçime giren siyasi partiler ve bağımsız adaylardan da mesajlar geldi. Emekçi Hareket Partisi’nin desteklediği bağımsız aday Özge Akman tekrar aday olmayacağını, bağımsız aday Aysel Tekerek’i destekleyen Türkiye Komünist Hareketi de seçime katılmayacağını duyurdu.Türkiye Komünist Partisi’nin İstanbul Adayı Zehra Güner Karaoğlu 23 Haziran’da yenilenecek seçimde aday olmayacağını açıklamıştı. DSP’nin adayı Muammer Aydın’dan ise “DSP, YSK eliyle yapılan hukuksuzluklar karşısında sessiz kalmayacak kendine düşeni ve gereğini yapacaktır. Tüm halkımız bundan emin olmalıdır” açıklaması geldi. Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Atik Akdağ, hukuki dayanağı olmayan bir gerekçeyle seçimin yenileneceğini ve bunu doğru bulmadıklarını söyleyerek, bugün yapacakları toplantıda seçimde aday gösterip göstermemeyi değerlendireceklerini belirtti.SP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı olan Necdet Gökçınar da “Bir parti veya aday lehine adaylıktan çekileceğim gibi yalan haberlere itibar etmeyiniz. YSK İstanbul Seçimleri’nin yenilenmesine karar vermiştir. Partimizin konuyla ilgili görüş ve kararı bugün yapılacak GİK toplantısından sonra Genel Başkanımız tarafından duyurulacaktır. Ben yeniden seçim çalışmaları için hazırım” dedi.
31 MART İSTANBUL SONUÇLARI
CHP adayı Ekrem İmamoğlu: 4 milyon 169 bin 765
AK Parti adayı Binali Yıldırım: 4 milyon 156 bin 36 oy
SP adayı Necdet Gökçınar: 103 bin 364
BTP adayı Selim Kotil: 27 bin 87
TKP adayı Zehra Güner Karaoğlu: 10 bin 349
Vatan Partisi adayı Mustafa İlker Yücel: 15 bin 428
DP adayı Ersan Gökgöz: 22 bin 268
DSP adayı Muammer Aydın: 30 bin 884
Dünyanın gözü istanbul’da
İstanbul seçimleri başta Avrupa ve ABD olmak üzeren dünya başkentleri ve medyasının da merceğinde. YSK’nın aldığı karara bu merkezlerden de tepki var:
Zeıt Onlıne: Türkiye’de ekonomik bir kriz var. Türkiye dış yatırımcılara bağımlı ve yabancı yatırımcıların ise hukuk devletine güvenmek istiyor. YSK’ın iptal kararı piyasaları da çalkaları.
Spıegel Onlıne: Seçimlerin iptal edilmesiyle, Türkiye’de artık demokratik yöntemlerle iktidar değişikliği mümkün değil mesajı verildi. Bu ülkeyi büyük bir krize sürükleyebilir. YSK’nın seçimleri iptalinin Türkiye için kara bir gün.
Sutdeutsche Zeıtung: ‘Türkiye anayasa bir anayasa krizine saplandı. Seçimlerin iptal edilmesinin AK Parti için büyük bir hata
New York Tımes (ABD): YSK’nın kararı AK Parti için ezici bir mağlubiyeti sildiği, ancak sosyal kargaşa ve yeni bir ekonomik kriz ihtimalini artırdı.
Fınancıal Tımes (İngiltere): Külkede “siyasi kargaşa olasılığını” artırdı.
Almanya Dışişleri Bakanı Heıko Maas: “YSK kararı yeterince şeffaf ve makul değil. Demokrasinin temel prensilerinden şeffaf seçimlerin bizim açımızdan en büyük önceliği var.”
Federıca Mogherını (AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi): “Özgür adil ve şeffaf bir seçim süreci sağlamanın hem demokrasiler hem de AB-Türkiye ilişikileri için merkezi öneme sahiptir. Yeniden yapılan seçimleri gözlemlemek için AGİT’in yanı sıra uluslararası gözlemcilerin de davet edilmeleri gerekli.”
Thorbjorn Jagland (Avrupa Konseyi Genel Sekreteri): “YSK’nın kararı, “seçmenlerin güvenine ciddi şekilde zarar verecek potansiyele sahip. Özgür ve adil seçimler için gerekli şartlardan seçim gününden önce emin olunmalı, sonra değil.” KARAR-ALMANYA
10 SORUDA 23 HAZiRAN
YSK İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin yenilenmesine ilişkin kararının ardından İstanbul’daki 10 milyon 560 bin 963 seçmen, 31 bin 124 sandıkta 23 Haziran Pazar günü yeniden oy kullanacak.
1 - Seçmene kaç oy pusulası verilecek?: 23 Haziran Pazar günü yapılacak seçimde, seçmenin önüne sadece İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait oy pusulası konulacak. Birleşik oy pusulalarının basımında 31 Mart 2019’da yapılan seçim için uygulanan esaslar aynen uygulanacak.
2 - Yeni seçimde hangi işlemler tekrar edilecek?: Yeniden yapılması gereken seçimler, bu seçimin tekrarı ve seçimin devamı niteliğinde olduğu için sadece oy verme işlemleri tekrarlanacak.
3- Hangi partiler seçime katılabilecek?: 31 Mart 2019’da yapılan seçime katılan siyasi partiler bu seçime de katılabilecek.
4- Siyasi partiler yeniden aday belirleyebilir mi?: Siyasi partiler yeniden aday tespiti yapamayacak ancak ölüm, istifa gibi nedenlerle meydana gelecek boşalmalar, ilgili seçim kurullarının belirleyeceği tarihe kadar doldurulabilecek.
5- Bağımsız adaylar bu seçime de katılabilecek mi?: 31 Mart 2019 Pazar günü yapılacak seçime bağımsız aday olarak katılanlar bu seçime de katılabilecek. Yeniden bağımsız adaylık başvurusu kabul edilemeyecek.
6- Sandık kurulları yeniden oluşturulacak mı?: Seçim sandık kurullarının oluşumundaki usulsüzlükler nedeniyle iptal edildiği için sandık kurulları yeniden oluşturulacak. Sandık kurulu başkan ve üyeleri devlet memurları arasından seçilecek.
7- Seçmen listeleri güncellenecek mi?: 31 Mart 2019’da yapılan seçimler için güncelleştirilmiş ve kesinleşmiş sandık seçmen listeleri yeni bir güncelleştirme yapılmaksızın bu seçimlerde de kullanılacak. Ancak bu listelerde hata nedeniyle kalan ölü ve kısıtlı seçmenler listeden çıkarılacak, 23 Haziran’da 18 yaşını dolduranlar listeye eklenecek.
8- Her sandıkta kaç seçmen oy kullanacak?: Yapılacak olan bu ara seçimlerde kullanılacak sandık seçmen listeleri, her bir sandık için 400 seçmeni kapsayacak şekilde düzenlenecek.
9- Seçim işleri nereden yürütülecek?: Bu seçimle ilgili seçim takvimi, YSK tarafından değil, seçimi yönetecek İstanbul İl Seçim kurulunca hazırlanarak uygulanacak.
10- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığını kim yürütecek?: Belediye Kanununa göre, büyükşehirlerde belediye başkanı mazbatası iptal olduğunda, seçim yapılıncaya kadar belediye başkanlığına İçişleri Bakanı tarafından görevlendirme yapılması gerekiyordu. İçişleri Bakanlığından, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya’nın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirildiği bildirildi.
