Irak’tan Türkiye’ye petrol taşıyan hatlar neredeyse beş aydır kapalı. Görünürdeki gerekçe deprem nedeniyle sarsılan boru ve tesislerin tamir gerektirmesi. Gerçek nedense Irak merkezi yönetiminin özerk Kürt yönetimi ile arasındaki sorunu tahkime giderek Türkiye’ye fatura etmesi, tahkim kararının 2014-2018 arasın dönemde Kürt bölgesi petrolünü taşıdığı için 1.47 milyar dolarlık bir ödeme olması.
Konunun uzmanı olmadığım için kimin haklı kimin haksız olduğunu söylemem imkansız ve aslına bakarsanız da gereksiz. Çünkü belli ki Irak, merkezi ve bölgesel yönetimiyle çok daha büyük bir zarara girdi, almayı umduğundan çok daha büyük bir meblağı satamadığı petrol nedeniyle kaybetti. Ülkeyi yakından takip edenler ciddi ekonomik sıkıntılarla boğuştuğunu, günde yaklaşık 500 bin varillik bir gelirden olduğunu aktarıyor.
Dendiğine göre özellikle kuzeyde maaşlar ödenemiyor, şirketler istihkaklarını almakta zorlanıyor, yatışmış olan siyasi gerilimler tırmanıyor. Foreign Policy için bir makale kaleme alan Emin Gürbüz sorunun ekonomik ve stratejik boyutlarına dikkat çekerek Amerika’dan iki ülke arasında arabuluculuk yapmasını bile talep etmiş. Erbil kaybetmeye bu şekilde devam ederse İran’a yakınlaşabilir ya da Amerika’yı da etkiyebilecek ciddi sıkıntılar yaşayabilir demiş.
Farklı saiklerle de olsa ben de Gürbüz gibi bu sorunun en kısa sürede çözüme kavuşması gerektiğine inanıyorum. Ne de olsa hattın kapanması Irak kadar Türkiye’yi de etkiliyor. İşletilmemesinden Türkiye de zarar görüyor. Ayrıca petrolü hem piyasadaki dalgalanma, hem de tercihli tarifeden yararlanamaması nedeniyle pahalıya alıyor. Gerilim ticaret hacminin artmamasına, Irak’ta faaliyet gösteren Türkiye kökenli şirketlerin zarar etmesine neden oluyor.
Üstelik Irak’ın istikrarı ve toprak bütünlüğü de bizim için önemli. Ancak Türkiye’nin önemsediği başka şeyler de var. Irak’ın tahkim tazminatından ve bundan sonra gelebileceklerden vazgeçmesi bunların başında geliyor. Tenzilatlı ve taksitli ödeme seçeneğinin de masada olduğu yazılanlar arasında. İkinci talebininse hattan indirimli fiyattan petrol almak olduğu anlaşılıyor. Amwaj Medya’nın haberine göre Türkiye ayrıca hattın tamir masraflarını da Irak’la paylaşmak istiyor.
Ama en başta gelen talebi geçtiğimiz günlerde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Bağdat ziyareti sırasında vurguladığı PKK konusu. Türkiye PKK’nın Irak’ın kuzeyinde kurmaya başladığı düzenden bariz bir şekilde rahatsız, tedbir alınmasını, PKK’nın terör örgütü olarak tanınmasını bekliyor. Bağdat ve Erbil böyle bir şey yapar mı öngörebilmek zor. Nihayetinde Amerika’dan İran’a pek çok gücün etkisi altında olan, her anlamda parçalanmış ve Türkiye ile olan ilişkilerine mesafe koymuş, PKK’yı da bir kısmı dost bir kısmı koz olarak gören bir ülkeden söz ediyoruz.
Diğer yandan karşılıklı ziyaretler de boşuna değil. Ne Fidan Irak’a ne de Irak Petrol Bakanı Abdülgani Türkiye’ye tarihi ve turistlik yerler için gitti. Barzani Ankara’da Erdoğan’a hal hatır sormadı. Teknik heyetler de yazıldığına bakılırsa uzun uzun konuştu. Çözüm iradesi olmasaydı iki taraf da birbirine yakın durmaz, tazminat sorununu önemsizleştirmeye çalışan açıklamalar yapmazdı. Yakında Cumhurbaşkanı düzeyinde bir Bağdat ziyaretinden söz ediliyor ki bu da sorunun bir şekilde çözüleceği, uzlaşmaya varılacağı anlamına geliyor.
Yeter ki Irak tarafı, özerk ve merkezi yönetimiyle Türkiye’nin taleplerini doğru anlasın, dostluğunun değerli olduğunu idrak etsin, diplomasiyle ve siyasetle çözülebilecek sorunları başka yerlere taşımasın. Güvenlik beklentilerini, pazarlık gücünü hafife almasın. Çıkarlar karşılıklı olsa da bazen bir devletin çıkarının diğerinden daha fazla olduğunu, Türkiye’nin sadece petrol ve para değil su ve hatta istikrar anlamına geldiğini unutmasın...
Sorunun nedenini anlayamadim. "Tahkim" kelimesini kullanmissiniz. Irak, Turkiye'den tazminat mi istiyor? iktidar, Irak'tan 4 yil petrol alip bedelini odemedi mi? "Konunun uzmani olmadigim icin kimin hakli, kimin haksiz oldugunu soyleyemem", demissiniz. Ama bu olayda en onemli sey kimin hakli, kimin haksiz oldugu......Herhangi bir ulkenin vatandaslarinin en onemli vatandaslik gorevlerinden biri devletin dis politikasini sorgulamaktir.
Yanıtla (5) (0)Cok nadir de olsa sizinle ayni fikirde olabiliyoruz. TC tahkimin verdigi karari gikini cikartmadan kabul etti. Herhalde, konunun uzmani olmayan sahis, bunu da biliyordur. AKP, hukukusuz bir sekilde bu hattan petrol tasidi, bu petrolu satti ve bazi insanlari dolar milayrderi yapti. Elde edilen gelir tahkimin verdigi cezadan cok daha fazla oldugu icin de, cezayi kabul etti. 2018-2022 arasi icin de tahkimde dava var ve TC o davayi da kaybedecek. Bunu bütün dünya biliyor ama U. I. Prof'u bilmiyor.
Yanıtla (6) (0)Sayin profesor, herhalde gercekleri biliyordur... Carpitma uzmani... olarak da, bilmemezlik... ve daima biz hakliyiz...klasik dis politika tiyatrosunu !! oynuyor olabilir mi ??
Yanıtla (6) (2)Ayıp. Saygısızca hakaret sınırında dolaşan ifadeler ile yazarı tacize kalkışmışsınız. Yazar ılıman dilli ve mutedil üsluplu. Hangi hakla buna yelteniyorsunuz? Konunun özüne gelirsek: Kuzey Irak'tan merkezi Irak yönetimi by pass edilerek, atlatılarak ciddi petrol alınmış. Devlet şirketi mi, özel şirketler mi, kimin şirketleri bilmiyorum. Kuvvetle muhtemel daha hesaplı, komisyon oranı (var ise) daha yüksek. Bu komisyonu kimler aldı? Devlet şitketi mi özel mi? Tahkim bu korsan ticareti bitirmiş.
Yanıtla (5) (5)Beyefendi, sizin gibi siradan bir yorumcu bile ne oldugunu bilirken, Prof. ünvanina sahip birinin, bu konuyu bilmemesi ilginc degil mi? Belli ki bu isin ucu AKP'ye dokundugu icin. Akgün topa girmemis, ki bu bilim insanini yakisan bir tavir degil. Kimse sayin Prof.'a hakaret etmemis. Tepki göstermeleri ise, gayet normal. Hekes neyin ne oldugunu görüyor. Eger korkuyorsaniz, yazi yazmazsiniz, olur biter.
Yanıtla (3) (2)Üstteki yazar çarpıtma uzmanı" demiş. Bu ifade yakışmış mı artı hakkaniyetli mi? Evet yazar "cesur" davranmıyor. Çünkü anonim hesap değil ve asıl önemlisi bu konu gerçekten dar bir uzmanlık konusı. Petrol piyasası kanunu diye bir kanun ve petrol işleri genel müdürlüğe diye de bir kurum var. Bu kurum izni ile ithalat yapılabiliyor. Çok büyük paralar bunlar. Bir ekınomi muhabiri çıksın araştırsıın. Kişsel çıkar var mı? Ben Türkiye açısından bakıyorum. Siyasi olarak da yanlış.
Yanıtla (2) (2)Çözülmesi gereken bir sorun varsa Karşısinda BIRLIKTEN OLUŞUN ÇELİK IRADE şart..Akil ve bilim ile de donanirsa sorun,morun kalmaz..30 AGUSTOS ZAFERİ kutlu olsun..Şehidlere Rahmet dileriz,,ve o yoldan gitmis olup Turk Milletine maddi,manevi emeği geçen herkese, yakınlarınada sihhat,afiyet içinde bolluk,bereket icinde ömürler dileriz..
Yanıtla (2) (2)Devam. Bu uygunsuz ticaretin bitirilmesi iyi de olmuş. Kuzey Irak yönetimi ile laubali ilişkilerin bir sebebi bu idi. Ovaköy sınır kapısı da açılmadı henüz. Yine bağlantılı muhtemelen. Sonuç Türkiye kategorik olarak her konuda haksız diyen güruh haksız. Öyle bir dünya yok. Kuzey Kıbrıs, Ege, terör konusunda Türkiye haklı.Ama bu konu özelinde haksız. (yönetim olarak) 10 yıl önce en yetkili kişilere mail atarak bu siyasi hatadır demiştik.
Yanıtla (2) (3)Daima her konuda, biz hakli.... magdur..... ve mazlum.... degilmiyiz !! sayin yazar ?? Taleplerimizi.... dogru anlasinlar !!! Neoemperyal, saldirgan, tehditkar, ilkesiz, firsatci, ganimetci dis politika nedir... bizler bilmeyiz !!
Yanıtla (5) (2)Hep birlikte Allah'ın ipine sımsıkı yapışın. Bölünüp parçalanmayın. Allah'ın size olan nimetini hatırlayın......Al-i imran 103 '......birbirinize düşmeyin sonra zayıflarsınız .......' Enfal 46
Yanıtla (1) (3)Bu ayeti de okudun mu Ergun? "Temizi pis olanla, helali haramla degismeyin. Yetimlerin mallarini kendi mallariniza katip yemeyin. Cunku bu buyuk bir gunahtir"...Nisa Suresi 2, ayet.
Yanıtla (9) (1)Kimin haklı olduğu belli aslında.Tazminati, Irak yönetimini devre dışı bırakıp, Kuzey Irak'tan petrol alımına kim karar verdi ise o kişiler serveti den ödesin.Bir devlette bu kadar ciddiyetsizlik olur mu! Yöneten var.Fakat sorumluluk yok.Milletin hazinesi kimlerle kalmış.
Yanıtla (13) (1)