Kur şoklarına bağlı yakın tarihte iki kriz yaşadık. İlki Nisan 1994’deki kur şoku ve ekonomik kriz oldu.
1990 yılında 12.950, 91’de 13.593, 92’de 14.715 ve 93’de 15.345 milyar dolar ihracatımız oldu. Göreceğiniz gibi üç yıl içinde ihracatımız sadece yüzde 18,4 artış sağlamıştı.
Kur şoku ile daralan iç talebin de etkisi ile 94 yılında ihracatımız sadece 1 yılda yüzde 18,0 artışla 18 milyar 106 milyon dolara yükseldi. Ertesi yıl ise 21 milyar 637 milyon dolara çıkarak son 2 yıllık ihracat artışı yüzde 41,0’e ulaştı.
İkinci kur şokuna dayalı krizi Şubat 2001’de yaşamaya başladık. 1997 yılında 26.261, 98’de 26.974, 99’da 26.587 ve 2000 yılında 27.775 milyar dolar ihracatta bulunduk. Göreceğiniz gibi üç yıl içinde ihracatımız sadece yüzde 5,8 artış sağlamıştı.
Kur şoku ile daralan iç talebin de etkisi ile 2001 yılında ihracatımız sadece 1 yılda yüzde 12,8 artışla 31 milyar 334 milyon dolara yükseldi. Ertesi yıl ise 36 milyar 059 milyon dolara çıkarak son 2 yıllık ihracat artışı yüzde 29,8’e ulaştı.
2008-09 krizi bir küresel kriz olduğundan ve yurt içinde kur şoku oluşturmadığından benzer gelişmeler zaten beklenemezdi.
***
Şimdi son yılların ihracatına bakalım:
2012: 152 milyar 462 milyon dolar
2013: 151 milyar 803 milyon dolar
2014: 157 milyar 610 milyon dolar
2015: 143 milyar 839 milyon dolar
2016: 142 milyar 530 milyon dolar
2017: 156 milyar 993 milyon dolar
2018: 167 milyar 921 milyon dolar
Son 6 yılda ihracatta sağladığımız büyüme sadece ve sadece 15,5 milyar dolarcık. Ya da oran olarak verirsek 6 yılın toplam ihracat artışı yüzde 10,1.
***
TÜİK verilerine göre 2019 yılı ilk 6 ayında ihracatımız 83 milyar 716 milyon dolara ulaştı. Geçen yılın ilk 6 ayında ise 82 milyar 163 milyon dolarlık ihracatımız vardı. Onca kur şokuna ve daralan iç talebe rağmen ihracatta artış sadece ve sadece yüzde 1,9 oranında kaldı.
Benzer krizler yaşadığımız 94 ve 2001’de ihracat artışları ilk yıllarda çift haneli iken bu sefer bırakın tek haneyi, nerede ise aynı seviyede kaldı.
Bundan tam 7 yıl önce; yani 2012 yılının ilk 6 ayında ortalama dolar kurunun 1,80’lerde olduğunda 74,3 milyar dolar ihracat yapan Türkiye’de, şimdi kur 5,80’de ve ihracatımız 83,7 milyar dolar.
İhracatta resmen tıkandığımız ortada.
Adeta yaprak kımıldamıyor. Oysa AK Parti 2002 yılında 36,1 milyar dolar ihracatı 2008 yılında 132,0 milyar dolara taşımıştı.
Hatırlayın o süreci: Avrupa Birliği yolunda nasıl demokratik adımlar atılıyordu. Yumuşak güç kullanımı ile etkinliğimiz ne kadar yüksekti.
Bugün ağzımızdan silahtan başka bir söz, dost-düşman ikileminden başka bir açıklama çıkmıyor. Yani zayıfladıkça gücümüzü sertleştirdik.
Dış politikanın çok değişken dost-düşman ülke listeleri bizim ekonomide (ihracatta) yaşadığımız tıkanmanın bir başka boyutu. Daha dün İsrail ile enerjide büyük işbirliği diye İstanbul’da poz verirken, bugün İsrail adını ağzına alan muhalefet toplumda linç ettiriliyor.
Trump geldiğinde şaklayan eller-manşetler bir süre sonra düşman Trump manşetlerini attı. Ve Trump yine dost...
Liste sürekli değişiyor.
Bugün son listeye baktığımızda en fazla ithalat yaptığımız ve en fazla dış ticaret açığı verdiğimiz Rusya ve Çin’in dibindeyiz. Ne bulacaksak...
***
Bundan 5-6 yıl önce Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) inovasyon kongresinde Prof. Dr. Davut Kavranoğlu “Daha çok limon, daha çok hıyar satarak ihracatı artırmanın hükmü yok” diyerek uyarmıştı. Ben o konuşmanın tamamını herkesin izlemesini isterim. Tarihi uyarı içeren bir konuşmaydı.
İhracatta yaşanan tıkanmanın tek nedeni dış politika değil elbette. Mesela sanayi üretimi ile kapasite kullanım oranını karşılaştırdığımızda şunu görüyoruz: Ülkemizde çok ciddi bir üretim kapasitesi kaybolmuş. Yani fabrikalar kapanmış. Daha düşük üretim düzeyinde daha yüksek kapasite kullanımı bunu gösteriyor.
“Ankara’nın şişmanlığı” ekonomimizde ciddi bir engel. Çok yüksek kamu mali yükü üretim şirketlerini ve ihracatı tıkıyor.
Kısaca sorunlar yazmakla bitmiyor.
Tıkanmış ekonomiyi bile meydanlarda sürprizler var diye satabiliyorsak hiç sorun yok. Zaten mesele de bu: Kırsal zihniyet sorunları da anlamıyor, çözüm de aramıyor.
O zaman biz niye uğraşalım ki?
Az bile size "kırsal" sıfatı. Yazar, gereksiz kibar olmuş sizin gibiler için.
Yanıtla (0) (0)Geri kalmamızın nedenini bak kendin de biliyorsun.
Yanıtla (0) (0)1-Kırsal çok yanlış olmuş. 2-Yazmadan önce E .Çakır ile görüşseydiniz onun tespiti daha güncel ;Şöyle biten yazısı var bugün"....Camii cematinin bile oy vermediği...." 3-Yazınızı bi daha okuduktan sonra bu maddeyi de siz yazın. Saygılarımla.
Yanıtla (0) (0)Sen de ne çabuk eğlendiriliyorsun be azizim.
Yanıtla (0) (0)56 İslam ülkesinin geri kalması sizce nedir peki, bir rastlantı mı?
Yanıtla (0) (0)Yahu adamlar sorunları anla(ya)mıyorlar ki çözüm bulabilsinler.
Yanıtla (0) (0)Yiyorsa sen yatırım yap bu koşullarda. Yapanlar batıyor.
Yanıtla (0) (0)Kırsal zihniyet, cahiller, yobazlar vs bunlar bu zihniyet için az bile..
Yanıtla (0) (0)Geçmiş olsun Türkiyem.
Yanıtla (0) (0)Kırsal zihniyet mi? Ahahaha... Her T.C. vatandaşı bir gün Kemalizmi tadacaktır... Bakalım halk plaja akın etti vatandaş denize giremiyor seviyesine ne zaman geleceksiniz. Halbuki şu kırsal zihniyetlileri bi eğitseydik offff... Üç seneye bilemedin beş seneye muasır medeniyet seviyesindeydik değil mi? Peki sizce Kızılay meydanına şapka takmayan girmeli mi? Geri kalmamızın nedeni de İslam'dır herhalde :):) Siz bizi güldürdünüz Allah da size güldürsün sayın Kahveci.
Yanıtla (0) (0)İhracat Avrupaya,İthalat uzak doğudan.Köylerimiz boşaldı.Şehirlerimiz işsiz,umutsuz .Çözüm kimde? Garibanda mı?Kurumlarda mı?Hepimizde.Bir elin nesi var iki elin nesi var.Biz onların dibinde ne işimiz var?
Yanıtla (0) (0)Gidişat sakat İbrahim hocam ekonomi tam uçuruma gidiyor.hic bir önlem yok sadece laf var çalışanlar emekliler perişan işsizlik çiğ gibi artıyor.sahi hocam Türkiye bu kısır döngü ne kadar sürecek
Yanıtla (0) (0)Beydağ Hanzade firması kime ait? İETT'den nasıl ihale almış. Bu firma bu şoförlere sadece 2.800 TL aylık veriyormuş. Bildiğin insanları sömürüyormuş. Sanki İETT işten atıyor gibi yazmışsınız. İşten atan Beydağ Hanzade firması. Ballı ihale dönemi bittiği için ortadan tüyüyor.
Yanıtla (0) (0)Maalesef tıkandık kaldık sözünüz doğru çözüm üretecek Devlet Planlama Teşkilatını kapattık Özal gibi niceleri orada yetişmiş ülkenin kalkınma planlarını yapan bir teşkilat kapatıldı.Anlaşılan bunlar ülkenin sorunlarını İSTİHAREYE yatarak çözmek istiyorlar rüyada, gördükleri ,her ,ak sakallıyı, melek zannediyorlar.
Yanıtla (0) (0)Sn kahveci, yazınızın sonunda belirttiğiniz gibi, ülke çorak söylemlerle tam bir kırsal verimsiz toprağa dönüştürüldü...Bu kırsal yozlaşmış ilimden irfandan arındırılmış zihniyete ne anlatsanız boş...
Yanıtla (0) (0)Çar, baktı ki, Erdoğan, ne satarsan alıyor; tamam “Kıymetli dostum Putin” ben S-400 alayım da, sen de bari, iki kasa domates al ya hu, bile demiyor, dün de, eline geçirmişken, helikopter pazarlamış. Erdoğan, limuzine ağzı açık bakarken, Putin : "Helikopteri alırsan limuzini hediye ederim", demiş.
Yanıtla (0) (0)AKP 18 yilda,Türkiye'yi 18.yüzyila getirdi..Iste basari bu "yandaslar'icin !.
Yanıtla (0) (0)stanbul İETT Ayazağa Garajı'nda görevli ve şoför ve diğer işçiler, kendilerine ulaşan "İşten çıkarma" tebligatı ile şoke oldu. İETT adına çalışan Beydağ-Hanzade firması, 850'si şoför olmak üzere bin çalışanına ihale sözleşme tarihinin 30 Ağustos'ta biteceğini, bu nedenle de çalışanların işlerine son verileceğini belirtti. Lütfen bu işçilerin ekmeğiyle oynamayın .Bu haberde yalan değil yaa..Diğer okur arkadaş işten çıkarılanlar için bankamatik elemanlar diyordu. Herhalde bunlar bankamatik işçiler değil-dir
Yanıtla (0) (0)Onlar öbür Dünya için yaşadıkları için bu Dünyada ödediği bedeli pek kafaya takmıyorlar gibi geliyor bana.
Yanıtla (0) (0)Vay vay vay”Kırsal zihniyet sorunları da anlamıyor, çözüm de aramıyor.”
Yanıtla (0) (0)Reisinizin YÖK denetleme kuruluna atadığı Burhan Arı “Türkiye’nin geleceği için cahil nesil lazım” dedi. Yani senin partin sizi cahil kesim olarak niteliyor. Dolayısıyla kırsal kesim tabirini öpte başına koy.
Yanıtla (0) (0)Evet bu vatan çok kuzularını feda etti dogru. Ancaaaak vatan eger uzerinde hukuk, adalet ve istişare varsa yücelir.
Yanıtla (0) (0)Ülkenin beka sorunu yok. Birilerinin zeka sorunu var.
Yanıtla (0) (0)Güneyimizde kurulacak olası bir Kürt Devletinden ne korktunuz arkadaş. Lafa gelince süpergüç olma yolundayız dersiniz ama elinde hafif piyade silahı olan bir güç ödünüzü patlatır beka sorunu var dersiniz.
Yanıtla (0) (0)Dun Reis soyledi. Ona da devlet bahceli cok yakistirmis beraber konusup karar vermisler. 1071 m2 saray yapilacak Malazgirte. Neden 1071m2 derseniz, Ab kiskancligindan catlasin , Abd nin yuregine korku salsin, yedi duvele mesaj olsun diye. Ekonomi gayet iyi anlayacaginiz. Saray yapacak para bile var, baksaniza. Reis icin hersehre bir saray yapilmali, ulkeyi parsel parsel gezerken rahat etsin .
Yanıtla (0) (0)Günün sözü;Meryem Nur icin. "Yalan iki kisinin eseridir,biri söyler,biri inanir'..
Yanıtla (0) (0)Tabi tabi bankamatik beleşçiliği güzel di değilmi çalışmadan haram para kanmak sonra da iyi dindarlık yarışına girmek sizi gidi rantiyeciler sizi .
Yanıtla (0) (0)Şuanki faiz borçlularının çoğu iş büyütmek için oluşanlardır. Yani öz sermayesi ile yürüttüğü işinin kazancını yükseltmek için politikanın söylem rüzgarını inanıp büyük borçlanmalara girenlerindir. Yeni iş kurma ve işi büyüütme diye kredilerin durumlarını içeren bir yazı yazarsanız İbrahim bey bizde bilgilenmiş oluruz.
Yanıtla (0) (0)Anlaşılan geçenlerde feryat eden bayan sizdiniz eşim size hizmet ediyor bunlara hizmet etmeyecek rte merak etmeyin onlar topal ördek Siz birilerine kapıkulu olmaya alışmıssınız. 25 senedir belediye reisin ve kullarının idaresinde emeklilik döneminiz gelmiş birazda diğer müslümanlar nasiplensin.
Yanıtla (0) (0)İbrahim beyyy pes etmek yakışmaz size. Kırsalı şehiri yok, ben şehirdeyim eğer kişiler konuları farklı taraflardan inceleyip kendi süzgeçlerinden geçirmezlerse şehirlide olsa durum anlaşılmıyor. Bilgi kirliliği çook fazla tabi doğruyu anlamak biraz gayret istiyor onun için işin kolayı herşeyi politikacıların söylemlerine bıraskıp düşüncelerini oluşturuyorlar. Yoksa işin aslını araştırıp doğruyu öğrenselerdi bunca esnaf iş büyütmek için gücünün üstünde faize girp sıkıntıya girerlermiydi. Şuanki faiz borçlularının
Yanıtla (0) (0)Meryem, sen de mi işten çıkartıldın ? Takma kafana ! Mesela, Bursa belediyesine müracaat et, hemen işe yerleştirirler. “İş” dedim, diye, korkma, hataen çıktı ağzımdan; bankamatik kartı verirler, diyecektim. Siz tekeden süt sağanlardansınız, işinizi bilirsiniz.
Yanıtla (0) (0)Sizin anlamadığınız ancak "kırsal zihniyetin" çok iyi bildiği sorun bu ülkenin bir beka sorunu olduğudur. Bu sorunu atlatmanın da şu anda mevcut Cumhur ittifakı ile mümkün olduğuna sizin inanmanızı tabiki beklemiyoruz. Kırsal zihniyet dediğiniz insanlar bu sorunu durdurmak için her türlü ekonomik bedeli ödemeye razıdırlar. Ödetmek istenen ekonomik bedel, 1071 den bu yana bu topraklarda ödenen bedellerin yanında mükafat sayılır. Bu topraklarda devleti aliyenin bekası için kardeşler bir birine kıydı, babalar evlatlarını feda etti. Analar kuzularından vazgeçti.15 Temmuzda kurşunun üstüne yürüdü.
Yanıtla (0) (0)yapilacak en iyi şey bu ülkeden olabildiğince uzaklaşmak.dunyanin sonuna gitmek.hic bir müslüman muhafazakar bir türkün yaşamadığı yere.neremuz doğru ki.
Yanıtla (0) (0)Belediyeyi bankamatikçilerle doldurmuşlar,tabiki hepsini kovacak.Ayrıca israfın önüne geçip gereksiz personelide kovacak
Yanıtla (0) (0)03:19 insanlar biat edince düşünme, araştırma, sorgulama yeteneğini kaybediyor. Benden söylemesi.
Yanıtla (0) (0)Mermer yontulup parlatılarak bir eser meydana çıkabiliyor da, mermer kafaya (kafanın içindeki beyaz şey yani beyin) hiç bir şey yapılamıyor; 'Mensur Bin Ubeyde' gibi...
Yanıtla (0) (0)Türkiye'de bunlar olurken Dünya'da neler oluyor? İhracata dayalı en büyük ekonomilerden Çin ekonomisine ne oluyor, Alman ekonomisine ne oluyor? Türkiye ihracatı kime yapıyor? Türkiye'nin ihracat partneri ülkelerde durum nedir? Bunları tümüyle ortaya koymadan sadece Türkiye'nin verileriyle değerlendirme yapmak eksik ve tek taraflı bir değerlendirme olur.
Yanıtla (0) (0)Reisiniz ihale kanununu onlarca defa değiştirerek ihaleleri AKP’ ki patronlara akıttı. Reisiniz Onları bir uyarsa da beton dikmeyi bırakıp birazda ihracata yönelik yatırım yapsalar.
Yanıtla (0) (0)Liberallığı ve liberal ekonomiyi biraz anlamaya çalış.
Yanıtla (0) (0)İçeriden biri olarak söyleyeyim ihracat artışlarının bir bölümü kalem oyunlarıyla kağıt üstünde. Tıpkı GSYH rakamları gibi. İhracat artışı sağlamanın 3 yolu vardır. 1- Aynı ürünü daha ucuza üretmek 2- Aynı fiyata daha kaliteli üretmek 3- Hiç kimsenin üretemediğini üretmek. 1 ve 2. maddeler yüksek enerji maliyetlerimiz nedeniyle mümkün değil. Üçüncü madde için eğitim sistemimizi baştan aşağı reforme etmek, argeye yönelmek ve 20 yıl sabretmek gerekiyor.
Yanıtla (0) (0)Bekir Coşkun “göbeğini kaşıyan adam” dedi diye linç ediliyordu. Şimdi kırsal kesim oldu.
Yanıtla (0) (0)Aç tavuk kendini darı ambarında sanır
Yanıtla (0) (0)AK Parti seçmenine yeni bir ünvanda sizden. Keçi sakallı, Bidon kafalı, göbeğini kaşıyan adam dan sonra KIRSAL ZİHNİYET. Vay bee. Sizin gibi düşünmezse, sizin gibi inanmazsa kırsal zihniyet. Bu milletin kurtuluşuda, yükselişide kırsal zihniyetin iş başında olduğu dönemlerde olmuştur. Kentsel zihniyetin iş başında olduğu yılları biz çok iyi biliriz. Kurumların lokallerinde, misafirhanelerinde içkili kumar partilerinin yapıldığını, namaz kılmak için köşe bucak kaçarak en uzaktaki camiye gidildiğini, namaz kılanların tehlikeli adam olarak görüldüğünü. Haa gençler bilmez. Onlar size inanabilir.
Yanıtla (0) (0)Evet ya çok iyi oldu bu bankamatik beleşçilerini atmak. Sayın yazar bunları yazmanız lazım bende de.
Yanıtla (0) (0)2002 yilinda dunyanin 17. Buyuk ekonomisiyiz 2018 yilinda ise 18. Siraya geriledik. Nasil super gucuz bana izah et
Yanıtla (0) (0)Türkiye içerdeki hainlerle uğraşmaktan dışgüçlerle uğraşmaya fırsat bulamıyorki ibrahim bey, Reis daha ne yapsın . Bizim gibi bu kadar saldırıya uğrayan ve dik duran bir ülke gösterin bana. Adamlar Reisi indirmek için içerdeki hainlerle beraber çoook çalışıyorlar. Siz daha ne bekliyorsunuz anlamadım. Dikkat ettim de HER ŞEY ÇOK GÜZEL OLACAK DEYİP de göreve gelen Ekrem imamoğlunun işçi kıyımından hiç bahsetmiyorsunuz. Beltur dan 175 personelin işine son verilmiş. IETT de Ağustos sonunda 850 İETT çalışanının işine son verilecek. Yazık günah değil mi bu işçilere. Gazeteniz gerçekleri görsün
Yanıtla (0) (0)Reis cok uyanikmis ve de tongaya basmiyormus (!)Keske böyle olabilseydi,ülkem Türkiye adina sevinirdik,hep beraber..Tongaya basmiyor da,en cok kandirilan siyasi oluyor,FETÖ,PKK,ABD,Rusya bunlar Reis'le devamli "Tango' dansi yapiyorlar,biz de seyrediyoruz...
Yanıtla (0) (0)ARKADAŞLAR, LİMON HIYAR SATMAK İLE İHRACAT ARTMAZ, SANAYİ ÜRETİMİ YAPMAK İÇİN ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMAYAN PATRONLARIN HİÇ Mİ SUÇU YOK? PATRONLAR HEP ÇOK KAR İSTİYORLAR, İŞÇİYE AZ MAAŞ İLE E DEVLET DE BİZDEN SSK ALMASIN VERGİ ALMASIN HEP TEŞVİK VERSİN. . YAHU ANKARA HEP ŞİŞMAN İDİ, BİRAZ DA PATRONLARIN ŞİŞMANLI ĞIN DAN BAHSETMEK GEREKİYOR, ÖZEL UÇAKLAR, FİYATI 1-2 MİLYONLUK ARABALAR, BİR GECEDE EĞLENCEYE VERDİĞİ 10 İŞÇİ MAAŞI, BUNLARDAN BAHSEDEREK DAHA OPTIMAL BİR DEĞERLENDİRME YAPMIŞ OLURUZ. BU ARADA KIRSAL KESİMDE EN ÇOK ETKİLENEN İNSANLAR ELİNİ PATRONLAR DAN ÇOK ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYUYOR.
Yanıtla (0) (0)Yazinizin icerigine katilmakla beraber hep negatif bir hava var...Insanlarimiz calismak istemiyor...Devlet in şişmanlamasinin sebebi bu...Kamu bürokrasisi onca bilgisayar ve paket programlarina ragmen işleri tıkıyor..Ticaret odalari kendi üyelerine rakip üretim ve hizmet şirketleri kuruyor...sapla saman karisiyor....
Yanıtla (0) (0)Bu ülke her geçen gün güçleniyor. Ortadoğu'nun süper gücü olmamızı Avrupa ve ABD istemiyor. Onların derdi küçük, kemalist ve AB sırasında bekleyen eski Türkiye'yi tekrar yaratmak. Rusya ve Çin'den uzak duran ABD, AB ve İsrail ne isterse onu yapan küçük müstemleke ülkesini tekrar oluşturmak istiyorlar. Onlar bunu görmek istiyor. Ancak Reis uyanık ve tongaya basmıyor. Onlardan daha zeki ve planlarını suya düşürüyor. Onlar şimdi Reis'i devirip yerine İmamoğlu'nu getirmeyi planlıyorlar ama avuçlarını yalayacaklar. Rabbim(c.c) şer güçlere haddini bildirecek.
Yanıtla (0) (0)Kırsal zihniyet! Sorunların kaynağı her alanda ve farklı görüş sahipleri tarafından da daha iyi görülüyor. Değişim bu toplumların az gelişmiş kesimlerini seçimlerinin bedelini ödedikçe mümkün hale gelir.
Yanıtla (0) (0)