Hiç uzatmadan kısa formülü yazayım...
“Ortada Nass var” dediler; “faiz sebep enflasyon sonuç” dediler... Ve enflasyon düşmeden faizleri suni şekilde indirip önce kurları sonra da fiyatları patlattılar.
Fiyatlar alıp başını gidince güya enflasyonu kontrol etmek için piyasada suni fiyat oluşumlarına yol açacak baskı ve müdahalelere giriştiler.
Sonuç mu?
Piyasa yerine müdahaleci fiyatlar kısa süre etkili olsa da orta ve uzun vadede sistemi patlattı.
***
Süt fiyatları artıyor ve buna bağlı olarak yoğurt ve peynir gibi temel tüketim fiyatları da artıyor diye süt fiyatlarını baskıladılar. Oysa süt üreticileri açısından yem fiyatı başta olmak üzere temel girdi maliyetleri çok hızlı yükseliyordu.
Süt besiciliği yapılamaz noktaya gelince birçok çiftçi süt üreten ineklerini kesime yolladı.
Kısa süre içerisinde hem süt fiyatı düşük kaldı hem de et fiyatı...
Tamam bu işi başardık diye övünürlerken geldik bugüne... Ortada ne yeterli süt üretimi ne de yeterli et üretimi için İNEK kalmadı.
Ve suni sistem patladı....
Afiyet olsun.
***
Türkiye Ziraat Odaları Başkanı Şemsi Bayraktar durumu şu şekilde izah ediyor:
“Başta yem olmak üzere elektrik, mazot, gübre ve işçilik gibi birçok maliyette ciddi artışlar olduğunu, belirlenen fiyatların üreticileri sektörden kopardığını, damızlık hayvanlarını kestirdiklerini, işletmelerin ya küçülmeye ya da bir bir kapanmaya başladığını, ilerleyen zamanlarda süt ve ette krizler yaşanabileceğini, bu gidişin en ağır sonuçlarını tüketicilerin fiyatı yüksek ürünlere ulaşamayarak yaşayacaklarını söyledik.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın etkisinde olan Gıda Komitesi’nin enflasyonu düşürmek amacıyla üretici fiyatlarını baskılamasının enflasyon ithal etmekten başka bir işe yaramayacağını, tabana ve sektörün temsilcilerine kulak verilerek bu yanlıştan dönülmesi gerektiğini de dile getirdik. Gıda Komitesi süt ürünleri ve yem fiyatlarına müdahale etmezken neden üretici fiyatlarına müdahale ediyor?
Yem sanayicisi, süt sanayicisi ve marketler, artan maliyetlerini fiyatlara yansıtıyor. Neden üreticilerimizin artan maliyetlerini fiyatlara yansıtması engelleniyor? Üretimi yok eden ve üreticiyi üretimden uzaklaştıran bu çifte standarttan derhal vazgeçilmelidir. Üreticilerimizin günah keçisi yapılması doğru değildir. Üreticide 7 liradan satılan süt, marketlerde 4 kat fazla artarak 30 liralara kadar çıkmaktadır. Buna kim ‘dur’ diyecektir?”
***
Şemsi Bayraktar aslında ülkemizde şu an uygulandığı söylenen ama ne olduğunu çoğu kimsenin anlamadı Yeni Ekonomi Modelini anlatıyor.
Kamu baskısı ile oluşan fiyat oluşumları ülke gerçeklerinden koparak dengesiz bir ekonomik yapı oluşmasına yol açıyor.
Başta döviz olmak üzere sürdürülemez bir dandik model söylentisi etrafından dolaşıp duruyoruz.
Hangi gün hangi sektör patlayacak diye öylece durakta otobüs bekler gibi etrafı seyredip duruyoruz.
***
Bakınız iktidarın söylemleri o kadar güçlü ve tabanı o kadar sorgusuz ki... Olanların tam tersini söylediklerinde dahi alkışlar yeri göğü inletebiliyor.
-Mesela, TL artık dandik para olmuş ve değerini koruyamadığı için DOLARA endekslenmiş ama ortada LİRALAŞMA diye bir söylem dolaştırılıyor.
-Mesela, yeni model öncesi geçen yıl ilk 7 ayda -13.677 milyon dolar olan cari açık bu yıl aynı dönemde -36.672 milyon dolara çıkmış ama CARİ FAZLA diye bir şeylerden bahsedilebiliyor.
-Mesela, yatırım ihracat deniliyor ama ihracat artışı %17,1’de kalırken ithalat artışı %408’e çıkabiliyor. Böylece dış ticaret açığı -32,4 milyar dolardan -83,8 milyar dolara fırlıyor ama hala ihracat artışından, dış fazladan bahsedilip meydanlar inletilebilir.
-Mesela, kamu yatırım oranı tarihi en düşük seviyelere AK Parti ile düşmesine rağmen asırlık hizmetlerden, yatırımlardan bahsedilip verimsiz ve savurgan Hazine garantili müteahhit yatırımları ile övünülebiliyor.
-Mesela, dış ticarette çok net gördüğümüz düşük teknolojik ihracat ve gerileyen katma değere rağmen; kalkınmadan, bilim ve teknolojik ilerlemeden çok rahat bahsedilebiliyor. 2000’lerde ihracatın yüzde 6’sını geçen yüksek teknolojik ürün ağırlığı artık yüzde 2,2’lere gerilemiş durumda.
***
Kısaca bindik bir alamete ve gidiyoruz bir yerlere... Ama nereye?
Emin olun piyasaların hala daha sert tepki vermemesinin bir tek nedeni var: Yakında seçim olur ve reel bir para -makro politikalar uygulanır... Aksi halde bugün İNEK piyasasında yaşanan kilitlenme ve yıkım tüm piyasalarda peşi sıra zincirleme gelebilir.
Keşke biraz ders alsak ve bu Millete hiç haketmediği bu fakirliği yaşatmasak...
Hür kuş göklerde,hürjet 2023 de,MMU 2023 de hangardan çıkacak,ferro bor tesısı kuruldu.Bor karbür üretıldı. lıtyum üretılıyor.2023 de 2 fabrıka daha kurulacak.Lazer teknolojısınde,Sıha üretımınde, Türkıye dünyada ılk 5de,Türkıyenın ürettığı akıllı füzeler 250 km re menzılı geçtı. .Karadenız doğal gaz üretımı 2023 de Türkıyenın ıhtıyacının %15 ını karşılayacak,Elektırıklı tren,Köstebek Türkıyede üretılıyor,2000 beygır gücüne kadar motor üretımı yapılıyor.Say say bıtmıyor.
Yanıtla (1) (19)Turkiye 50 yildir bor uretiminde dünya lideri de borun dunyada toplam pazarı 2milyar doların altında. Hepsini sen üretip satsan ne olacak? Masallar da bir yere kadar. Karadenizdeki gaz ise metan gazı, yani masrafı gazdan gelecek paradan kat kat fazla. Bence reisinin her soyledigi yalanı alıp yutma. en azından bir mantık süzgecinden geçir. Olsun ben boyle daha mutluyum diyorsan Almanya bizi kıskanıyor diyeyim daha mutlu ol.
Yanıtla (6) (0)Organık kımya bılgın bu mu?Metan etan propan bütan bunların hepsı yanıcı gazlardır metanın türevlerıdır. 1,2,3,4 karbonlu oluşlarına göre ısımlendırılırler.Evdekı tüpün üstünü okusaydın bıle bunu görürdün.Buradan nasıl yüksek malıyet çıkardın sen.Bunun malıyetı çıkarıldı.4-5 mılyar taşıma malıyetı, bılınen rezerv 100 mılyar dolar değerınde yakın cevresınde açılacak kuyularla bu mıktarın dahada artacağı kesın gıbıdır.Burada bırbırıne yakın üç bölgedede doğal gaz bulunmuştur.
Yanıtla (3) (3)Bız gecen yıl zaten 2 mılyar dolar değerınde bor ve bor ürünlerı sattık.Bordan borık asıt ürettığımızde fıat on kat artıyor.Bor karbür ürettığımızde bınlerce kat fıat artıyor.Ferro bor ıse makına parçalarında aşınmayı önlüyor.bızım ıhtıyaç duyduğumuz madde,Lıtyum ıse bor atıklarından üretılıyor pıl yapımında kullanılıyor.Tonu 40 bın doların üzerınde daha sana ne anlatayım ezberlerını yıkmak ıçın.
Yanıtla (3) (3)Aslı yok yaylasında bin beşyüz koyunum var benim
Yanıtla (2) (1)Sn. Sabır rumuzun hoşuma gitti. Ben de yaa sabır çekeyim.Bu muhalefet takipçilerinin zihnini dumur etti. Iktidara oy verenler bile iktidarın egri doğrusunu daha iyi görüyor.
Yanıtla (1) (1)20 yıldır Bor'un faziletlerini konuşup hiç bir şey yapmamak ve hala konuşmaya laf üretmeye devam etmek sadece sabredenlere mahsus. El alem teknoloji üretiyor biz ise hamaset
Yanıtla (3) (1)İHA ve siha'larin stratejik parçaları ithal ediliyor. Bu parçalar gelmezse üretimleri durur. O parçaları üretecek teknolojimiz yok !
Yanıtla (1) (0)Kuşunu yesinler emi. Bunlarla dünyayı fethedeceksiniz di mi? adam 180 yil once arabayi icat etmis. 80 yıl önce atom bombasını bulmuş. 50 yıl önce uzaya gitmiş. 10 yıl önce Mars'a araç göndermiş. 20 yıl önce insansı robot üretmiş. Buna rağmen efelik taslamiyor. Bunlar sizin elinizde olsaydı 50 defa dünyayı fethetmistiniz. Allah bu dünyayı sizden korusun emi
Yanıtla (1) (0)Dış borç,içborç,Sanayici ,kobi borcu,hane halkı, ev ,otomobil,tüketici kredileri Cumhuriyet tarihinin rekoruna millet sefalet içinde Ülke ekonomik olarak batmış İktidarı savunanlar körmüsünüz?
Yanıtla (0) (0)Kim ne derse desin turkiye tarimi mustevlilerin ticari emelleri tarafindan isgal edilmis durumda.bunu bir de akp sempatizanlari anlayabilse. Bu ulkenin tarim bakani bir bati ulkesinin tarimina katkilarindan dolayi o ulkeden devlet nisani aldi.siz daha hangi tarimdan,hangi bagimsizliktan bahsediyorsunuz?
Yanıtla (1) (0)Cari açıkta haziran ayindaki artiş daha çok ara mal ithalatındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Demek ki üretilecek mallar vardır. Şu an icin dünya piyasalarindaki durgunluktan dolayi satıslar düsuktur. Satiş ortamı olustuğunda ve uretilen mallar satildiğinda bu ihracat kalemlerine ve dolayisi ile cari acığa yansiyacaktir.
Yanıtla (3) (3)Dünya piyasalarındaki durgunluk öyle bir iki yılda geçmez, etkisini 2030'a kadar sürdüreceği söyleniyor. Yani Nasreddin Hoca'nın yün toplama, iplik yapma, kumaş dokuma ve satma fıkrası gibi bir ihtimal bizde satabiliriz.
Yanıtla (0) (0)Meralari ve yaylalari bos duran bir ulkenin bu isi beceremeyip disardan hayvan ithal etmesi ne aci,venezuella meralarina hayran kaldigini soyleyip kendi ulkesindekilerden habersiz bir bakanin olmasi bir fecaat.
Yanıtla (6) (1)Sn. Asya’nın yorumunu beğenmeyen kişiyi merak ediyorum. Asya’nın yorumunun neresi yanlış veya yalan anlamadım. Eğer bir yanlışlık değilse gerekçesini açıklarsa memnun olurum.
Yanıtla (1) (0)Bu insanlar bu ulkede bakanlik yapacak kalibrede insanlar degil..
Yanıtla (1) (0)Bu ulkenin tarimini tohum bazinda % 85,urun bazinda %65 disa baglayip millete ne idugu belirsiz seyler yedirip hastane kapilarinda surunduren zihniyete hakkim varsa haram zikkim olsun...
Yanıtla (1) (0)Bu milletin fakirliği hiç haketmediğini söylüyorsunuz belkide hakediyoruzdur belkide bize müstehaktır.akp denen bu bozuk zihniyete uzaylılar gelip oy vermiyorya.
Yanıtla (4) (1)Bu Iktidar gidecek ve Türkiye ayağa kalkacaktır. Görünen köy kılavuz istemez.
Yanıtla (7) (1)İbrahim Bey yazınızın sondan ikinci paragrafı evlere şenlik. Bir kere piyasanın hareketlerini piyasa dışı faktörlere bağlamak ile Hetorodoks Ekonomi denilen alana geçmiş oluyorsunuz.. Hayırlı Olsun...Bir de tepki vermekte geciken unsur nedir anlaşılmıyor...İktidar değişti değişecek diye umutlanan ve sabreden seçmen kitlesi mi. Yoksa seçimin sonucunu beklemekte olan sıcak dolar sahipleri mi.. Ayrıca sizde de şu piyasalar neden hala tepki vermedi diye bir telaş da görüyorum.
Yanıtla (1) (11)Hadi yazar yalan yazıyor! Cut`dan rica ile; Liralaşma doğru mu? TL` sı Dolara endeksli mi değil mi? Cari açık var mı yok mu? Dış Ticaret de açık var mı yok mu? Kamu yatırımları Akp döneminde en dipte olduğu doğru mu yanlış mı? Ek bir soru daha: KKM uygulaması, parası olandan mı kıt kanaat geçinenden mi yana?
Yanıtla (0) (0)KkM dolrın tahakkumunnden kurtulmak icin asil gerekli olan psikolojik bariyeri kırmak açısindan doğru bir adımdır. Doların hakimiyetinin kırilmakta oldugu dunya konjonkturu de bunu yapmaya müsaittir. Egrisi de digrusu da vardır ama ani dalgalanmalarin önüne de gecerek kurda görece bir istikrar saglamıştır.
Yanıtla (1) (2)Birseyin Kamu Yatırimi olması onun devlet butcesinden karsilanmasi anlamına gelmez. Hukumet yap islet devret formülu ile yatirimlara finansman bularak iş görme yolunu secmistir. Bu yatırimlar ilk asamada zarar etse bile bazilari kısa vadede bazilari orda vadede karli duruma gecmektedir. Ornegin Istanbul Havalimani kısa vadede kara gecmistir.
Yanıtla (1) (1)KKM uygulaması kurda geçici bir istikrar sağladı ama öyle görünüyor ki ilerde ciddi sıkıntılara gebe. Tüm uyarılara rağmen başta kurdaki (sadece dolar değil) hızlı artışa sebebiyet veren politikalar uygulandığı için KKM gibi ilerisi için çok problemli bir çözüme gidildi. Herşeyden olduğu gibi KKM'den de kahramanlık üretmeye çalışıyorlar.
Yanıtla (2) (0)Arkadaşım doların tahtinin sallandığınız kim söyledi sana? Hangi gezegende yaşıyorsun? Konjonktürün şu anda dolara yaradığını görmüyor musun?Kur korumalı mevduatın uçuruma giden arabanın altına serilmiş takoz olduğunu, ölmekte olan hastaya verilmiş narkoz olduğunu neden görmüyorsun? Kur korumalı mevduatı neden sürekli uzattiklarini anlayamiyor musun? Pislikleri halinin altına supurmeye yarayan, seçimden sonra tıpası mecbur çekilecek olan bu ucube sistemin tsunami yaratacağını neden görmüyorsun?
Yanıtla (1) (0)Ekonominin verilerini degisiknşekillerde yorumlamak mümkündur. Ibrahim bey yalnizca işin menfi yönunu dillendirdigi icin benim nezdimde objektif bir ekonomi yazarı degildir. Maalesef ulkemizdeki muhalefetin genel durumu budur. Bu sebeple halkimiz da doğru bilgilenememekte ve hersey ya siyah ya beyaz bir gorunum almaktadir. Bu saglikli bir ortam değil.
Yanıtla (1) (1)Ya Rabbi akil sagligi ver bize.ulke bile bile dumeni kilitlenmis gemi gibi okyanusta dolasiyor.insallah kayalara degil de bir kumsala carpariz...
Yanıtla (2) (1)1-yanlisliktan degilde bilerek planlayarak yapilan bir servet transferi ise ....2- yarar gorenler ve gorecegini sananlara ek ideolojik oylarin toplami digerlerinden daha cok ise ...3-o zaman millet bu fakirligi tam olarak hak ediyor ise...4- havanda su dovuyorsak...
Yanıtla (0) (0)Sayın Kahveci, sayın Kılıçdaroğlu kılık la uğraşa cağına semt pazarlarını gezsin,millet vekillerine talimat versin pahalılığı görsünler herşey başını almış gidiyor ALLAH bu millete yardım etsin.
Yanıtla (2) (2)Akp bilerek isteyerek zenginleri daha çok zengin ediyor. Zenginler daha çok zengin olsunki yatırım yapsınlar asgari ücretle işçi alsınlar.
Yanıtla (3) (0)Ekonomi modeli Almanya gibi olmalı . Sadece dışarıya ihracaat ettiği araba Türkiye"nin ihracaatından daha fazla . Bizim ihracaatımız insan gücü ve asker.
Yanıtla (3) (0)Büyükşehir yasasıyla şehirlerin civarını ranta açtıkları için büyükşehirlere yakın köylerde tarımı da bitirdi. En basit gıda maddesi bile yüzlerce kilometre öteden getirilmek zorunda. Sürekli kötüledikleri "eski" Türkiye'de belki tüp kuyrukları oluyordu ama en azından milllet çoluğuna çocuğuna temel gıda maddelerini alabiliyordu. Şimdi insanlar süt bile alamaz hale geldi.
Yanıtla (6) (1)AKP'nin 20 yılı, küresel para bolluğu, Çin'in ucuz mal üretimi, milenyum sonrası genel iyimserlik ortamı ve içeride Kemal Derviş kararları vb nedenlerle gerçek bir fırsat dönemiydi. Maalesef bu fırsat döneminin kaynakları teknolojik üretim yerine çarçur edilerek boşa harcandı. Yazıda "mesela" ile başlayan paragragraflarda bunu net olarak görüyoruz.
Yanıtla (7) (0)▪Önce bir fıkra: Ali ile Veli sokakta karşılaşırlar. Ali epeydir görünmedin hayırdır der. Veli dağa oduna gittim der. Ali ODUN deyince BABAN aklıma geldi, hastaydı durumu nasıl? der(!)... ▪Nedense, İNEK deyince aklıma vergi mükellefleri geldi(!).. ▪İktidar ve şürekaları bağladıkları vakumlu hortumlarla 7/24 sağıyorlar gıkı çıkmıyor(!)... ▪İnek deyip geçmemek lâzım, Kimi ülkelerdeki "inekler" tekmeyi basıp hortumcuları eşek cennetine fırlatıyorlar(!) ☆Darısı başımıza!...
Yanıtla (2) (0)Size katılmıyorum. Millet sonuna kadar bunu hak ediyor. Çünkü halkın yüzde ellisinden bir fazlası dahi olsa Erdoğan'a oy vermeyi seçmiş. Tekadam rejiminin böyle olacağını bilerek oy verdiler. Acımıyorum.
Yanıtla (13) (1)Ömer kardeşim, "Millet bunu hak ediyor" serzenişini geçmişte yapılan tüm seçimlerin öncesinde de gördük, işittik. Bu ülkede siyaset reformu gerçekleştirilmezse büyük olasılıkla 2028 seçiminde de duyacağız. 2002 seçiminden önce bu sözü sağ seçmen dillendiriyordu, şimdi ise sol seçmen dillendiriyor. Batı ülkelerinde bu sözleri işitemezsin, Çünkü siyasetçilerin üzerinde sıkı bir halk denetimi var. Bu denetim bizde niye olmuyor.Çünkü Siyasi Partiler Kanunumuz liderlerin denetlenmesine imkan vermiyor
Yanıtla (4) (0)Arkadaş iha-siha diyorsun. İyi tamam da iha-siha nedir ki Kuzey Kore Kıtalararası Nükleer Balistik Füze sistemleri üretiyor. Birkaç gün önce Japonya üzerinden bir deneme daha yaptı. Ama halkı açlıktan kırılıyor. Silah üretiliyorsa halkın ekmeği çalınıyordur.
Yanıtla (8) (0)Senin dediğine göre enflasyon kadar faiz olmalı. Yani yüzde 83 faiz.peki bu faizle kim iş yapabilir sayın ekonomi yazarı.Eğer muhalefet kazanırsa IMF reçetesi geliyor. Yeni komiser yönetecek Türkiye yi. Memlekete hayırlı olsun yeni koterelli.
Yanıtla (1) (27)Türkiye'de elbette ki doğru düzgün işinsanları var ama esas sorun çok sayıda işinsanı müsveddesinin aldıkları kredinin faizinden daha fazla gerçek değer yaratamaması. Bunların alayı birer parazit. Faiz düşük olunca, müsveddelerin kredi talebi hem sayı hem de büyüklük olarak artıyor.
Yanıtla (5) (0)Nureddin niye anlamıyorsun? Piyasa ve ekonomik verilerle dengeli olmalıydı, suni müdahalelere iyice işin içinden çıkılmaz hale geldi diyor. Son 10 yıllık faiz ve enflasyon oranlarını incelersen anlayabilirsin. 2020'ye kadar her ikisi de genel olarak %10-20 aralığında.
Yanıtla (4) (0)Firmalar olmuş hayalet, vergiden sildirsek vergi dairesi üstümüze gelecek, battı balık yan gider ekonomisi.
Yanıtla (2) (0)Son cümlenizde diyorsunuz ki ''... millete haketmediği bu fakirliği yaşatmasak''. Hak etmedi mi gerçekten millet? Peki kim evet dedi ''Türk usulü başkanlık sistemine''? Türk usulü başkanlık nedir peki? Gayet net: Keyfime göre idare demektir! Gece aklıma geleni sabah kararname yaparım demektir. Astığım astık asmadığımı kestik demektir.
Yanıtla (12) (2)Şark köşesinde değişen bir şey yok değişen kesenin hamam tasinin rengi.
Yanıtla (2) (0)sayın yazar, her kesimin bir sarı öküzü vardır. o gittiği zaman anlayacak ama iş işten geçmiş olacak. sarı öküzlere sahip çıkmak lazımdı. şimdi sarı öküzü katledenin kendi intiharına şahit oluyoruz. o intihar edinceye kadar sarı öküz katliamına devam.
Yanıtla (7) (0)İbrahim Bey, ülkemizin kaynaklarını fütursuzca ve kimselere sormadan, hesap vermeden tüketiyorlar. Yazıklar olsun...
Yanıtla (13) (1)"bu Millete hiç haketmediği bu fakirliği yaşatmasak." Dediniz İbrahim hocam. Belki de bu Millet bunu hak ediyor.
Yanıtla (13) (0)Dr.Doc.Prof.ünvanlı sivil asker mantar gibi çoğaldı. Bunlar çıkıp televizyonda türkiye hukuk devletidir diyerek iktidarı militan gibi savunuyor. Üniversitelerde öğrencilere neler öğretiyor bu insanlar. Acaba ilahi bir ceza mı çekiyoruz. İnekler bizden şanslı çabuk ölmek lazım ama ölemiyoruz da.
Yanıtla (19) (0)