Şangay Beşlisi ne demek? Şangay Beşlisinin kuruluş amacı nedir? Şangay Beşlisi hangi ülkelerden oluşmakta? Türkiye Şangay Beşlisine üye mi? Ve Şangay Beşlisi hakkında diğer tüm detaylar...
Şangay Beşlisi, belirli devletler arasında kurulan bir dernektir. Kurulan bu derneğin kuruluş amacı dayanışmadır. İlk kurulduğu tarihte 5 üye bulundururken sonradan gelen devletler ile büyüme göstermiştir. Bu kuruldaki üyeler kendi aralarında dayanışma içindedir.
Şangay Beşlisi hangi ülkelerden oluşmaktadır?
1996 tarihinde kurulan Şangay Beşlisi 5 ülke ile kurulmuştur. Çin ülkesinin Şanghay şehrinde kurulmuş olan Şangay Beşlisi Çin, Rusya, Kırgızistan, Kazakistan ve Tacikistan ülkelerini içermekteydi. Şangay Beşlisi adını verdikleri bu bölge ve güvenlik adı altında iş birliği yapılmaktadır. İlk kurulduğunda sadece 5 ülke içinde yapılan bu anlaşmaya zaman geçtikçe başka ülkelerin katılması ile ad değiştirmiştir.
1996 yılında kurulduktan sonra, 2001 tarihinde Özbekistan ülkesini de aralarına alan Şangay Beşlisi ad değiştirerek Şangay İşbirliği Örgütü adını almıştır. Kısaltması ŞİO olan Şangay İşbirliği Örgütü, Özbekistan ülkesini aralarına aldıktan sonra da aralarına farklı ülkeler de almış ve büyüme göstermiştir. Ülkemiz ise Amerika’dan istediğini alamayıp bu kurula katılamadı fakat sonrasında dinleyici olarak katılmıştır. Şangay İşbirliği Örgütündeki kurul üyeleri kendi aralarında askeri güç ve güvenlik seviyesini arttırmıştır.
Şangay İşbirliği Örgütüne üye olan 6 ülke olsa da güncel duruma göre diyalog ortağı olmak üzere gözlemci gelen ülkeler arasına Hindistan ve Pakistan katılmak için başvuruda bulunmuştur. Bununla birlikte gözlemci olarak gelen Türkiye haricinde Ermenistan, Kamboçya, Azerbaycan, Nepal ve Sri Lanka da diyalog ortağı olmak üzere görüşmeye katılmak isteyen ülkeler arasındadır.
Şangay beşlisi neden kuruldu?
Şangay Beşlisinin kuruluş amacı diş güçlere karşı işbirliği yaparak İslamcı örgütlerin ticaret ve uyuşturucu örgütlerinden korunmak ve korumaktır. Şangay İşbirliği Örgütüne üye olan ülkeler bu tür olaylarda aralarında bilgi paylaşımında bulunarak askeri operasyon düzenliyorlar. Ülkeler suçlularda ise kaçak paylaşıp ve askeri tatbikat düzenliyorlar.
Avrupa Birliği ile Şangay İşbirliği Örgütünün farkı ne?
- Şangay İşbirliği Örgütü sadece işbirliği özelliği taşırken, Avrupa Birliği asıl yapıdır.
-Avrupa Birliği’nin politika, ekonomi, insan hakları ve güvenlik hakkında zorunlu bir istihbaratı, bulunurken Şangay Birliği’nde bulunmamaktadır.
-Üye olan devletlerden politikacıların temsil ediği ve kararname gücü mevcut olan bir kurulu, marşı, mahkemesi ve tüm üye devletlerinin bayraklarını barındıran bir bayrak kullanırken Şangay Birliği’nde bu yoktur.
-Avrupa Birliği’nin üyeleri içerisinde gelir, kişi ve ticaretlerin serbest dolaşımı mevcut olurken Şangay İşbirliği’nde bu unsurlar bulunmamaktadır.
-Avrupa Birliği, öteki devletler ile serbest bir şekilde dolaşıp ticaret anlaşması yaparken Şangay İşbirliği mensupları bırak diğer ülkeleri kendi arasında bile anlaşma yapmamaktadır.
Gibi daha birçok fark bulunurken AB tüm Avrupa ülkelerini kapsarken Şangay Birliği sadece Orta Asya’yı kaplayan küçük bir örgüttür.
