Yapay zekanın felaket mi yoksa refah mı olduğu tartışmaları sürüyor. Ancak yasal ve ahlaki sınırlar konulmazsa insanlığın çekilmez bir yaşam sürmek zorunda kalacağı çok açık.
MİKDAT KARAALİOĞLU / FRANKFURT - Yapay zekanın (YZ) yaratabileceği olası tehlikeler medyanın rutin gündemi arasında. YZ hakkındaki en şöhretli felaket iddialarından birisi Tesla'nın kurucusu Elon Musk tarafından 'Atom bombasından daha tehlikeli' açıklaması. Konu hakkında araştırma yapan bir çok uzman uyarıların çoğunu felaket tellallığı olarak nitelendiriyor. Ancak gerekli yasal önlemler alınmazsa YZ'nın insanlar için tehlikeli olabileceği herkesin hemfikir olduğu bir düşünce.
SİZİ ARAYAN BİR MAKİNA
YZ'nın korkuları haklı çıkarmaya müsait şöhretli örnekleri de bulunuyor. Bunlardan birincisi Google şefi Sundar Pichai'nin Mayıs ayı başında tanıttığı telefon edebilen yazılım. Bir restorantta yer rezervasyonu yapan Google dijital asistanı, restoran sahipleri tarafından gerçek bir kadın zannedildi. Ünlü İnternet sosyoloğu Zeynep Tüfekçi böyle bir makinanı,n kandırmaya denk gelen yanlış bir şey olduğunu dile getirdi. Bir çok kişi de bu konuşmanın kesilerek sunulduğunu düşünüyor. Ancak buna rağmen karşıda konuşan bir makina mı yoksa bir insan mı olduğunu ayırt edememek endişe verici bir gelişme.
SANSÜR ARACI OLARAK YZ
Facebook ve Youtube'da yayınlanan iğrenç içerikler dünyanın bir çok ülkesinde bulunan çalışanlar tarafından manuel yöntemlerle siliniyor. Facebook kurucusu Mark Zuckerberg yeni YZ araçları geliştirdiklerini ve bu araçların zararlı içerikleri kendiliğinden sileceğini açıkladı. Terör propagandası ve çocuk tacizi gibi herkesin müttefik olduğu zararlı içeriklerin silinmesinde bir sorun yok. Ancak uzman hukukçuların bile karar vermekte zorlandığı konularda YZ'nın karar vermesi makinalar aracılığı ile sansür gibi ciddi bir sorunu da beraberinde getiriyor. YZ'nın ifade özgürlüğünü engelleyecek hatalara yapması durumunda kimin sorumluluk alacağı ise başka bir tartışma konusu.
ENFORMASYON KIYAMETİ
İnternette yayımlanan fake videolar Deepfake adı veriliyor. Nisan ayında Barak Obama gibi konuşan ve gürünen bir şahsın videosu Buzzffed sayfasında yayımlandı. Ancak bu kişi Barack Obama değil oyuncu Jordan Perle'di. Sinir hücrelerinin ağ bağlantılarından esinlenerek yaratılan yapay neurönal ağlar ses ve videoları o kadar mükemmel şekilde taklitl edebiliyor ki bunarı orijinallerinden ayırmak mümkün değil. Sosyal medyada fake haber ve resimlerden haberdarız. Ancak deepfake paylaşımlar ancak uzman gözüyle ayırt edilebilir. İnsanlığı bu noktan bir enformasyon kıyameti bekliyor.
ELLER BİLE TAKİPTE
Amazon'un çalışanları üzerinde uygulamak üzere yeni aldığı patent, YZ iyimserlerini bile dehşete düşürecek türden. Yeni patent çalışanların koluna takılacak bir kolluk. Bu cihazla birlikte çalışanların bütün hareketleri dakikası dakikasın tespit edilebilecek. Ultrason ve telsiz teknolojisinin kullanıldığı bu yöntemde, çalışanları ellerinin raflardaki hangi mallara uzandığı belirleniyor. Yanlış malı almaya yeltenen çalışan vibrasyonla uyarılıyor. Amazon bunu kontrol değil verimlilik amacıyla yaptığını iddia etse de fiili bir takip söz konusu.
ÇİN İŞİ
Bireylerin kontrolü konusunda ne ahlaki ne de hukuki sınır tanıyan Çin'deki son örnek ise YZ'nın ne tür bir devrim anlamına gelebileceği konusunda başka bir örnek. Çin'in doğusundaki Hangzhou kentinde bir okulda denen yüz okuma sistemi, öğrencilerin yüz hareketlerinden derse ne kadar konstantre olduklarını ölçebiliyor. Kamera bir öğrencinin yeterli dikkati göstermediğini tespit ederse bunu öğretmene bildiriyor. Bu uygulamanın olduğu okulda okuyan bir öğrenci bu kameralar kurulduğundan beri yanlış bir hareket yapamadıkların belirterek‘Kendimi sürekli görünmez bir göz tarafından izleniyor hissediyorum'' diyor.
