Dünya Ruh Sağlığı Günü’nün bu yılki teması ‘Psikolojik İlk Yardım’. Travmaya maruz kalan kişilere ilk yaklaşımın doğru şekilde yapılması gerektiğinin önemini belirten uzmanlar, büyük bir hassasiyet gösterilmesi gerektiğini söylüyor. Travma yaşayan bireylere önyargılardan uzak yaklaşılmasını tavsiye ediyor.
Her yıl 10 Ekim’de toplumsal bilinçlenmeyi amaçlayan biz dizi konferans ve etkinlikle değerlendirilen Dünya Ruh Sağlığı Günü’nün bu yılki teması olan ‘Psikolojik İlk Yardım’ ile kazalar ve doğal afetler gibi travmatik olayları yaşayan bireylere büyük bir hassasiyetle yaklaşılması gerektiği vurgulanıyor. Üsküdar Üniversitesi NPISTANBUL Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, “Travmaya maruz kalmış kişi veya kişiler içine kapanmış; öfkeli ve aşırı üzüntülü olabilir. İlk yaklaşımda ‘ben sana yardım etmeye geldim’ mesajını vermeden kendisine zaman tanınmalı ve hemen beklenti içine girilmemelidir” diyor.
MUTLAKA SAYGI DUYULMALI
Psikolojik ilk yardımın, yardım isteği veya başvurusu olmadan da yapılabileceğini belirten Öztekin, müdahalede öncelikle; sakin, karşı tarafa güven verici bir duruş ile iletişime geçilmeye çalışılması gerektiğini vurguluyor. “Travma yaşayan kişi iletişime kapalıysa, yardım almayı kabul etmiyorsa saygı duyulmalı, ne zaman yardım almak isterse yardım etmeye hazır olunduğu bilgisi verilmelidir” diyen Öztekin, travmaya uğrayan kişilerde görülen duygu durumlarını ise şöyle özetliyor:
“Yaşanılan travmatik olay kişide çaresizlik, şaşkınlık, anlam verememe, korku, kaygı gibi duygular oluşturabilir. Kişilerin verdiği tepkiler yaşı, fiziksel ve psikolojik sorunları, önceden yaşadığı üzücü olayın şiddeti gibi etmenlere göre değişiklik gösterebilir.”
‘İZLE-DİNLE-BAĞ KUR’
İhsan Öztekin, psikolojik yardım yapılacak kişilere ilk anda en temel amacın onları kendilerine iyi gelecek davranışlara yöneltmek ve kendilerine zarar verebilecek davranışlardan kaçınmalarını sağlamak olduğunu söyledi. “Kurulan iletişim ve sağlanan güvenle, kişilerin olumlu duygular edinmesi sağlanır” diyen Öztekin, psikolojik ilk yardımın üç temel ilkesinin ise “İzle-Dinle-Bağ Kur” olduğunu kaydetti. Yardımın illa masa-sandalyede olmasının gerekmediğini, her yerde yapılabileceğini anlatan Öztekin, “Psikolojik ilk yardımı yapacak kişi kendini çok iyi ifade etmeli, bulunulan ortam güvensiz bir ortamsa güvenliği sağlanmalı. Kişinin daha güvenli bir ortama alınmasına yardım etmeli. Başlangıçta, bazen sadece fiziksel varlık, sükunet ve destek göstermek, konuşmaktan faydalı olabilir” diye konuştu.
PSİKOLOJİK İLK YARDIMDA YAPILMASI GEREKENLER
* Sakin, nazik, yardım etmeye hazır olunmalı ve bu karşı tarafa hissettirilmeli. * İlgi ve dikkat belli edilmeli. * Beden dili iyi kullanılmalı. Göz teması, fiziksel mesafe, yüz ifadesi ve mimikler konusunda hassas olunmalı. * Duyguların ifadesine yardım edilmeli. Kendisini, duygularını anladığı hissettirilmeli. * Teknik anlatımlardan, analiz ve nasihatten uzak durulmalı. * Beklenmedik ani kişisel tepkilere saygı duyulmalı.* Önyargılardan uzak durulmalı. * Deprem gibi afet ortamında psikolojik ilkyardım amacıyla orada bulunuluyorsa, kolaylıkla ulaşılabilir ve görünür yerde olunmalı. * Yaşanan ve yaşanabilecek zorluklar ve problemler hakkında bilgi ve birikim sahibi olunmalı.* Yardıma ihtiyacı olan kişi hakkında bilgi sahibi olunmalı. * Yapması gereken ve yapabileceklerinin dışına taşmamalı. Alanı dışına taşan ya da daha fazla uzmanlık gerektiren konularda gerekli yönlendirmeyi yapmalı. Bunun için yönlendireceği uzmanlarla önceden iletişimi sağlamış olmalı.
