ABD merkezli bazı düşünce kuruluşlarında görevli bazı uzmanlar, Batılı ülkeler ile İran'ın nükleer müzakereler konusunda anlaşmaya varmalarının petrol fiyatlarını düşüreceğini ve Türkiye ile İran arasında ticaretin artabileceğini belirtti
Washington merkezli Ortadoğu Enstitüsü Uzmanı Zübeyir İkbal, anlaşmanın ardından Suudi Arabistan'ın, İran'a karşı "petrol ve din" silahlarını kullanacağını söyledi.
İran'ın piyasaya girmesinin petrol fiyatlarını düşüreceğine işaret eden İkbal, "Suudi Arabistan ve Körfez'deki ortakları, Yemen, Suriye ve Irak'taki İran karşıtı gruplara desteklerini artıracaklar. Dolayısıyla, petrol fiyatlarının çok fazla düşmesini engellemek için Suudi Arabistan'la işbirliği yapmak, İran'ın çıkarına olur" dedi.
İkbal, İran'ın ekonomik fayda odaklı politikalar gütmesi halinde, Türkiye-İran ilişkilerinde "kazan-kazan" durumunun yaşanacağını vurguladı. İkbal, aksi durumun İran'ın elde ettiği geliri Hamas ve Hizbullah'a kaydırmasına yol açacağını ve bunun başta İsrail olmak üzere, bölge ülkeleriyle arasındaki tansiyonun artmasına neden olacağını kaydetti.
İsrail ve Suudi Arabistan işbirliği
ABD merkezli bir başka düşünce kuruluşu Cato Enstitüsünün Uluslararası Güvenlik Uzmanı Emma Ashford da Suudi Arabistan dahil bölge ülkelerinin İran'ın nükleer güce sahip olma ihtimalinin ortadan kalmış olmasına sevindiğini söyledi.
Buna karşın Suudi Arabistan'ın yaptırımların kalkmasından endişeli olduğunu belirten Ashford, İran'ın bundan sonra bölgede daha agresif ve aktif bir dış politika izleyebileceğini dile getirdi.
İran'ın bölgede şimdiye kadar yatırım yaptığı grupları desteklemeye devam edeceğini ifade eden Ashford, "Suudi Arabistan ve İsrail arasındaki gizli işbirliğinin güçlenmesi gibi ilginç bir gelişme yaşanabilir. Nükleer müzakereler sırasında kapalı kapılar ardında görüştüklerini biliyorduk. Bunun artacak olması, bölgesel güvenlik için olumlu bir gelişme olur" diye konuştu.
Ashford, anlaşmanın Türkiye ile İran arasındaki ilişkilere etkisine ilişkin, "Ticaret hacmi ve enerji işbirliği artar ancak Tahran ve Ankara, Suriye krizi konusunda anlaşmazlık yaşamaya devam eder" görüşünü savundu.
Sermayenin bir kısmı askeri yatırımlar için kullanılacak
Washington merkezli Brookings Düşünce Enstitüsü İran Uzmanı Geneive Abdo ise anlaşmanın İran'a sağlayacağı sermaye girişinin bir kısmının askeri yatırımlar için kullanılacağını idda etti.
Anlaşma sonrasında İran'ın daha mezhepçi politikalara yöneleceği belirten Abdo, "Sünni toplumlar, İran'ın bölgedeki gücünün artmasından oldukça rahatsız ve bu durum onları daha da rahatsız edecek" ifadesini kullandı.
İran ile BM'nin beş daimi üyesi ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ile Almanya'nın oluşturduğu 5+1 ülkeleri arasında uzun süredir yürütülen müzakerelerde 14 Temmuz'da anlaşmaya varılmıştı.
Anlaşma, İran'ın nükleer programına ciddi sınırlamalar getirirken, ülkeye yönelik tüm yaptırımların Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından yürütülecek doğrulama işlemine paralel olarak kaldırılmasını içeriyor.
Türk tekstilcileri yatırıma davet etti
İran ile nükleer müzakerelerde anlaşma sağlanması ve İran'a uygulanan ambargonun kademeli olarak kalkacak olması nedeniyle Türkiye ve İran arasındaki iş hacmini arttırmak için İzmir'e gelen İranlı heyet, Türk tekstilcileri ülkelerine yatırım yapmaya davet etti.
İran'da 40 bin üyesiyle tekstil sektöründe faaliyet gösteren İran Uzman Grubu Yürütme Kurulu'nun Başkanı Majid Haj Mohammadi ve Genel Müdürü Shahnaz Manavi, beraberindeki heyetle İzmir'deki tekstil sektörü temsilcilerini ziyaret etti.
Moda, Tekstil ve Konfeksiyoncular (MTK) Çarşısı Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Sadi Doğan, Buca Ege Giyim Organize Sanayi Bölgesi (BEGOS) Müteşebbis Heyet Başkanı Nedim Örün, BEGOS Yönetim Kurulu Başkanı Şener Kırıkkaya, Ege Giyim Sanayicileri Derneği (EGSD) Yönetim Kurulu Başkanı Mukadder Özden ve Ege Üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Arzu Marmaralı ile görüşen İranlı heyet, Türk tekstilcileriyle işbirliği alanlarını arttırmak istediklerini bildirdi.
Öncelik gelinlik ve abiye
Görüşmelerde İran'daki tekstil sanayisinin henüz gelişmediğini belirten İran Uzman Grubu Yürütme Kurulu Başkanı Majid Haj Mohammadi, özellikle gelinlik ve abiye sektöründeki eksiklikleri gidermek, Türk tekstilcilerinin desteklerini almak için girişimlere başladıklarını söyledi.
Ülkelerindeki gelinlik üretiminin yeterli olmadığını kaydeden Mohammadi, gelinlik ve abiye üreticisi Türk tekstilcileri ekim ayında Tahran’da yapılacak tekstil fuarına davet etti.
Son olarak Ege Üniversitesi Tekstil Mühendisliği’ni ziyaret eden Mohammadi, İran’da hazır giyim sektöründe çalışmak isteyen vatandaşların eğitimi için akademik destek istediğini bildirdi.
İran ile bin 200 işyeri ve 20 bin çalışanıyla ticari işbirlikleri yapmaya hazır olduklarını belirten MTK Çarşısı Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Sadi Doğan ise ellerinden gelen desteği vermekten memnuniyet duyacaklarını söyledi.
ANKARA/AA
