Kadir Has Üniversitesi tarafından yapılan “Türkiye Eğilimleri” araştırmasında jenerasyonlar arası eğilimin değiştiği görülüyor. Bu yılın en önemli sorunu koronavirüs olurken, toplumun yarısından fazlası ekonominin kötü gittiğini düşünüyor. Dış politikada ise ekonomik krizin iktidarın olduğu gibi vatandaşın da AB ile işbirliği isteğini artırdığı görülüyor. Öte yandan ABD hala tehdit olarak algılanıyor.
EDA NARİN | KARAR.COM
Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Aydın koordinasyonunda akademik bir ekip tarafından yürütülen ve 10 yıldır devam eden “Türkiye Eğilimleri” araştırmasının 2020 sonuçları yayınlandı.
26 ilin kent merkezlerinde yaşayan 18 yaş ve üzeri 1000 kişiyle yapılan görüşmelere dayanan araştırmanın saha çalışmaları 11 Kasım-4 Aralık 2020 tarihleri arasında gerçekleştirildi.
Araştırmaya katılan kişilerin yüzde 50.3’ünü kadınlar, yüzde 49.7’sini erkekler oluştururken, yüzde 62.1’inin evli yüzde 31.7’sinin bekar ve yüzde 6.2’sinin medeni durumunu diğer olarak belirttiğine araştırmada yer verildi.
Araştırmaya katılanların 24 Haziran 2018 milletvekili seçimlerinde yüzde 42’sinin AK Parti’ye, yüzde 25’inin Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP), yüzde 11.5’inin Halkların Demokratik Partisi’ne (HDP), yüzde 10.7’sinin Milliyetçi Hareket Partisi’ne (MHP) ve yüzde 10.6’sının ise İYİ Parti’ye oy verdiği belirtildi.
JENERASYONLAR ARASI EĞİLİM DEĞİŞİYOR
Araştırmanın ortaya koyduğu ilk eğilime göre, 18-20 yaş arası kişilerin çoğunluğu “Kemalist”, 21-40 yaş arası kişilerin çoğunluğu “Milliyetçi”, 41-55 yaş arasın kişilerin çoğunluğu “Muhafazakar” ve 56 yaş ve üzeri kişilerin çoğunluğunun “Siyasal İslamcı” olduğuna yer verildi.
SAĞA YAKINLIK DEVAM EDİYOR
Siyasi konularda kendilerini “sağ” ve “sol” olarak bir cetvel üzerinde konumlandırmaları istenen 1000 kişinin yüzde 43.1’i sağa yakınken, yüzde 26.5’i sola yakın olduğunu belirtti. Yüzde 30.4’lük kesim ise seçimini ortalama bir cevaptan yana kullandı.
HEM “YÜKSEK DİNDARIM” DİYENLER HEM DE “NAMAZ KILMAM” DİYENLER EN YÜKSEK ORANA SAHİP
Araştırmada, kendini “yüksek dindar” olarak tanımlayanların oranı yüzde 42.3, “düşük dindar” oranı ise yüzde 9.9 olarak gerçekleşti. Yüzde 47.8 ise ortalamada bir cevap vermeyi tercih etti. Çoğunluğun kendini “yüksek dindar” olarak tanımladığı araştırmada ise “Namaz kılmam” diyenlerin oranı yüzde 38 ile en yüksek oran. “Tüm vakit namazlarını kılarım” diyenlerin oranı ise yüzde 24.4 ile “Namaz kılmam” diyenlerin ardından geliyor.
TÜRKİYE’NİN EN ÖNEMLİ SORUNU KORONAVİRÜS
Türkiye’nin en önemli sorunu yüzde 23.5’lik oran ile ‘koronavirüs salgını’ oldu. İkinci sorun ise bu yıl da değişmeyerek yüzde 20.7’lik oranla ‘hayat pahalılığı ve işsizlik’ olarak karşımıza çıkarken; üçüncü sırada yüzde 12.3’le ‘ekonomide yaşanan sorunlar’ yer aldı. Listeyi ‘hak ve özgürlüklerin sınırlanması’ yüzde 12.3, ‘terörle mücadele’ yüzde 8 ve ‘mülteciler’ yüzde 6’lık oran ile takip etti.
ARAŞTIRMAYA GÖRE EKONOMİ BAŞ AŞAĞI
Araştırma sonuçlarına göre, “Son bir yılda yaşanan ekonomik gelişmeler sizi nasıl etkiledi?” sorusu karşısında toplumun yüzde 51.8’i ekonomik olarak daha kötüye gittiğini belirtirken, yüzde 51.1 ‘kendimi/ailemi geçindiremiyorum’ şeklinde yanıtladı. ‘Borçlarımın seviyesinden endişe duyuyorum’ diyenlerin oranı yüzde 48.9 oranında gerçekleşirken; katılımcıların yüzde 33.4’ü ‘gelirim aylık tüketim harcamalarımı karşılamaya yeterli’, yüzde 30.5’i ‘ekonomik olarak daha iyi durumdayım’, yüzde 29.3’ü ‘mevcut finansal durumumdan memnunum, yüzde 28.6’sı ise ‘emekliliğim için yaptığım tasarruf ve yatırım miktarından memnunum’ yanıtını verdi.
KORONAVİRÜS SÜRECİNİN YÖNETİMİ BAŞARILI BULUNDU
Koronavirüs sürecine yönelik değerlendirmeler kapsamında katılımcıların 59.2’si “Kovid-19 nedeniyle açıklanan destek paketlerini başarılı bulduğunu bildirdi. ‘Belediyelerin aldıkları önlemleri başarılı buluyorum’ diyenlerin oranı yüzde 57.7 olurken; katılımcıların yüzde 57.7’si ‘hükûmetin politikalarını genel olarak başarılı buluyorum’, yüzde 55’i ‘Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı verilere güveniyorum’ şeklinde cevap verdi. Sürece yönelik başarı değerlendirmelerinde en son sırada ise yüzde 52.7 ile ‘Milli Eğitim Bakanlığı’nın eğitim planlamaları’ yer aldı.
AŞI TERCİHİ “MİLLİ AŞI”
Çeşitli ülkelerin “Kovid-19 Aşısı Üretmesi Durumunda Aşı Olma İsteği” sorusuna Türk halkının yüzde 70.2’si üretilmesi halinde Türkiye menşeli aşıyı tercih edeceklerini belirtti. Yüzde 46.7 ile Almanya ikinci sıraya yerleşirken; listeyi Rusya yüzde 43.2, Çin yüzde 41.3, ‘ABD’ yüzde 41.1, ve İngiltere yüzde 40.6 ile takip etti.
EN GÜVENİLEN KURUM BU YIL DA TSK
Araştırma sonuçlarına göre, Türk halkının en güvendiği kurumlar sıralamasında ilk üç sırada yine Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Jandarma ve Polis yer alırken; bu yıl ilk kez ölçülen Türk Tabibleri Birliği ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği de üst sıralardan en güvenilen kurumlar listesine girdi. Öte yandan, listenin sonunda yer alan kuruluşlar ise RTÜK, TÜİK, ÖSYM ve Medya Kuruluşları oldu. En az güvenilen kurum, bu sene de değişmeyerek yüzde 31,9’luk oran ile medya kuruluşları oldu.
VATANDAŞ SİYASAL KUTUPLAŞMANIN ARTTIĞINI DÜŞÜNÜYOR
Araştırmaya göre Türkiye’de siyasal kutuplaşma olduğunu düşünenlerin oranı %55,9 ile son 4 yılın en yüksek rakamına ulaşmış durumda. Kutuplaşmanın ekseni olarak ise yüzde 42,9 oranı ile laik-dindar ve yüzde 28,6 ile sağ-sol ayrımı öne çıkıyor. Öte yandan, hükümet politikalarına bakış, ülkenin tercih edilen siyasi sistemi ve demokrasiye destek gibi konulardaki ayrımlar da siyasi kutuplaşmaya işaret ediyor.
YARGININ SİYASALLAŞTIĞINA İNANANLARIN ORANI 2019’A GÖRE ARTTI
Araştırmaya katılanlara “Türkiye’de yargı siyasallaşmıştır” ifadesine katılma oranları soruldu. Gelen cevaplara göre yüzde 36.7 çekimser kalırken, yüzde 45.9 yargının siyasallaştığına katıldığını ifade etti. Aynı araştırmanın 2019 sonuçlarında ise “katılıyorum” diyenlerin oranı yüzde 38.7 olarak kayıtlara geçmişti.
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNİN BAŞARISI KONUSUNDA FİKİR DEĞİŞİKLİKLERİ
Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin değerlendirildiği araştırmada yüzde 38.7 başarılı bulurken, yüzde 32 ise başarısız buldu. Bu oran geçtiğimiz yıl yüzde 39.3’e yüzde 29.4’tü. Son 1 yılda cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin başarısı konusunda fikir değişiklikleri olduğu görülüyor.
EN BAŞARISIZ BAKANLIK HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI ÇIKTI
Bakanlıkların çalışmalarının başarılı bulunup bulunmadığı konusundaki görüşlerinin sorulduğu araştırmaya göre, vatandaşların en çok başarılı bulduğu bakanlık Milli Savunma Bakanlığı oldu. Onu Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı takip etti. En başarısız bulunan bakanlık ise Hazine ve Maliye Bakanlığı oldu. Onu ise Milli Eğitim Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı takip etti.
EKONOMİK ZORLUKLARIN NEDENİ HÜKÜMET POLİTİKALARI
Türkiye’de yakın dönemde yaşanan ekonomik zorlukların temel nedeni olarak yüzde 22.4 oranında hükümet politikaları görüldü. Devamında en çok oy oranına ise Merkez Bankası politikaları geldi.
TL’NİN DEĞER KAYBETMESİ VE İŞSİZLİK EN ÖNEMLİ SORUN
Türk ekonomisi açısından önemli görülen unsurlar aldıkları orana göre şöyle sıralandı:
- Türk Lirası’nın değer kaybetmesi
- İşsizlik
- Enflasyonun yüksekliği
- Faizlerin yüksekliği
- Gıda ürünleri fiyatlarında artış
- Dış borçların yüksekliği
- Kira/ev fiyatlarında artışlar
- Gelir dağılımında eşitsizlik
- Yolsuzluklar
- Dış politikada yaşanan sıkıntılar
- Siyasal çalkantılar ve tasarruf yetersizliği
- Yabancıların ekonomiye müdahaleleri
NATO VE AB İLE İŞBİRLİĞİ YAPILMASI İSTEĞİ ARTIYOR
Dış politikada Türkiye’nin işbirliği yapması gerektiği ülkeler sıralamasında halen Türki Cumhuriyetler yüzde 19,5 ile (2019’da yüzde 24,6) ilk sırada ve Müslüman Ülkeler yüzde 18,4 ile ikinci sırada yer alırken, NATO ülkeleri ve AB ülkeleri ile işbirliği yapılmasını isteyenler bir önceki yıla göre artış kaydetti; Yalnız Hareket Etmesi gerektiğini düşünenler ise geçen yıla göre 5,7 puan düşüşle yüzde 10,2 olarak gerçekleşti.
İKTİDAR DA VATANDAŞ DA YÜZÜNÜ AB'YE DÖNDÜ
Geçtiğimiz günlerde cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile yaptığı video konferans görüşmesinde, "AB'nin Türkiye'nin gündeminde öncelikli konumda olduğunu ve Türkiye'nin geleceğini Avrupa'da gördüklerini" ifade etmişti.
Yine Erdoğan, Avrupa ülkelerinin büyükelçileri ile bir araya gelmiş ve AB ile ilişkileri yeniden rayına oturtmak için hazır olduklarını söylemişti.
ABD HALA TEHDİT OLARAK ALGILANIYOR
Öte yandan, Türk halkının tehdit algıladığı ülkeler sıralamasında ABD halen yüzde 60,5 ile en üst sırada yer almakla birlikte, 2018’deki yüzde 81,9’dan bu noktaya gerilemiş durumda. Bu yıl tehdit algısında gerileme yaşanan ABD dışındaki tek ülke Suriye (yüzde 43,2) oldu. Bu ülkeden algılanan tehdidin de en yüksek noktasına ulaştığı 2018’deki yüzde 54,6’dan ABD’den algılanan tehdide paralel şekilde düşmesi, Türk halkının ABD’den algıladığı tehdidin büyük ölçüde Suriye’deki varlığıyla bağlantılı olduğuna işaret ediyor.
GAZETE, KİTAP OKUMAYANLARIN ORANI OKUYANLARDAN YÜKSEK
Katılımcıların yüzde 56.6’sı gazete okumadığını belirtirken, okuyanların oranı yüzde 43.4 olarak gerçekleşti. Kitap okumayanların oranı yüzde 59.1 iken, okuyanların oranı yüzde 40.9 olarak belirtildi. Katılımcıların yüzde 74.6’sı tiyatroya gitmediğini söylerken, yüzde 25.4’ü gittiğini söyledi. Sinemaya gidenlerin oranı ise diğer tüm aktivitelerin tersine yüzde 50.9 tanında çoğunlukta gerçekleşti.
YURTDIŞINDA YAŞAMA İSTEĞİ ARTTI
Araştırmaya katılanların yüzde 21.6’sı yurtdışında yaşamayı tercih edeceğini söylerken, bu oranın 2019’a göre arttığı görüldü. Yurtdışında yaşamayı tercih etme sebepleri sırasıyla şöyle: “Ekonomi, yaşama şartları, hak ve kişisel özgürlüklere değer verilmesi, iş olanakları.”
EN ÇOK YAŞANMAK İSTENEN ÜLKE ALMANYA
Yurtdışında yaşamak istenen ülkeler ise sırasıyla şöyle: “Almanya, Kanada, İngiltere, Amerika, İsviçre, Hollanda, Fransa, Avrupa ülkeleri, Yunanistan, İtalya.”
