BM Genel Kurulu'nda ABD'nin Güvenlik Konseyi'nde veto ettiği Kudüs tasarısı 128 ülkenin evet oyuyla geçti. 9 ülke ret, 35 ülke çekimser oy kullandı. Oylamada ABD ve İsrail'in yanında Palau, Guatamala, Togo, Nauru, Honduras, Marshall Adaları, Mikronezya ülkeleri ret oyu verdi. ABD'nin oylama öncesinde 'finansal yardımı keseriz' tehdidine bu ülkeler boyun eğdi. Peki hangi ülkeler Kudüs oylamasında çekimser kaldı? İşte detaylar...
ABD'nin Güvenlik Konseyi'nde kabul edilmesine engel olduğu Kudüs tasarısı Genel Kurul'da kabul edildi. "İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Zirve Dönem Başkanı" sıfatıyla Türkiye ve "Arap Ligi Dönem Başkanı" sıfatıyla Yemen tarafından sunulan karar tasarısının 128 ülkenin desteğiyle kabul edildi. BM Genel Kurulu'na getirilen tasarının oylamasında 1287 kabul, 35 çekimser ve 9 ret oyu kullanıldı. Tasarıya 'Bağlantısızlar Grubu da destek verdi.
ÇEKİMSER OY KULLANAN ÜLKELER
Çekimser oy kullanan ülkeler arasında ise Çekya, Kanada, Arjantin, Fiji, Güney Sudan, Romanya, Polonya, Uganda, Panama, Filipinler, Meksika, Macaristan, Bosna-Hersek, Haiti, Jamaika, Kiribati, Kamerun, Kolombiya, Dominik Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Benin, Vanuatu, Trinidad Tobago, Malavi, Tualu, Solomon Adaları, Ruvanda, Paraguay, Kiribati, Lesotho, Litvanya, Bhutan, Benin, Avustralya ve Antigua ve Barbuda ülkeleri yer aldı.
Çekimser oy kullanan ülkeler arasında ise Çekya, Kanada, Arjantin, Fiji, Güney Sudan, Romanya, Polonya, Uganda, Panama, Filipinler, Meksika, Macaristan, Bosna-Hersek, Haiti, Jamaika, Kiribati, Kamerun, Kolombiya, Dominik Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Benin, Vanuatu, Trinidad Tobago, Malavi, Tualu, Solomon Adaları, Ruvanda, Paraguay, Kiribati, Lesotho, Litvanya, Bhutan, Benin, Avustralya ve Antigua ve Barbuda ülkeleri yer aldı.
RET OYU VEREN ÜLKELER
Oylamada ABD ve İsrail'in yanında Palau, Guatamala, Togo, Nauru, Honduras, Marshall Adaları, Mikronezya ülkeleri ret oyu verdi.
ABD'NİN TEHDİDİ ETKİLEDİ
ABD'nin oylamadan önce ülkeleri finansal yönden tehdit etmesinin oylamadaki çekimser ve ret oylara etki ettiği düşünülüyor.
ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Nikki Haley'in, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda yapılacak Kudüs oylaması öncesi diğer diplomatlara e-posta göndererek karara karşı oy kullanmamaları konusunda üstü kapalı tehdit ettiği öne sürülmüştü. Ülkelerin Kudüs'le alakalı verdiği oyları Başkan Trump'a rapor edeceğini belirten Haley, e-postada, "Başkan oylamayı yakından takip edecek ve benden bize karşı oy kullanan ülkelerin raporunu istedi. Bu konuda bütün oyları not edeceğiz." ifadelerine de yer verdi.
KABUL EDİLEN TASARIDA NELER VAR?
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda oylanacak tasarıda şu maddeler yer alıyor:
- Kutsal Kudüs şehrinin karakteri, statüsü ve demografik yapısında değişikliğin önünü açacak herhangi bir karar ya da adım yasal olarak hükümsüzdür ve iptal edilmelidir.
- Üye ülkeler Kudüs'te büyükelçilik açmaktan kaçınmalıdır.
- BM, Kudüs'ün statüsü ile ilgili daha önce aldığı kararlara sadık kalmalıdır.
- Kudüs'ün nihai statüsü tek taraflı adımlarla değil, "Filistin ile İsrail arasındaki barış görüşmeleri sonucunda" belirlenmelidir.
ABD VE İSRAİL 11. KEZ YALNIZ KALDI
Son tasarının da kabul edilmesiyle ABD şimdiye kadar Filistin ile ilgili yapılan 11. oylamada da yalnız kalmış oldu.
BM'nin sadece Güvenlik Konseyinde değil, aynı zamanda Genel Kurulunda bugüne kadar yapılan Filistin ve Kudüs oylamalarında İsrail ve birkaç küçük ada devleti dışında destekçi bulamadı. Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülkeler, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararını "acil özel oturum"la görüşmeye hazırlanırken, ABD yönetimi, Filistin ve Kudüs'ün gündeme geldiği BM Genel Kurul oylamalarında bugüne kadar çoğunlukla yalnız kalıyor.
Acil özel oturum, BM'nin Güvenlik Konseyinde oy birliği olmaması nedeniyle barışın tehdidi gibi durumlarda üye devletlere ortak tedbirlerin alınması için uygun tavsiyeleri yapmaları imkanını tanıyan 377 sayılı kararına dayanıyor. Söz konusu karar uyarınca BM tarihinde şimdiye kadar 10 oturum yapıldı. Bunlardan sonuncusu Doğu Kudüs ve Filistin topraklarında işgal gündemiyle 2009 yılında gerçekleşti. Bunların tamamında ABD ve İsrail yalnız kaldı.
2009: 114 KABUL, 18 RET
BM tarihinde şimdiye kadar Filistin'in işgaline ilişkin İsrail'e karşı yapılan Genel Kurul karar tasarısı oylamalarında 193 üyenin ezici çoğunluğu Filistin'e destek verdi. ABD ve İsrail ise ancak birkaç küçük ada devletinin desteğini alabildi. Kasım 2009'da BM Genel Kurulu, İsrail'in Gazze’ye yönelik yaptığı askeri operasyonda orantısız güç kullanması nedeniyle savaş suçu işlemekle itham edildiği Goldstone Raporu ile ilgili Arap ülkelerinin hazırladığı tasarıyı kabul etti. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 114 ülke raporun kabulü için "evet" oyu kullanırken, başta İsrail ve Amerika olmak üzere 18 devlet tasarıya "hayır" dedi.
2015: 170 KABUL, 6 RET
BM Genel Kurulunun 23 Kasım 2015’teki 3. Komitesi'nde ezici çoğunlukla kabul edilen başka bir karar tasarısında da İsrail'den Filistin topraklarındaki işgale son vermesi istendi. BM Genel Kurulunun insan haklarından sorumlu 3. komitesi, Filistin topraklarındaki işgalin sona erdirilmesini talep eden ve Filistin halkı ile dayanışma içinde olunduğunu vurgulayan karar tasarısını görüştü. Tasarının oylamasında 193 üyeden 170'i lehte oy kullandı. Aralarında ABD, İsrail ve bazı küçük ada devletlerinin yer aldığı 6 ülke ise ret oyu verdi. 4 ülkenin çekimser kaldığı oylamaya, bazı ülkeler katılmadı. Tasarıda Filistin topraklarında 1967'den beri süren işgalin acilen sonlandırılmasının önemi vurgulandı, Filistin halkının kendi geleceğini tayin etme hakkı olduğu ifade edildi. Soruna kapsamlı ve kalıcı çözüm bulunması istenen tasarıda, Filistin halkı ile dayanışma için de BM kurumları ve üyelerine çağrıda bulunuldu.
