Otomotiv sektörü küresel salgının etkisinden sıyrılmaya çalışırken Türkiye’de kur ve vergi sisteminden kaynaklı sıkıntılar fiyatlara yansıyor.
ALİ YILDIRIM / KARAR
Otomotiv sektörü her yıl yeni bir darbe yiyor. Kur odaklı olan sektör Türkiye’de oldukça kırılgan bir yapıya sahipken, buna bir de demode vergi sistemi eklenince sıfır araç fiyatları uçuşa geçiyor. Bugün 300 bin lirası olan bir tüketici A ve B segmentinde istediği seçeneğe sahipken, C segmentinde sınırlı modellere ulaşabiliyor. D sınıfı düşünen bir tüketicinin ise şimdilik tek şansı Skoda Superb olurken, 2021’de bu paraya bu model de hayal olacağa benziyor.
Türkiye’de otomotiv sektörü 2020 yılında oldukça farklı manzaralar yaşadı. Sektörün yüksek vergiyle mücadele etmesine karşın birde dünyayı etkisi altına alan pandemi hem tedarik sürelerini hem de fiyatları vurdu. Ağustos 2020 sonunda özel tüketim vergisi (ÖTV) sisteminin değişmesi fiyatlarda yeni bir karmaşaya yol açtı. Türkiye’nin en ucuz modellerinde ufak fiyat düşüşleri gerçekleşirken, alt sınıf kavramı yok oldu. Fakat bu düşük fiyat silsilesi de kur ile birlikte buharlaştı.
Modellerin ÖTV dilimleri üst katlara doğru tırmanmaya başlarken, ucuz araç artık kalmadı. Uzun bir süredir ertelenen talep ve pandemi etkisiyle uzayan teslimat süreleri tüketiciyi şimdilik tam olarak etkilemedi. Fakat tüketici de 2021’de aynı aracı aynı paraya alamayacağından oldukça emin. En son BDDK kararıyla taksit sayılarının da kısılması da sektöre yeni bir tokat vurdu.
2’nci el araç fiyatlandırma ve otomotiv data şirketi Cardata, 250 modele yakın aracı bir araya getirdi. Listede en ucuz modellerden başlayarak 300 bin lira sınırına kadar çıkıyor. Kur karşısında zayıflayan TL, zaten yerlerde olan alım gücünü de vurdu. Bugün bir tüketici sıfır araç almaya kalktığında en az 123 bin 900 lira ödemesi gerekiyor.
Cardata verilerine göre, 300 bin liraya kadar giden listede, A, B ve C segmenti araçlar öne çıkıyor. D segmentinde ise tek bir model var. Yani 300 bin lirası olan araç almak için segment saymaya başladıklarında A, B, C’den sonrasını getiremiyor.
D segmentindeki tek araç modeli ise 291 bin 600 liralık fiyat etiketiyle Skoda Superb. Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın ise fiyatlar karşısında şu değerlendirmeyi yaptı: “0 kilometre araç satışlarında ise markalar çok çeşitli satış kampanyaları başlattılar. Bu kampanyaların mutlaka satışlara bir etkisi olacaktır ancak fiyatlar hala yüksek.
Dolayısıyla ekim ayında 94 bin satış adedine göre kasım ayı ancak 80 bin adetleri gördü. Aralık ayının ise kasım gibi bile olması beklenmiyor. Bir de ilaveten taşıt kredilerinde BDDK’nın getirdiği vade sınırı da olumsuz etkisini gösterecek. Bu durum da 0 km satışlarını aşağıyı yönlü etkileyecektir Aralık ayında. Cardata olarak içinde bulunduğumuz Aralık ayı için tüketici açısından 0 kilometreden daha ziyade ikinci el araç satın almanın daha mantıklı olduğunu düşünüyoruz.”
HEM SATIŞLAR HEM DE FİYATLARDA SERT FREN
Hüsamettin Yalçın ikinci el araç tarafına da değindi: “Kasım ayının ilk haftasından sonra 2.el araç satışlarında düşüş kademeli olarak da devam ediyor. Yaşanan kaybın en önemli sebebi talebin düşmesi oldu. 2.el araç satışları Kasım ayı ortasında hız kesti; hem satış adedi olarak hem de fiyatlardaki artış olarak. Burada sıfır araçtan gelen takas etkisi de var.
Kasım ayında geri gelen döviz kuru nedeniyle elindeki dövizi bozdurmaktan vazgeçip 2.el araç satın alma kararını şimdilik ertelemesi de bunun sebepleri arasında. Böylece ikinci el fiyatları da geriledi. Son 1 senedir yükselen 2.el araç satış talebinin ve fiyatlar da böylece ilk defa düştü. 2.el araç fiyatlandırma ve otomotiv datası şirketi olarak yaptığımız piyasa analizlerinde kasım ayındaki 2.el’deki bu fiyat düşüşlerinin “ortalama” yüzde 6- yüzde 12 arasında olduğunu gözlemledik.”
ZİYARETLER SIFIRA İNDİ
Otomerkezi.net CEO’su Muhammed Ali Karakaş ise “Kapama ve kısıtlamalar sebebiyle hem sıfır kilometre hem de ikinci el showroom ziyaretleri son 1 ayda sıfıra yakın bir vaziyete geldi. Tüketici otomobil alım kararını geleceğini göremediği için tamamen ertelemiş durumda.
Son olarak bunlara ek BDDK’nın almış olduğu karar, bu fiyat gruplarındaki otomobil taleplerini ve fiyatlarını düşürecek. Hafta sonu yapılan sokağa çıkma kısıtlamaları otomotiv sektörünü durma noktasına getirdi. Hem sıfır hem de ikinci el araç sektörü için hafta sonları çok değerli. Hem sıfır hem de ikinci el araç alım satımı yapılan showroomlarda, hafta sonları HES koduyla kontrollü ve tedbirli bir şekilde müşteri kabulüne imkan ve fırsat sağlanması gerektiğini düşünüyoruz.”
150 BİN TL’YE KADAR SADECE 7 MODEL VAR
Cardata’nın listesinde fiyatlar en ucuz otomobillerden başlıyor. 150 bin liraya kadar sadece 5 markanın otomobilleri yer alırken toplamda da 7 model bulunuyor. En ucuz otomobil 123 bin 900 liralık etiketle Fiat Egea. Markanın Panda modeli de 128 bin 900 liradan satın alınabiliniyor.
4’üncü nesil Renault Clio da 137 bin 900 liralık etiketle dikkat çekiyor. 139 bin liralık fiyata sahip olan Kia Rio’yu, Renault Symbol takip ediyor. Hyundai i10 141 bin 600 lira, Citroen C3 ise 142 bin liralık fiyatla satılıyor. Model ve donanım olarak toplamda 13 aracın bulunduğu listede sadece manuel araçlar var. Bu çıtaya göre dizel araç zaten hayal.
