Paris İklim Anlaşması; küresel ısınma, enerji tüketimi, sera gazı salınımı gibi noktalarda ülkelerin önlemler almasını hedefleyen bir anlaşmadır. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi çerçevesinde 2016 yılında yürürlüğe girdi. İşte, Paris İklim Anlaşması maddeleri...
İklim değişikliği tehdidine karşı küresel tepkiyi güçlendirmek için 2015'te hazırlanan Paris İklim Anlaşması'nı 2020 yılı itibarıyla 190 ülke imzalamış durumda. 2023 yılından itibaren taraflar; emisyon azaltımı, uyum ve sağlanan destekler konularındaki ilerlemeyi değerlendirmek üzere, her 5 yılda bir Küresel Durum Değerlendirme zirvelerinde bir araya gelecek.
PARİS İKLİM ANLAŞMASI NEDİR?
Paris Anlaşması, 2015'te Fransa'nın başkenti Paris'te yapılan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde yer alan bir anlaşmadır. 22 Nisan 2016 tarihinde imzaya açıldı ve yeterli sayıda üye ülkenin imzalamasının ardından 4 Kasım 2016 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi.
Anlaşma 195 üye ülke tarafından imzalanması bakımından, dünya tarihinde iklim değişikliği ile ilgili en geniş kabul görmüş anlaşma olma özelliğine sahip. 2020 yılı itibarıyla sözleşmeyi imzalayan ülke sayısı 190'a düştü. Anlaşmayı imzalayan devletlerin geri çekilmeleri durumunda bir yaptırım uygulanmıyor.
PARİS İKLİM ANLAŞMASI'NIN AMACI NE?
* Uzun dönemde, küresel sıcaklık artışının sanayileşme öncesi döneme göre 2 derecenin altında kalmasının sağlanması
* Sera gazı salınımının küresel seviyede azalma eğilimine geçirilmesi
* Anlaşma yürürlüğe girdikten itibaren bilimin elverdiği her türlü olanağını kullanarak sera gazı salınımını azaltacak her türlü önlemin kısa sürede devreye alınması
* Tüm emisyonların yaklaşık yüzde 98'inden sorumlu 189 ülkenin sunduğu ulusal iklim planları ile iklim değişikliğiyle mücadele gerçek bir küresel çaba gösterilmesi
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ NEDEN BİR TEHDİT?
İklim değişikliğinin sonucu olarak şiddetli hava olayları, beklenmedik zamanlarda gerçekleşiyor. Uzun vadede ise eriyen buz tabakaları sebebiyle denizlerin seviyesi her geçen gün artıyor. Araştırmalar, sıcaklığın 3 santigratlık bir değişme yaşanacağı 2100 yılına kadar deniz seviyesinin 30 ila 110 cm artacağını öngörüyor.
Küresel ısınma pek çok canlı türünün de sonu anlamına gelirken içme suyu kalitesinin azalması, solunum problemlerinin artması, hava kirliliği sonucu doğabilecek kronik hastalıklar ve içme suyu bulmanın zorlaşacak olması dünyayı tehdit eden unsurlar. Dünya'nın yüksek enlemlerinde yer alan ağaçların da yok olacağı düşünülüyor ve bu oksijen oranında azalmayı kaçınılmaz kılıyor.
TÜRKİYE, PARİS İKLİM ANLAŞMASI'NI İMZALADI MI?
Türkiye, anlaşmaya imza atan ancak anlaşmayı onaylamayan 8 ülkeden biri. Bizim konumumuzdaki diğer 7 ülke ise şunlar: Angola, Eritre, Irak, İran, Libya, Güney Sudan, Yemen.
Fakat 21 Eylül 2021 günü Birleşmiş Milletler'in 76. Genel Kurulu'nda konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Paris İklim Anlaşması'nı, yapıcı adımlara uygun şekilde ve ulusal katkı beyanımız çerçevesinde, önümüzdeki ay Meclisimizin onayına sunmayı planlıyoruz" diyerek ekim ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) onayına sunacağını duyurdu.
Tüm Dünya Ülkelerinde Fosil CO2 Emisyonları: 2020 Raporu / İlk sütun ülkenin emisyonunun dünya genelindeki oranını; ikinci sütun, 2018'den 2019'a değişimi, üçüncü sütun ise 2015'ten bu yana yıllık değişim oranını gösterir.
2017'de yayınlanan ve çok ses getiren fosil karbondioksit emisyonunu raporuna göre Türkiye, 1990-2020 arasında yüzde 186.6'lık artışla CO2 emisyonunda en çok artış yaşayan Avrupa ülkesi olarak öne çıkmıştı. İkinci sıradaki en kötü artış gösteren Avrupa ülkesi, yüzde 74.6 ile İzlanda olmuştu. Türkiye anlaşmaya imza atsa da anlaşmayı kabul etmedi ancak 2020 raporuna göre Türkiye, 2019 yılında 2018'e göre CO2 emisyonunu yüzde -1.5 oranında düşürdü ve olumlu bir tablo çizdi. Ancak hala 2015'ten bu yana CO2 emisyonumuz yüzde 3.5 artmış durumda.
PARİS İKLİM ANLAŞMASI NEDEN ÖNEMLİ?
TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ahmet Dursun Kahraman: İklim değişikliğiyle barışık kalkınma planları yapılmalı. Türkiye'nin emisyonu 430 milyon tonlardan 2030 yılına kadar 920 milyon tona çıkacağı tespitleri var. Termik santrallerin yerine yenilenebilir daha doğal kaynaklı enerjilere yönelmek gerekecektir.
Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz: Türkiye'nin bu anlaşmayı onayladığında hiçbir düzenleme yapmasına gerek yok. Çünkü Türkiye olduğu haliyle anlaşmanın bütün şartlarını yerine getirmiş durumda. Türkiye anlaşmayı 22 Nisan 2016 yılında imzaladı.
Ahmet Dursun Karahan: Bu mevcut çevre, iklim ve uygulamalara bakarsak bir takım hedeflere yönelik siyasi söylem olduğunu düşünüyorum.
Türkiye'nin bir takım yükümlülükleri yerine getirmesi gerekiyor. En başta üretim noktasında sermayenin yeni yatırımlara ya da yeni revizyonlara girmesi gerekiyor. Bu sermaye içinde ülke içinde ek bir yüktür.
Siyasi irade de genelde sermaye tarafından baktığından bu yükün altına girilmemesini ister. 'Bunu kabul etmemizle beraber diğer gelişmekte olan ülkelere destek vermemiz gerekebilir' gibi kaygılarla onaylamadı.
Prof. Dr. Levent Kurnaz: Enerji Bakanlığı bununla üzerimize bir sorumluluk gelmeyeceğine inanmıyordu. Maliye Bakanlığı da bu konudan çok ciddi para kaybedeceğimizi düşünüyordu. 2016 yılından bu zaman kadar geçen 5 yılda bu iki korkunun da doğru olmadığı ortaya çıktı.
Ahmet Dursun Karahan: Herkes farkında ki küresel bir iklim krizinin içindeyiz. Hidrolojik kuraklık afetlerin en büyüğüdür. Gidişat bu yönde. Deprem bir kere olur geçer ama hidrolojik kuraklık deprem gibi değildir. Yıllarca devam eder. Paris İklim Anlaşması bu krizin önüne geçmek için önemli.
Prof. Dr. Levent Kurnaz, Bizim için çok önemli değil. Sadece uluslararası dünyanın bir parçası olduğumuzu göstermek için önemli. Dünya açısından ise önemli. Daha ciddi taahhütlerde buluna ülkelerin bunları yerine getirmeleri lazım. Mesela karbondioksit azalımı. Biz zaten yerine getirdiğimiz için sorun değil.
