Geçtiğimiz yılın ilk üç çeyreğinde ekonomide yakalanan yüksek büyüme oranlarına rağmen geleceğe dair öncü göstergeler alarm vermişti. 2018’e ise Türkiye sektörel, tüketici ve reel kesim güven endekslerindeki iyileşme ile başladı.
EKONOMİ SERVİSİ
Ekonominin geleceğine dair öncü göstergeler niteliğindeki güven endeksleri, 2017’nin son aylarındaki düşüşlerinin ardından 2018’e yükselişle başladı. Geçtiğimiz yıl Kredi Garanti Fonu kapsamında verilen desteğin de etkisiyle ekonomide herkesi şaşırtan büyüme rakamları elde edilse de bu veriler güven endekslerine yansımadı. “2018’de ekonominin büyümesi yavaşlayacak mı” sorusunun tartışıldığı dönemde bu defa güven endeksleri cephesinde piyasayı rahatlatan rakamlar açıklandı. Ocak ayına dair dün açıklanan sektörel güven endekslerinde şu veriler dikkat çekti:
Hizmet sektörü: Geçtiğimiz yıla 87,5 puandan başlangıç yapan mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi 2017 Aralık ayında 96,2 iken, bu yılın ilk ayına %6 oranında artarak 102 değerine yükseldi. Hizmet sektörü güven endeksindeki bu artış; son üç aylık dönemde “iş durumunun” iyileştiğini, “hizmetlere olan talebin” arttığını değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde “hizmetlere olan talebin” artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu, hizmetlere olan talep ve hizmetlere olan talep beklentisi endeksleri sırasıyla %8,5, %9,8 ve %0,6 arttı.
Perakende sektörü: 2017’ye 2016’nın Aralık ayına göre %0,2’lik düşüşle 95,9 puandan giriş yapan mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi ocak ayında %5,6 oranında artarak 106,2 değerine yükseldi. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki bu yükseliş; son üç aylık dönemde “iş hacmi-satışların” arttığını, “mevcut mal stok seviyesinin” mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde “iş hacmi-satışların” artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar, mevcut mal stok seviyesi ve iş hacmi-satışlar beklentisi endeksleri sırasıyla %8,9, %0,2 ve %7,8 arttı.
İnşaat sektörü: Geçtiğimiz yıla yüzde 1,7 düşüşle başlayan Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi bir önceki ayda 81,6 iken, 2018 Ocak ayında %6,7 oranında artarak 87 değerine yükseldi. İnşaat sektörü güven endeksindeki bu artış; “alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyini” mevsim normalinin üzerinde değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde “toplam çalışan sayısında” artış bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi ve toplam çalışan sayısı beklentisi endeksleri sırasıyla %15,9 ve %0,4 arttı.
Tüketici 2012’yi özlüyor
Tüketici Güven Endeksi: 2018 Ocak ayında bir önceki aya göre %11,1 oranında arttı ve 72,3 oldu. Hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %7,3 oranında artarak 2018 Ocak ayında 91,1 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin artmasından kaynaklandı. Genel ekonomik durum beklentisi endeksi %9,7 oranında artarak 96,1 değerine yükseldi. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin bir önceki aya göre artmasından kaynaklandı. İşsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre %7,7 oranında artarak 76 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısında düşüş bekleyenlerin artmasından kaynaklandı. Tasarruf etme ihtimali endeksi ise %49,7 oranında artarak 26,2 değerine yükseldi. Tüketici güveninde iyileşme yaşansa da son 5 yılda 2012’deki iyimser ortam hiç yakalanamadı. 2012’nin Şubat ayında 79,6 seviyesini göre Tüketici Güven Endeksi aradan geçen süre zarfında bir daha bu rakamı veya üzerini göremedi.
Reel kesim ihracatla iyileşti
Reel kesim güven endeksi: 2018 yılı Ocak ayında reel kesim güven endeksi, bir önceki aya göre 5 puan artarak 108,3 oldu. Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamaya göre endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, gelecek üç aydaki üretim hacmi, sabit sermaye yatırım harcaması, genel gidişat ve gelecek üç aydaki toplam istihdam miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, mevcut toplam sipariş miktarı ve son üç aydaki toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi. Mevcut mamul mal stoku miktarına ilişkin değerlendirmeler ise bir önceki ay seviyesinde gerçekleşti. Açıklamada şöyle denildi: “Ankete katılan işyerlerinin yüzde 52,5’i üretimlerini kısıtlayan faktör bulunmadığını belirtirken, yüzde 16,9’u talep yetersizliğinin üretimlerini kısıtlayan en önemli faktör olduğunu belirtmiş, onu sırasıyla hammadde-ekipman yetersizliği, işgücü yetersizliği, diğer faktörler ve mali imkansızlıklar izlemiştir.”
‘Afrin ekonomiyi olumlu etkileyecek’
GS GLOBAL’den yapılan açıklamaya göre, Zeytin Dalı Harekatı’na dair farklı sektörlerde 389 iş insanının katılımıyla bir anket çalışması yapıldı. Ankete katılan iş insanlarının yüzde 87’si Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Zeytin Dalı Harekatı’nı “olumlu” değerlendirirken, yüzde 7’si “olumsuz” olduğu yanıtını verdi. “Ne olumlu ne olumsuz” şeklinde değerlendirenlerin oranı ise yüzde 6 seviyesinde kaldı. Ankete katılanların yüzde 41’i Zeytin Dalı Harekatı’nın ekonomiye “olumlu” katkısı olacağını, yüzde 14’ü “olumsuz” etkilerinin olacağını kaydetti. Katılımcıların yüzde 45’i ise ekonominin etkilenmeyeceği görüşüne sahip. Araştırmaya katılan iş insanlarına 2018 büyüme tahminleri de sorulurken, ankete katılan iş insanlarının yüzde 54’ü 2018’de Türkiye ekonomisinin yüzde 5-7 büyüme kaydedeceğini tahmin etti.
