Halep için yoğun telefon diplomasisi yürüten Ankara, bu kez üçlü zirvede masada. Sivillerin tahliyesinden ateşkese kadar kritik konuların görüşüleceği bugünkü toplantıya İran, Rusya ve Türkiye’nin dışişleri ile savunma yetkilileri katılıyor.
Halep’te bir ay boyunca bombardıman altında hayatta kalmaya çalışan binlerce sivil için hem cumhurbaşkanı hem de bakanlar düzeyinde hamleler yapan Ankara, bölgede yaşanan insanlık dramına son vermek adına yürüttüğü diplomatik hamlelerden en somutunu bugün atıyor. Astana’daki Erdoğan-Putin zirvesi öncesi Moskova’da İran ve Rus mevkidaşlarıyla bir araya gelecek Dışişleri ve MİT yetkilileri, bölgede yaşanan sorunların çözümü için girişimlerde bulunacak. Ayrıca üç ülkenin savunma bakanları da başka bir noktada bir araya gelecek.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dün Moskova’ya gitti. 27 Aralık için planlanan Türkiye-İran-Rusya toplantısı bugün yapılacak. Moskova’daki toplantı öncesi Rusya’dan peş peşe açıklamalar geldi. Dışişleri Bakanı Lavrov, Batı ülkelerinin Suriye konusunda söylem ve propaganda ile uğraştığını bu nedenle onlarla işbirliğinin etkisiz olduğunu söyledi. Lavrov, toplantı hakkında ise “Durumun düzelmesine gerçekten etki edebileceklerle detaylı ve belirli müzakerelerde bulunacağız” dedi. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada da “Rusya, İran ve Türkiye savunma bakanları 20 Aralık’ta Moskova’da görüşeceği ifade edildi. Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Putin’in bu üçlü görüşmelerin katılımcıları ile bir araya gelmeyi planlamadığını söyledi. Geçen hafta tolantıya ilişkin konuşan Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu “Suriye genelinde ateşkesin sağlanması ve siyasi çözüm konusunda müzakerelerin başlaması için bir taraftan gayret sarf ediyoruz” demişti. Bu arada toplantıya sayılı saatler kala Tahran yönetiminin İstanbul ve Ankara’daki Halep protestolarından rahatsız olduğu belirtildi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, eylemleri “uygun olmayan bir davranış” olarak niteledi, Türkiye’nin Tahran Büyükelçisi Rıza Hakan Tekin’in bakanlığa çağrıldığını duyurdu. Sözcü, İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri’nin dün Türkiye’ye planlanan ziyaretinin de ertelendiğini ifade etti.
Güvenlik ve dış politika uzmanları kritik toplantıyı KARAR’a değerlendirdi:
MASANIN BİR TARAFI BOŞ
* Güvenlik ve Terör Uzmanı Abdullah Ağar: “Rusya ile Türkiye bir denge arayışı içerisinde. Tabi İran’ın da bu işe dahil olması sahada pek çok sorunun çözülmesine sebebiyet verebilir. Bu anlamda Türkiye ve İran’ın ortaya koyabileceği işbirliği gelecek açısından önem taşıyor. Diğer taraftan ciddi bir kırılganlık var. Sonuçta İran Şii siyasallığını kullanarak bölgede çok büyük bir nüfuz üretmiş durumda. Görüşmede bundan sonra Türkiye’nin yapacağı hamleler konuşulacak ve karşılıklı bir müzakere yapılacaktır. Ancak masanın bir tarafı boş. İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD ile gölge güç ortada yok.”
TIKANAN NOKTALAR KONUŞULACAK
* Karar Yazarı Prof. Dr. Mensur Akgün: “Görüşmede tartışma konusu olan ve belli konularda tıkanıklık yaşanan bölgeler üzerinde yoğunlaşacaklardır. Bizim de Rusya ve İran ile konuşmamız şart. Ancak özellikle İran olmak üzere kararlar dışişleri bakanları üzerinden verilmiyor. Ama onlar belli bir anlayışın oluşmasına katkıda bulunacaklardır. Acil bir şekilde toplanmalarının nedeni de insani bir sorun var. Bu sorunu bir an önce konuşabilmek için taraflardan biri veya hepsi birlikte insiyatif alarak bir araya gelmeyi düşündüler.”
