Türkiye ile İsrail Mavi Marmara saldırısı sonrası anlaştı ve katliamın talimatını veren askerler hakkındaki yargılama düştü. Mağdurlar ise UCM’de İsrail’i sanık koltuğuna oturtacak Lahey sürecine umut bağladı. Ancak buradan gelecek karara da anlaşmanın gölge düşürebileceği öğrenildi.
ÖZEL HABER / HİLAL ÖZTÜRK
İsrail’in Mavi Marmara gemisine 31 Mayıs 2010’da düzenlendiği kanlı saldırı sonrası Ankara-Tel Aviv arasında askıya alınan ilişkiler yapılan anlaşmayla normalleşme sürecine girdi. Ancak bu anlaşma 10 Türk vatandaşın şehit olduğu saldırının talimatını veren İsrailli komutanlara açılan davanın da düşmesi anlamına geldi. Mavi Marmara saldırısıyla ilgili ikinci bir yargı süreci de Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde “savaş ve insanlık” suçlamasıyla sürüyor. Lahey savcılığının iki kez ölen sayısını gerekçe göstererek suçun yeterli ağırlığı olmadığı için (gravity) yetkisizlik kararı verdiği dosyada ön mahkeme, avukatların itirazlarını haklı bularak savcılığın kararını gözden geçirmesine karar verdi. Mahkeme, İsrail’in saldırısını savaş suçu olarak değerlendiren Lahey savcılığının, dosyayı yeniden açmasına hükmetti. Ancak Türkiye ile İsrail arasındaki anlaşmanın savcılığın kararında etkili olacağı değerlendirilmesi yapıldı. Lahey’den gelecek bir dava kararının ise İsrail’i ilk kez sanık koltuğuna oturtması bekleniyor. Savcılığın her an kararını açıklayabileceği belirtiliyor. KARAR’ın dava sürecini izleyen avukatlardan edindiği bilgilere göre İsrail, savcılığın kararının aleyhinde çıkmaması için çalışıyor. İsrail, anlaşma ve Türkiye’de düşürülen ceza davasını İngiltere, ABD ve İspanya ile Afrika’da açılan soruşturmalarda da ret gerekçesi için sunuyor. Aynı şekilde Lahey’deki dosyada da olumsuz bir karar çıkmaması için bu durumu kullanıyor.
‘SAVAŞ SUÇU AMA BİZE HAFİF’
Saldırı nedeniyle Komorlar Birliği adına Lahey’e 14 Mayıs 2012’de yapılan başvuru sonucunda ICC Savcılığı (Uluslararası Ceza Mahkemesi) 6 Kasım 2014’te kararını açıklamış, ICC’de soruşturma başlatılamayacağını belirtmişti. Komor avukatları ve Mavi Marmara mağdurları adına ‘Gravity’ (suçun yeterli ağırlığı olmadığı) gerekçesinden dolayı karara 29 Ocak 2015’te itiraz edilmişti. ICC Ön İnceleme Mahkemesi itiraz başvurusunu 16 Temmuz 2015’de karara bağladı. Savcılığın kararının hatalı olduğu ve İsrailliler hakkında soruşturma başlatması gerektiğine karar verdi. Mahkeme, savcının kararında olayların küçük gösterilmeye çalıştığını ve ret gerekçelerinin hatalı olduğunu belirtti.
MAHKEME: DAHA NE OLSUN
ICC Ön İnceleme Mahkemesi; ICC savcısının ret kararında, Mavi Marmara gemisine yapılan saldırıda helikopterlerden gerçek mermilerle ateş edilmesinin dikkate alınmadığını, BM raporuna detaylı konu olan ağır bir saldırı olduğu gerçeğinin görmezden gelindiğini, yolcuların tamamının işkence ve kötü muameleye maruz kalmış olduğunu, Gazze’deki ablukaya maruz kalan insanların üzerindeki etkisinin çok önemli oranda olduğu ve bu saldırının dolaylı da çok mağduru olduğunun dikkate alınmamasının en önemli hatalardan olduğunu belirtti. Suçların ölçüsü, niteliği, sistematik yapısını titiz değerlendirmeden karar veren ICC Savcılığı’nın hatalı kararının tüm ret gerekçelerinin haksız olduğu ve derhal soruşturmanın açılması gerektiğine karar verdi. Böylelikle İsrailli sorumlular hakkında Lahey’de soruşturma açılması için yargılamanın önündeki en önemli ve kritik eşik aşılmış oldu. Ancak savcılık daha sonra aynı kararını tekrarladı. Avukatlar ikinci kez itiraz etti ve mahkeme de aynı gerekçelerle ikinci kez soruşturma açılmasını istedi. Savcılığın son kararını vermesi bekleniyor.
