Kurban Bayramı'na kısa süre kala büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar kurban pazarlarına gelmeye başladı. Kurban olacak hayvanların kesime uygun olması için dikkat edilmesi gereken noktaları açıklayan uzmanlar, büyükbaş hayvanların 2 yaşından küçük olmaması, küçükbaş hayvanların ise 1 yaşından küçük olmaması gerektiğine dikkati çekiyor. İşte, kurbanlık havyan seçiminde dikkat edilecek konular...
İslam dininde vacip olan Kurban Bayramı'nda kurban kesmek için hayvan arayışına giren vatandaşlar, koronavirüs tedbirleri altında kurulan havyan pazarlarından hayvan seçmek için araştırmalara başladı. İyi kurbanlığın seçimi için bazı kriterleri göz önünde bulundurmak gerekiyor. Kurban Bayramı döneminde büyükbaş ve küçükbaş hayvan hareketlerinin yoğun olmasından dolayı hastalıkların yayılma riskine dikkat edilmeli.
KURBANLIK HAYVANIN SEÇMENİN PÜF NOKTALARI
* Hayvanlar da veteriner sağlık raporu aranmalı
* Kulak küpesi olmayan hayvanlar satın alınmamalı
* Büyükbaş hayvan pasaportu olmayan hayvanlar satın alınmamalı
* Hayvanın besi durumu iyi olmalı
* Gebe ve yeni doğum yapmış olmamalı
* Büyükbaş hayvanlar 2 yaşından küçük olmamalı
* Ve hastalık belirtisi sayılan; yüksek ateşinin olmaması, tüylerin karışık ve mat olmaması, bakışların ve dış görünümün cansız olmaması, pis kokulu ishal ve burun akıntısının olmaması, çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olmaması, vücutta şişlikler olmaması ve çok zayıf olmaması gibi özellikleri taşımalıdır.
HANGİ HAYVANLARDAN KURBANLIK OLUR?
İslam dinine göre kurbanlık; koyun, keçi, sığır, manda ve deve hayvanlarından olur. Bunların dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemez. Kısaca dört ayaklı hayvanlardan kurban olup iki ayaklı hayvanlardan kurbanlık olmaz.
Hayvanın kurban olabilmesi için süt dişlerinin değişmiş olması gerekiyor. Bu da; deve 5, sığır ve manda 2, koyun ve keçi 1 yaşını doldurunca gerçekleşir. Bunun yanında, 6 ayını tamamlayan koyun 1 yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması halinde kurban edilebilir.
KURBANLIK HAYVAN KAÇ YAŞINDA OLMALI?
Kurbanlık hayvanların yaş sınırı, Peygamber Hz. Muhammed'in sünneti ile tespit edilmiştir. Buna göre, devede 5, sığır ve mandada 2, koyun ve keçide ise 1 yaşını doldurma şartı aranır.
DİNİ OLARAK KURBANLIK HAYVAN NASIL SEÇİLİR?
Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, organları tam ve besili olması hem ibadet hem de sağlık bakımından önemlidir.
Dini açıdan hayvanın kurbana uygun olma durumu büyükbaş hayvanın ağzını açtığınızda ergenleşen hayvanın ön 2 süt dişinin dökülmesi, en az 2 kalıcı dişinin olması gerekiyor. Kalıcı dişlerin rengi, büyüklüğü, diş etine sağlamca bağlanması ile kolayca yan taraflarında bulunan süt dişlerinden ayrılır.
KURBANLIK HAYVANIN SAĞLIKLI OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Hayvanın sağlıklı olup olmadığını anlamak için öncelikle dört ayağını yere basar şekilde, ayakta görmemiz gerekiyor. Kurbanlıkların kulaklarının küpeli olması, büyükbaş hayvanların pasaportlarının bulunması, küçükbaş hayvanların nakil belgelerinin olması elzem.
Kurbanlık hayvanın etrafında 1-2 tur dönerek tırnaktan sırt bölgesine kadar bir gözlemleyin. Birkaç metre yürütülerek topallık olup olmadığına, solumasının normal olup olmadığına bakın.
Hayvanın burnunun üst kısmının kuru ya da çatlak olmaması gerekir. Nemli ve parlak olmalıdır. Çatlak ve kuru meme hayvanın hastalık geçirdiğini, ateşinin yüksek olduğunu gösterir ki burun, hayvanın sağlıklı olup olmadığı konusunda önemli bir gösterge. Doğal deliklere dikkatli bakılmalıdır. Karakteristik burun akıntısı, ya da ishal belirtisi görülmemeli.
Kurbanlığın gözleri canlı olmalıdır, mat olmamalı. Tüyler düz ve parlak olmalıdır. Enfeksiyon geçirmiş hayvanda tüyler birbirine karışır, bakıldığında bir albenisi olmaz. İyi bir büyükbaş kurbanlık hayvan arkadan dik bir şekilde bakıldığında dolgun ve bir küp şeklinde gözükür. Üçgen şeklinde gözüken hayvanlar genelde zayıf hayvanlardır.
KÜÇÜKBAŞ HAYVAN, KOYUN VE KEÇİ NASIL SEÇİLİR?
Koyun, keçi gibi küçükbaş hayvanlarda bel bölgesi elle sıkıldığında, kemik hissedilmesi genelde zayıf olduğunu gösterir. Yine göz, burnun üst tarafı, doğal delikler kontrol edilmelidir. Hayvanın yaşı ve küpesi kolaylıkla sorgulanabiliyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından akıllı telefonlar ve cihazlar için tasarladığı ücretsiz küpe sorgulama uygulaması ile hayvanın doğum tarihi, ırkı, uygulanan aşılarına kolaylıkla ulaşılabilirsiniz.
HANGİ HAYVANLARDAN KURBANLIK OLMAZ?
Hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memelerinin yarısı kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz. Fakat, hayvanın doğuştan bu özellikleri taşıması kurban edilmesine engel değil.
Öte yandan kesileceği yere gidemeyecek derecede topal olan hayvanlar da kurban edilemez.
GEBE HAYVANIN KURBAN EDİLMESİ DİNEN UYGUN MU?
Gebe hayvanların kurban olarak da etlik olarak da kesilmesi uygun değil. Ancak kesilmesi durumunda da kurban ibadeti yerine gelmiş olur.
Kurban edilmek üzere belirlenen gebe bir hayvan kurban edilmeden yavrulayacak olursa iki yol izlenir:
* Ya o yavru da annesiyle birlikte kesilir, fakat sahibi etini yemez, yoksullara verir. Yerse kıymetini sadaka olarak vermelidir.
* Ya da kesilmez ve yavrunun kendisi ya da değeri fakirlere sadaka olarak verilir.
KURBANLIK ALIRKEN NELERE DİKAT EDİLMELİ?
Kurbanlık hayvan alımı sırasında ve kesim sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin bilgi veren Türk Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi Başkanı Ali Eroğlu, hayvanların kulak küpesi ve pasaportuna, başka ilden getirilen kurbanlıkların Veteriner Sağlık Raporu'nun olup olmadığına bakılması, bu şartların karşılanmadığı durumlarda hayvanların satın alınmaması gerektiğini söyledi.
Sağlıklı hayvan seçilmesinin önemine işaret eden Eroğlu, "Vatandaşlar kurbanlığın dişi olup olmadığını kontrol etmeli. Kurbanlığın görünümü sağlıklı, bakışları canlı olmalı. Ciltte yara, bere olmamalı. Tüyler parlak, düzgün ve yatık olmalı. Hayvan 3-5 dakika gözlenmelidir. Eğer geviş getiriyorsa sindirim sistemi çalışıyor demektir" ifadelerini kullandı.
Hasta, zayıf, düşkün, bir veya iki gözü kör, bir veya iki boynuzu kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları veya memesi kesik, dişlerinin tamamı ya da çoğu dökük hayvanlardan kurban olmayacağını dile getiren Eroğlu, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, bir kulağı delik veya yırtılmış olmasının kurban edilmesine mani olmadığını söyledi.
KURBANLIK KESERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Eroğlu, kesim öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gereken hususlar bulunduğuna işaret ederek, sorunsuz şekilde kesim yerine getirilen kurbanlıkların, stressiz ve ideal bir dinlendirme devresini takiben uygun şartları taşıyorsa kesime alınabileceğini bildirdi.
Kurbanlık hayvan için ideal dinlendirme süresinin şehir içinde nakledilmeyi takiben yaklaşık 12 saat olduğunu söyleyen Eroğlu şunları kaydetti:
"Bu süre içinde hayvana su verilmeli ancak yem verilmemeli. Bunun nedeni işkembe ve bağırsaklardaki mikrop sayısını en aza indirmek. Hayvan strese sokulmadan ve uygun bir yöntemle yatırılıp tam kontrol altına alındıktan sonra maksimum 30 saniye içinde kesim işlemi yapılmalı. Ayrıca kurban kesen, satan, vekalet yoluyla kestiren üreticiler, kurbanlık olarak kesilen hayvanların kulak numaralarını bayram sonrasında il, ilçe tarım ve orman müdürlüklerine mutlaka bildirmeli."
