Milyarderlerin vergi kaçakçılığına dikkati çekerek dünyayı sarsan Pandora Belgeleri, müzik ve sanat dünyasının meşhur isimlerinin de vergi kaçırdığı iddialarını gündeme getirdi. Kolombiyalı şarkıcı Shakira’dan Alman top model Claudia Schiffer’a, Julio Iglesias’tan Elton John ‘a, yağmalanmış Kamboçya antikalarından Picasso ve Monet’nin tablolarına, hatta sokak sanatçısı Banksy’nin duvar resimlerine kadar uzanan belgeler küresel sanat ticaretinde dönen vergi kaçakçılığına da dikkat çekti.
SALİHA SULTAN
Hafta sonu gün ışığına çıkan Pandora Belgeleri sanat dünyasına da sıçradı. 100’den fazla milyarderin varlıklarını gizlemek için offshore banka hesaplarını kullanan on dört firmanın vergi kaçakçılığını ortaya çıkaran Pandora Belgeleri’nde sanat dünyasından isimlerin de yer aldığı belirtiliyor.
Varlıklarını gizlemek için paravan şirketleri kullandığı iddia edilen isimler arasında birçok sanatçı da yer alıyor. Yayınlanan belgeler ayrıca New York’taki Metropolitan Sanat Müzesi (MET) ve British Museum’u yağmalanmış Kamboçya antikalarıyla ilişkilendiriyor. The Washington Post ve Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) hazırladığı bir raporda, MET’in yağmalanmış Kamboçya antikalarını sergileyen müzelerden biri olduğu, antikaların ise ‘zanlı’ sanat tüccarı Douglas Latchford ile bağlantılı olduğu belirtildi.
Araştırmacılar, 2019 yılında ABD Adalet Bakanlığı tarafından Kamboçya antikalarının kaçakçılığı yaptığı iddialarıyla suçlanan ve 2020’deki ölümüne kadar bu iddiaları reddeden Latchford’un ABD’li müfettişlerin onu çalıntı eserlerle ilişkilendirmesinden kısa bir süre sonra vergi cennetlerinde tröstler kurduğunu ileri sürdü.
Latchford’un yağmalanmış Kamboçya eserlerine yönelik işlemler için deniz aşırı paravan şirketlerin banka hesaplarını kullandığı belirtilerek, British Müzesi’nin de zanlı tacirle bağlantılı ‘düzinelerce’ yağmalanmış eserin önde gelen koleksiyonlarda kalmasını sağladığı belirtildi.
Sanat koleksiyonları MET ve British müzelerinde sergilenen Latchford’un, offshore hesaplarını yeraltı sanat ticaretinden elde edilen karları gizlemek için kullandığı iddia ediliyor. Belgelerde ayrıca, Picasso, Modigliani ve Monet gibi önde gelen ressamların birkaç tablosunun yanı sıra bir Banksy duvar resmi de ortaya çıktı. Araştırmacılar bu bilgilerin küresel sanat ticaretinde yapılan vergi kaçakçılığının yani ‘buzdağının görünen kısmı’ olduğunu vurguluyor. Müzeler ise suçlamalar karşısında elde edilen eşyaların çalınmamasını sağlamak için önlemler aldıklarını ve kaynak standartlarının zaman içinde değiştiği savunması yapıyor. Araştırmacıların denizaşırı şirketlerin küresel sanat ticaretine nasıl alet edildiğine ilişkin soruşturması hakkında yakında daha fazla ayrıntı yayınlaması bekleniyor.
LATCHFORD’UN KIZINDAN ‘ÇALINTI MİRASI’ İADE SÖZÜ
Yağmalanmış Kamboçya eserleri üzerinden kaçakçılık yapmakla suçlanan ve Khmer antik araştırmacısı olarak da bilinen Douglas Latchford, 2020’de 88 yaşında vefat etti. Kızı Nawapan Kriangsak’a bıraktığı mirasında ise Kamboçya’dan yağmalalan eserlerden, bin yıllık Khmer Hanedanlığı’ndan kalma 125 parçalık özel koleksiyonun da yer aldığı biliniyor. 50 milyon dolardan fazla değer biçilen koleksiyonda yer alan eserler için 2017’de ABD savcıları Latchford’un eser kaçakçılığı yapmakla suçlamıştı. Latchford yaşamının son anına dek suçlamaları defalarca reddetmişti. Ancak kızı Kriangsak, babası Latchford’un ölümünün ardından Ocak 2021’de Kamboçya hükümeti ile diyaloğa girerek, koleksiyonda yer alan ve kendisine miras kalan en az 100 çalıntı eseri ülkeye iade etme sözünde bulundu.
SHAKİRA’DAN IGLESIAS’A BİRÇOK İSİM ŞÜPHELİ
ICIJ’nin ortaya çıkardığı belgelerde, Kolombiyalı şarkıcı Shakira, Alman top model Claudia Schiffer, Julio Iglesias, Ringo Starr ve Elton John gibi isimlerin de vergi kaçırdığı iddia ediliyor. Shakira’nın varlıklarını İngiliz Virgin Adaları’ndaki açık deniz varlıklarına yerleştirdiği iddiasına karşın avukatı ise sanatçının vergi avantajı sağlamadığı yanıtını verdi. Alman moda yıldızı Schiffer’in temsilcileri ise yıldızın vergilerini İngiltere’de düzenli olarak ödediği yanıtını verdi. İspanyol şarkıcı Iglesias’ın ise İngiliz Virgin Adaları’nda en az 20 şirketi olduğu belirtiliyor. Sanatçının Miami’de, Indian Creek adasındaki popüler bir yerde özel bir jet ve lüks gayrimenkul satın almak için kullandığı belirtiliyor. Iglesias, tarihin en çok satan İspanyolca konuşan şarkıcısıydı, Forbes dergisi sanatçının servetini 800 milyon avro olarak açıklamıştı.
