Tüm Türkiye’de hizmet veren iki market zinciri kıymayı 29 liradan, kuşbaşı eti de 31 liradan satıyor. Hedef ise bu ürünlerde kâr edilemese de alışveriş sepetinin yan ürünlerle dolması. Fiyatta rekabet edemeyeceğini düşünen kasapların şu an tek ümidi veresiye defteri.
Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) iki büyük market zincirine ucuz et vermesi yeni tartışmaları da beraberinde getirdi. KDV dahil kıymayı kilogramı 29 liradan ve kuşbaşını ise kilogramı 31 liradan Türkiye’nin 81 ilinde kendi satış noktalarının tamamında satmayı taahhüt eden zincir marketlere taze dana karkas et satmaya başlayan ESK, kasapların tepkisini çekti. Bu fiyatlarla bırakın kâr etmeyi maliyetine bile satış yapılamayacağını belirten kasaplar, işçi, kira, elektrik gibi giderlerin maliyete eklenmesiyle 35 liranın altında dana kıymayı satamayacaklarını belirtiyor. Zincir marketler ise ucuz et satışı ile çok farklı bir yoldan kazanç sağlama yolunu seçti. Ette maliyetine satış yaptıklarını belirten zincir marketler gelen müşterilerin diğer ürünleri almasıyla kazanç saplamayı hedefliyor.
ESK’nın et fiyatlarını ucuzlatmak amacıyla başlattığı bu uygulama hiç şüphesiz ki en çok kasapları etkileyecek. İstanbul’da kasaplık yapan Müfik Ercan, mevcut şartlarda marketler ile mücadele etmenin mümkün olmadığını belirtti. Dükkandan 3 ailenin ekmek yediğini ve hemen hemen tüm kasaplarda durumun aynı olduğuna işaret eden Ercan, “Anadolu’da belki kasaplar fiyat rekabetine girebilir fakat ben Mecidiyeköy’de 4 bin lira kira veriyorum. Çalışanların maaşları ve elektrik, su gibi diğer giderler eklendiğinde 15 bin liraya yakın maliyetin oluşuyor. Fiyatı düşürsek zarar edeceğiz. Böyle bıraksak et satamıyoruz. İşler şimdiden yüzde 25 azaldı. Markette binden fazla kalem mal var ama bizde sadece et satılıyor. Market diğer ürünlerden kazanmak, müşteriyi çekmek için eti kâr marjı olmadan satabilir ama bu durum kasapların iflasına neden olur” dedi. Sadık müşterilerinin kendilerine güvendiği için alışverişe devam edeceğini sözlerine ekleyen Ercan, şöyle devam etti: “Bunun dışında müşteri ile ilgilenerek, halini hatırını sorarak dükkanda tutmaya çalışıyoruz. Bir de tabii ki veresiye defteri var. Ay sonu geldiğinde cebinde parası kalmayan vatandaş mecbur bize geliyor. Bu durum bizleri de zorluyor fakat zor durumda kalan müşteriye yardımcı olmak esnaflığın, ahbaplığın olmazsa olmazıdır.”
ESKİŞEHİR’DE 2 LİRA İNDİRİM YAPILDI
Market zincirleri ile mücadele etmeye çalışan Anadolu’daki kasaplar şimdiden fiyatları aşağı çekmeye başladı. Buna göre, artık Eskişehir’deki kasaplarda dana kıymanın kilosu 38 lira değil 36 liradan satışa sunulacak. Eskişehir’de uzun yıllardır kasaplık yapan Kadir Şen, ucuz et uygulamasının kendilerini tedirgin etmediğini, ancak fiyatlarda ister istemez bir düşüşe sebep olduğunu belirtti. Et fiyatlarının daha fazla düşmesinin mümkün olmadığını aktaran Şen, “Dışarıdan gelen etlerde kıyma 29 lira, kuşbaşı 31 lira. Ama Gıda Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba’nın dediği gibi bizde o fiyatların olması mümkün değil. Çünkü karkas etin kilosu 26 lira şu anda. Marketlerin fiyatlarına kasaplar kesinlikle düşemez şu şartlar altında” şeklinde konuştu.
‘MALIYETLERIMIZ ÇOK FAZLA’
Konuyla ilgili görüşlerini aktaran bir diğer kasap Ferhat Çölük de uygulamanın, maddi durumu iyi olmayan vatandaşlar için sevindirici olduğunu belirtti. Kendilerinin sabit bir müşteri potansiyeline sahip olduğunu ve bunun bozulmayacağına inandıklarını kaydeden Çölük, şu ifadeleri kullandı: “Öte yandan bizim maliyetlerimiz çok yüksek. Dükkan kiraları, işçi masrafları, nakliye gibi. Bu fiyatları çok etkiliyor. Bu fiyatın altına düşeceğini sanmıyorum. Çünkü 25-26 lira karkas etin kilosu. Biz bu uygulamaya iyi bakıyoruz. Parası olmayan, durumu iyi olmayan vatandaşlarımız marketlerden alıyorlar. Alışkın olan müşterilerimizden de bizden alışverişe devam ediyor.”
TERÖR YÜZÜNDEN HAYVANCILIK BİTTİ
Gündemdeki ithal et konusunu değerlendiren TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Tamam maksat ucuzluksa, biz vatandaşa bedava veririz. Çünkü vatandaşın öyle yarım kilo alacak durumu da yok. Vatandaşın kırmızı et için bu fiyatlarla ilgili çok da talebi yok. Niye yok? Alternatif ürünler var; beyaz et var. Ama kırmızı ete de rekabetin oluşması var. Asıl bu iş neden oldu? Bir işte bu bölgede terörden hayvancılık bitti. Sen bireysel işletmelere gereken desteği verirsen, işte insanlar bir iki hayvan alması suretiyle onu ona çıkarır. Oğlunu evlendirirken, bir tane satar. Efendim çatısını tamir ederken iki tanesini ahır yapar. Ekonomik dengeler ve hayvansal açığı olmayan bir ülkeydik, kendimize yetebilirdik” dedi.
