İstanbul'u sallayan 6.0 şiddetindeki depremin ardından mega kenti bekleyen büyük deprem bir kez daha gündemimizde. Konuyla ilgili farklı açıklamalar ve tahminler ise kafaları karıştırdı. İstanbul Teknik Üniversitesi'nde yıllardır çalışma yapan uzmanlar resmi açıklama ile merak edilen sorulara cevap verdi.
Marmara Denizi'nde bir haftadır yaşanan deprem hareketliliği, İstanbul'u bekleyen büyük depremle ilgili tahminleri ve tespitleri bir kez daha gündemin bir numaralı maddesi haline getirdi. 26 Eylül'deki 6.0 şiddetindeki deprem, megakent için en sert uyarı olarak kayıtlara geçti.
Uzmanların açıklamaları ve tahminleri ise kafaları karıştırdı.
"Son deprem hareketliliği ne anlama geliyor? İstanbul'u bekleyen büyük deprem hangi fay üzerinde ve kaç şiddetinde olacak? Kenti nasıl etkiliyecek? 1999'daki Gölcük depremi ile ilgisi ne?" gibi soruların cevabı merak ediliyor.
Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırmaları Merkezi'nden uzmanlar, Marmara'daki hareketliliği son 20 yılın en büyük sismik aktivesi olduğunu belirterek İstanbulluları uyarırken en net açıklama ise İTÜ'nün kamuyonu bilgilendirmek için yaptığı duyuru oldu.
Marmara Denizi aktif fay haritası. Kırmızı daireler deprem aktivitesini göstermektedir. 24 Eylül ve 26 Eylül 2019 tarihlerinde meydana gelen depremlerin fay mekanizma çözümleri yeşil-beyaz toplarla gösterilmiştir. Deprem verileri, B.Ü. Kandilli Rasathanesi’nden alınmıştır.
Üniversite bünyesinde Marmara fayı üzerine uzun yıllardır uluslararası araştırmalar yürüten Prof. Dr. Celal Şengör, İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ziyadin Çakır, Prof. Dr. M. Sinan Özeren ve Dr. Öğr. Üyesi Gülsen Uçarkuş’un bilimsel değerlendirmelerine yer verilen açıklama kafa karışıklıklarını giderecek netlikte.
MARMARA FAYI NEDİR?
Marmara fayının tarifiyla başlayan İTÜ'nün duyurusu şöyle:
Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi’nin içine giren kısmı (ve buna bağlı ikincil faylara) yer bilimcilerce genel olarak “Marmara Fayı” diye adlandırılmaktadır. Bu fay, davranışı her yerinde aynı olan bir fay değildir. Bazı yerlerinde fay üzerinde İngilizce’de “creep” denen kaymaya benzer bir hareket ve bununla ilişkili küçük depremler olur. Bazı yerlerinde ise deprem neredeyse hiç olmaz.
GÖLCÜK DEPREMİ MESELENİN NERESİNDE?
Marmara Fayı’nda gerçekleşen son büyük deprem 7.4 büyüklüğündeki 1999 İzmit depremidir ve bu depreme neden olan kırık İzmit Körfezi’nin içine doğru ilerlemiştir. Marmara Fayı üzerinde depremsellik yönünden suskun olan (dolayısıyla kırılması beklenen ve ekteki Marmara denizi fay haritasında sismik boşluk olarak adlandırılan) bir ucu Silivri açıklarında ve diğer ucu da Avcılar’ın güneyi olan Kumburgaz fay segmentidir.
BEKLENEN DEPREM NEREDE OLACAK?
Deniz tabanında yapılan jeoloji, jeodezi ve sismoloji çalışmaları Kumburgaz fayının çok uzun bir süredir kırılmadığı, kilitli olduğu ve Marmara Denizi’nde olması beklenen depremin üzerinde olacağı düşünülen fay segmentidir.
SON İKİ DEPREM NE ANLAMA GELİYOR?
Son iki günde meydana gelen 4.6 ve 5.7 büyüklüğündeki iki depremin tam kilitli Kumburgaz fay segmentinin uç noktasında olması durumun kritikliğine işaret etmektedir. Sismoloji verilerine dayanarak, söz konusu iki deprem ve bunların arasında gerçekleşen artçıların tamamının, aynı mekanik kırılma süreci kapsamında gerçekleştiği sonucuna varılmıştır.
TAKİP EDİLMELİ, TEDBİR ALINMALI
Bilimsel göstergelere dayanarak, mevcut sismik aktivitenin dikkatle takip edilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması yönünde hareket edilmelidir. Bu süreç içinde Üniversitemiz, bilgi kirliliğini önlemek adına konunun uzmanı akademisyenlerin görüşlerini kamuoyu ile paylaşmaya İTÜ Kurumsal İletişim Ofisi üzerinden devam edecektir.
