Türkiye ile İran arasında geçtiğimiz hafta tahkim davası açılmıştı. Bu davada Türkiye'nin doğalgaz ithal maliyetinin azalmasının vatandaşa nasıl yansıacağı merak konusu oldu. Türkiye'nin İran'a karşı doğalgaz fiyatlarındaki adaletsizlik nedeniyle açtığı tahkim davasını kazanmasının, vatandaşın cebine de indirim olarak yansıyabileceği belirtildi.
Türkiye'nin İran'a karşı doğalgaz fiyatlarındaki adaletsizlik nedeniyle açtığı tahkim davasını kazanmasının, vatandaşın cebine de indirim olarak yansıyabileceği belirtildi.
Tahkim davalarında uzman Kılıç & Partners Hukuk Bürosu Avukatı Dr. Harun Kılıç'ın yaptığı açıklamada, Türkiye'nin kazandığı İran tahkimine ilişkin değerlendirmede bulunarak, "Türkiye'nin gerek geriye dönük elde edeceği tazminat gerekse 2016 sonrasında doğalgaz alım fiyatlarında elde edeceği indirim dikkate alındığında, son tüketiciye doğalgaz birim satış fiyatında bir indirim sağlanabilir ve vatandaşların faturalarına bir düşüş olarak yansıyacaktır" dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'ın konuyla ilgili yaptığı açıklamaları da hatırlatan Kılıç, "Ancak son tüketiciye doğalgaz birim satış fiyatında indirim olup olmayacağı ve ne oranda olabileceği konusunda, İran gazı dışında Rusya gibi diğer ülkelerden alım fiyatları, petrol fiyatları ve diğer bir çok maliyet faktörleri de etkili oluyor" diye konuştu.
Kararda redaksiyon mümkün
Kılıç, Türkiye'nin ICC Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde doğalgaz fiyatı konusunda açtığı tahkimin kazanıldığının gerek Bakan Albayrak gerekse İran Ulusal Gaz Şirketi (NIGC) tarafından paylaşıldığının altını çizerek, "Ancak tahkim kurulunun bu kararının tam metnine kamusal erişim şimdilik mümkün görünmüyor. Zira bu tür tahkim kararlarının tam içeriği normalde yayınlamadığı gibi yayınlanan kararlarda da gizlilik anlaşmaları gereği ülke isimleri dahil olmak üzere redaksiyon yapabiliyor" değerlendirmesinde bulundu.
Kural olarak tahkim kararının taraflar arasında kesin bağlayıcılık kazanması için tahkim kurulunun vermiş olduğu hükmün kesinleştirmek üzere sunulmuş olması ve kararın onaylanmış olması gerektiğine dikkati çeken Kılıç, şu bilgileri verdi:
"ICC Tahkim Kuralları 33. Madde’de düzenlenen bu prosedür, tahkim kurulu tarafından verilen kararın denetlenmesine ilişkindir. Bu denetim, tahkim kurulunun özgür iradesi ile vereceği hükme müdahale olarak kullanılamayıp, ancak biçimsel değişiklikler veya esasa yönelik önemli konulara dikkat çekilmesi olarak uygulanabilir. Bu durumda mahkeme heyetinin çok önemli ve gerekli olmadıkça esasa ilişkin bir müdahalede bulunmayacağını öngörebiliriz ki, iki tarafça da yapılan açıklamalar kararın onaylanacağı yönündedir."
Kılıç, kararın Türkiye’nin İran ile 25 yıl boyunca yıllık 10 milyar metreküp doğalgazı ithal etmesine ilişkin 1996 yılında imzalamış olduğu doğalgaz satış sözleşmesinin geri kalan süresi içindeki yani 2016 ve sonrasında da alım fiyatlarını etkileyeceğini ve diğer faktörlerle birlikte dikkate alınması gerekeceğini düşündüklerini vurguladı.
Karar bağlayıcı, zorla uygulatılabilir
Fransa'daki Aix Marseille Üniversitesi'nden uluslararası tahkim ve hukuk profesörü Denis Mouralis de "Tahkim mahkemesinin verdiği karar bir hükme çok yakın ve bağlayıcı olduğu için zorla uygulatılabilir" dedi.
Tahkimin kararının Türkiye'ye satılan gaz fiyatının yüzde 13,3 ile 15,8'inin ceza olarak ödenmesi olduğunu hatırlatan Mouralis, iki tarafın oran konusunda bir an önce anlaşmaya varması gerektiğini, aksi takdirde bunu tahkim kurulunun yapacağını belirtti.
Geçen hafta Türkiye'nin İran'a açtığı davayı kazandığı ifade edilmiş ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, "Geriye dönük işleyecek bu indirimi inşallah en kısa sürede halkımıza yansıtmayı düşünüyoruz" ifadelerini kullanmıştı.
İran Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene de geçen hafta perşembe günü, Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin doğalgaz fiyatı anlaşmazlığında Ankara lehine karar verdiğini ve Türkiye'ye satılan doğalgaz fiyatının yüzde 13 ila 15'inin ceza olarak geri ödeneceğini belirtmişti.
ANKARA/AA
