Araç alım-satım işlemlerinde kullanılan ekspertiz işlemlerine, 'TSE yeterlilik belgesi' şartı getirildi. TSE belgesi olmayan şirketlerden alınan ekspertiz raporu geçersiz sayılacak ve noterde "Ekspertizi yapılmadan alım-satımı yapılmıştır" notu düşülecek.
İkinci el araç alım-satımıyla ilgili yönetmeliğin 20 Ağustos 2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanıp yürürlüğe girdi. Ekspertiz uzmanı Tamer Güneş, yeterlilik belgesi olmayan firmalardan alınan ekspertiz raporlarıyla yapılan araç alım-satımları sonrası araçta ortaya çıkacak arızalarla ilgili yasal uyarılarda bulundu.
TSE BELGESİ OLMAYAN EKSPERTİZ RAPORLARI GEÇERSİZ SAYILACAK
Yasaya göre 8 yaşını ve 160 bin km'yi geçmeyen araçlar için noterlerde ekspertiz zorunluluğu getirildiğini belirten Güneş, "Bu araçlar TSE kapsamında ekspertizleri yapılmadan notere gidildiğinde alıcı ve satıcı, eğer ekspertiz raporu sunulmadıysa satış senedine 'ekspertizi yapılmadan alım-satımı yapılmıştır' diye şerh düşmekte. Bir süre sonra ekspertiz yapılmadan araç alım-satımı da yapılamaz hale gelecek. Bundan dolayı kurumsal firmaların çoğu TSE yeterlilik belgesi almak durumunda kaldı" dedi.
TSE hizmet yeterlilik belgesi olmayan firmaların ekspertiz raporlarının geçersiz olduğuna dikkat çeken Güneş, "Noter bunu geçerli saymıyor. TSE yeterlilik belgesi alan kurumsal firmaların tercih edilmesi, tüketici açısından büyük önem taşıyor. İleride doğabilecek yasal muhalefetlere karşı hem tüketici hem satıcı kendini korumaktadır. Bu yasada satıcının bazı yükümlülükleri var. Eğer bir vergi mükellefi ya da galerici ise sattığı aracın motor ve şanzımanından 3 ay ve 5 bin kilometre sorumlu. Arıza ve tamirinden aracı satan kişi sorumlu" diye konuştu.
6 BİN FİRMADAN 1500'ÜNDE BELGE VAR
İşinde profesyonel olan firmalar ve tüketicinin korunması açısından yasanın iyi olduğunu anlatan Güneş, bazı eksikleri olduğunu da belirterek, şöyle dedi: "Türkiye'de şu an 5-6 bin ekspertiz işletmesi var. 1000-1500'ü hizmet yeterlilik belgesi aldı. Diğer firmaların raporları şu an yasal olarak noterlerde geçerli değil. Bununla ilgili de yasal boşlukların bir an önce tamamlanması gerekir. Çünkü aldıkları ürünün içindeki olası kusurların ne olduğunu bilmek durumunda, ilerleyen dönemde çok ciddi masraflarla da karşılaşabiliyorlar. Çok sık görüyoruz arabanın önü 2012, arkası 2013 model gibi veya aracı alıp iki gün sonra motor komple conta yaktı, çok ciddi masraflar açtı."
EKSPERTİZ İŞLEMİNDE NELERE BAKILIYOR?
Yeterlilik belgeli firmalarda boya, kaporta, fren, amortisör, yanal kayma, conta kaçak, motor performans gibi bütün testlerin yapıldığını kaydeden Güneş, lastik dış derinlikleri ve tarihleri, akü ölçümü, koltuk, tavan ve kapı döşemelerinde deformasyon ya da yırtıklar gibi aracın tamamının TSE kapsamında kontrol edildiğini açıkladı.
Bu belge için belli kriterler olması nedeniyle herkesin alamadığını söyleyen Güneş, şunları söyledi: "İşletmenin metrekaresi, üstünde konut olmaması, makine ekipmanları, personelin yeterlilik belgesine kadar birçok kriter var. İşletmenin boya, kaporta, motor-mekanik ustalarının da kendi alanlarında hizmet yeterlilik belgesi olması gerekiyor. Bu belgenin her yıl yenileniyor olması nedeniyle işletme de her yıl denetimden geçiyor."
EKSPERTİZ RAPORU 5 YIL SAKLANMALI
TSE belgesi olmayan firmalardan alınan raporların yasal olarak geçerli sayılmayacağını da sözlerine ekleyen Güneş, şu uyarıda bulundu: "Firma da, satıcı da 5 yıl boyunca bu belgeyi saklamak zorunda. Noter de ekranında yeterlilik belgesi olan firmaları görebiliyor. İleride doğabilecek sorunlarda mahkeme ekspertiz raporunu soracak. Çünkü işler bu evrak üzerinden yürüyor. Tüketicilerin en çok dikkat etmesi gereken konu, ekspertiz raporu aldıkları firmanın TSE hizmet yeterlilik belgesi olmasıdır."
EKSPERTİZ NEDİR?
Ekspertiz kelimesi, Fransızca kökenli 'expert' kelimesinden türetildi. Bu kelime Türkçeye 'eksper' şeklinde çevrilerek günlük kullanıma dahil edildi.
Eksper, belirli bir konuda teknik bilgisi olan kişi anlamına gelir.
'Oto ekspertiz' ise ustaların teknik cihaz ve ekipmanlarla otomobilleri detaylı bir biçimde inceleyerek onlar hakkında görüş bildirmesi anlamına gelir.
Oto ekspertiz işlemleri ilgili aracın geçmişte yaşadığı kazalardan değişen parçalara, mekanik aksamında bozulan yerlerden yakın zamanda masraf çıkarabilecek tüm noktalara kadar otomobilin incelenmesinden oluşur.
EKSPERTİZ İÇİN TSE BELGESİ NASIL ALINIR?
İkinci-el araç alım satımıyla ilgili yönetmeliğin 20 Ağustos 2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla oto ekspertiz firmalarına (araç test merkezlerine) TS 13805 TSE hizmet yeterlilik belgesi zorunluluğu getirildi.
Oto ekspertiz firmaları, Türk Standartları Enstitüsü'ne (TSE) başvurarak TS 13805 Standartı için TSE Hizmet Yeterlilik Belgelerini almaları gerekiyor.
Araç ekspertiz hizmeti veren firma veya şahıs firması öncelikle bağlı bulunduğu Ticaret İl Müdürlüğü'nden cokey numarasını alması gerekiyor. Daha sonra TSE'ye müracaat edilir.
TSE DENETİMİ NASIL YAPILIYOR?
Denetime geldiği zaman TS 13805 İş yerleri- Karayolu motorlu taşıtları test merkezleri için kurallar TSE standartı gereği TS 13805 belgelendirme kurallarına göre işyerinizi denetler.
Denetimde TS 13805 standartında belirtilen hususlara göre araç test merkezleri (oto eksperler) denetlemesi yapılır.
Denetim esnasında işyerinizin metrekare büyüklüğü, çalışan şartları, iş güvenliği şartları, ortam ölçüm raporları, teknik donanım listesi, kalibrasyon raporları vb. maddelere göre değerlendirilir.
Denetim sonrası eksiklik bulunmaması halinde TS 13805 standartına göre belgeniz verilir.
