Erdoğan ile Putin arasındaki Soçi zirvesinde, ABD ile varılan Beştepe mutabakatını tamamlayan uzlaşma çıktı. Türkiye’nin sınır boyunca güvenli bölge beklentisi karşılandı. YPG’nin 444 km’lik hat boyunca ‘geriye itildiği’ anlaşmada üç başlık öne çıktı: * YPG, 150 saat içinde 30 km güneye gidecek. * Çekilme bugün 12.00’da başlayacak ve 150 saatte tamamlanacak. * Türk-Rus askerleri, Barış Pınarı alanının batısı ve doğusunda 10 km derinlikte ortak devriye başlatacak
Suriye krizinin en kritik dönemeçlerinden biri dün yaşandı. ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in 17 Ekim’deki ziyaretinde alınan Barış Pınarı Harekatı’na 5 günlük aranın bitmesine saatler kala Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya lideri Putin, Soçi’deki en kritik zirvede bir araya geldi.
17 ekim’deki Erdoğan-Pence zirvesinin ardından harekata 5 gün ara verilmişti. Bu ara dün gece 22:00 itibarıyla sona erdi. Beştepe mutabakatına göre Tel Abyad ile Rasulayn bölgelerindeki YPG’liler geri çekilecekti. Sınırın geri kalan bölgeleri için ise top Moskova’nın kucağındaydı artık. İşte böyle kritik bir dönemde yapılan zirve oldukça sert ve zorlu görüşmelere sahne oldu. İki lider ortak basın toplantısına çıktığında iki liderin de yüzünden yorgunluk okunuyordu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, uzun süren zirvenin ardından yaptığı açıklamada tarihi bir mutabakata imza atıldığını belirtti. “Rus dostlarımızın endişelerinin giderilmesi için çalışmayı sürdüreceğiz” diyen Erdoğan anlaşmanın maddelerini de şöyle özetledi: “Türkiye ve Rusya ayrılıkçı kimseye izin vermeyecek. 150 saat içinde YPG 30 kilometre dışına çıkarılacak. Süre yarın saat 12.00’de başlayacak. 150 saatin sonunda Barış Pınarı’nın batısı ve doğusunda 10 kilometrede Türk ve Rus devriyeleri başlayacaktır. Suriye halkı olarak ülkede istikrarın yeniden hakim olması için tüm gücümüzle çalışacağız.”
Rusya lideri Putin de Türkiye’nin kendi güvenliği için attığı adımları anlayışla karşıladıklarını belirtti. Sorunların suni bir şekilde körüklendiğini kaydeden Putin “Burada Türkiye ve Suriye arasında karşılıklı saygı olmazsa barış mümkün olmaz. Suriye ile Kürtler arasında geniş bir diyalog başlatılması gerekiyor. Ancak bu yolla Suriye’nin vazgeçilmez parçası olan Kürtlerin hak ve hukukları savunulabilir. Suriyeli göçmenlerin hızlı bir şekilde ülkesine dönmesi gerekiyor. Uluslararası topluma özellikle BM’nin göçmenlerin dönüşünü desteklemesini bekliyoruz. Bu desteği sağlarken herhangi bir şart öne sürmemelidir. Bu karar çok önemli ve bir dönüm niteliğindedir. Suriye’nin Türkiye’nin sınırında oluşan duruma çözüm niteliğinde bir karardır” diye konuştu.
TARİHİ MUTABAKATIN MADDELERİ
İki liderin konuşmasının ardından 10 maddelik mutabakatı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Rus mevkidaşı Lavrov açıkladı. Maddeler şöyle;
1 - Her iki taraf Suriye’nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğünün muhafazasına ve Türkiye’nin milli güvenliğinin korunmasına olan bağlılıklarını teyit ederler.
2 - Terörizmin tüm şekil ve tezahürleriyle mücadele etme ve Suriye topraklarındaki ayrılıkçı gündemleri boşa çıkarma yönündeki kararlılıklarını vurgularlar.
3 - Bu çerçevede, Tel Abyad ve Ras Al Ayn’ı içine alan 32 km derinliğindeki mevcut Barış Pınarı Harekatı alanındaki yerleşik statüko muhafaza edilecektir.
4 - Her iki taraf Adana Anlaşması’nın önemini teyit eder. Rusya Federasyonu mevcut koşullarda Adana Anlaşması’nın uygulanmasını kolaylaştıracaktır.
5 - 23 Ekim 2019, öğlen saat 12.00’den itibaren, Rus askeri polisi ve Suriye sınır muhafızları, Barış Pınarı Harekat alanının dışında kalan Türkiye-Suriye sınırının Suriye tarafına, YPG unsurları ve silahlarının Türkiye-Suriye sınırından itibaren 30 km’nin dışına çıkarılmasını temin etmek üzere girecektir. Bu işlem 150 saat içinde tamamlanacaktır. Aynı saat itibarıyla, mevcut Barış Pınarı Harekat alanı sınırlarının batısı ve doğusunda 10 km derinlikte Kamışlı şehri hariç Türk-Rus ortak devriyeleri başlayacaktır.
6 - Münbiç ve Tel Rıfat’tan bütün YPG unsurları silahlarıyla birlikte çıkarılacaktır.
7 - Her iki taraf terörist unsurların sızmalarının önlenmesinin temini için gerekli tedbirleri alacaktır.
8 - Mültecilerin güvenli ve gönüllü şekilde geri dönüşlerini kolaylaştırmak maksadıyla ortak çalışma yapılacaktır.
9- Bu muhtıranın uygulanmasını gözetmek ve koordine etmek amacıyla müşterek bir denetim ve doğrulama mekanizması ihdas edilecektir.
10 - Taraflar Astana Mekanizması çerçevesinde Suriye ihtilafına kalıcı bir siyasi çözüm bulunması amacıyla çalışmalarını sürdürecek ve Anayasa Komitesi’nin faaliyetlerini destekleyecektir.
ESAD GÖZÜNÜ İDLİB'E DİKTİ
Suriye lideri Beşar Esad, İdlib’de süregelen operasyonu yürüten askerleri ziyaret ederek “İdlib’deki cihatçıların yenilgiye uğratılmasıyla birlikte savaş da sona erecektir” dedi. Türkiye, Rusya ve İran’ın garantör ülkeler olarak yer aldığı Soçi mutabakatı kapsamında İdlib’de bulunan silahlı örgütler ve Suriye ordusu arasında bir ateşkes sağlanmış durumda.
İRAN'DAN GELEN ÇATLAK SESLER BİZİ RAHATSIZ ETMİYOR
Soçi Zirvesi’ne hareketinde önce de durumu değerlendiren Erdoğan, ateşkesin süresinin dolmasının ardından bölgeden çekilme tamamlanmamış olursa daha sert bir şekilde yine harekata devam edeceklerini belirterek “Amerika’nın ülkemize verdiği sözler tutulmazsa, harekatımızı kaldığı yerden bu sefer çok daha büyük bir kararlılıkla devam ettireceğiz” dedi. Cumhurbaşkanı’nın Türkiye’den ayrılırken yaptığı açıklamadan başlıklar şöyle oldu:
ABD SÖZÜNÜ TUTMAZSA...
“Harekatın iki temel hedefi bulunuyor. Bunlardan ilki 32 kilometre derinliğinde 444 kilometre Irak sınırından Cerablus’a olan bu bölgede tamamıyla terör örgütlerinden temizlenmesidir. Amerika’nın ülkemize verdiği sözler tutulmazsa, harekatımızı kaldığı yerden bu sefer büyük bir kararlılıkla devam ettireceğiz.”
ÇEKİLME HALEN DEVAM EDİYOR
“Şu anda çekilme devam ediyor. Son bilgilerle de şu an itibarıyla 700- 800 kadar bir çekilme söz konusu oldu. Diğer kalan 1200, 1300 kadar olanın da süratle çıkmaya devam ettiği, onların da çıkacağı söyleniyor. Bunların tamamı çıkmadan bu süreç bitmez.”
RUHANİ MÜDAHALE ETMELİ
“Astana Süreci’nin üçüncü garantör ülkesi İran’dan bazı çatlak sesler çıkıyor. Başta Ruhani, bu sesleri susturmaları gerekirdi. Bu, beni ve tüm mesai arkadaşlarımı rahatsız ediyor.”
MACRON TERÖRİSTLERLE GÖRÜŞSÜN
“Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 5 günlük süreyi uzatmak gerektiği yönünde şahsıma gelmiş böyle bir teklif yok. Macron zaten bu tür şeyleri teröristlerle görüşüyor daha çok ve herhalde teröristlerin ona yaptığı teklifi de dolaylı yönden bize aktarma yolunu seçmiştir.”
4’LÜ GÖRÜŞME İÇİN 3 ALTERNATİF
“Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson’la dörtlü görüşme için İstanbul, Şanlıurfa veya Gaziantep’te buluşmaya davet ettim. Ya da 3-4 Aralık’ta NATO Zirvesi’nde görüşme yapabiliriz dedim,”
TAŞIYABİLDİKLERİNİ TAŞIYORLAR
“(YPG’nin çekilirken silahlarını götürüp götürmediği sorusu üzerine...) Nasıl götürsünler. Taşıyabildiklerini taşıyorlar, taşıyamadıkları depolarda kalıyor. Bunlarla ilgili her türlü hazırlığımızı yaptık, yapıyoruz. Buraya getirmek kolay da buradan çıkartmak o kadar kolay değil. Götürebildiklerini götürecekler o ayrı bir konu, kalanlarla da bizler bu yaptığımız taramada bunları toparlayacağız.”
