Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı yeni mevduat sistemi ana gündem haline gelmişken, 1989 yılında dönemin başbakanı Özal'ın 'Dövize Çevrilebilir Mevduat' hakkında söyledikleri ortaya çıktı. Özal, 'bilgisizliğin vesikası' olarak tanımladığı sistemin ağır bilançosunu "84-89 arasında bu ödemeleri yapmasaydık aile başına herkese 1 milyon TL para ödeyebilirdik" şeklinde açıklayıp "İnşallah sonraki iktidarlar ders alır" temennisinde bulunmuş.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dün açıkladığı kur korumalı mevduat sistemi, an itibarıyla ülkenin öncelikli gündemi. Vatandaşlar sistemin detaylarını öğrenmeye çalışırken, ekonomistler de değerlendirmelerini paylaşıyor. Tüm bu gelişmelerin ardından bugün, sosyal medyada 8. cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın 'Dövize Çevrilebilir Mevduat'la (DÇM) ile ilgili yorumları gündeme geldi. Özal, 'bilgisizliğin vesikası' olarak tanımladığı sistemin, vatandaşın sırtına inanılmaz bir yük bindirdiğini ifade ediyor ve sistemi yürüten dönem hükümeti için de "Kendilerini akıllı, uyanık sananlar böyle bir yol buldular" diyor.
'İNŞALLAH BU HATADAN DERS ALINIR'
Dönemin başbakanı Turgut Özal, Milliyet Gazetesi'nin 17 Eylül 1989 tarihli haberinde uygulamayı ve ağır bilançosunu şöyle anlatıyor:
"İnşallah gençlerimiz bundan ders alır. Bir daha böyle hesapsız kitapsız hatalar yaparak, gelecek nesilleri zor taşınan yük altına sokmaz. 84-89 arasında bu ödemeleri yapmasaydık aile başına herkese 1 milyon TL para ödeyebilirdik. 9 bin ilave okul, 900 orta boy fabrika, 500 hastane ve 4 bin km otoyol daha yapardık. 100 bin insan iş sahibi olabilirdi. İşte geçmişin hatalarının bir topluma ne kadara mal olduğunun basit bir bilançosu budur.1970li yıllarda o zaman kendilerini akıllı, uyanık sananlar böyle bir yol buldular. Tam 221 bankaya borçlandık ve Türkiye bunları ödeyemedi."
'BÜTÜN YÜKÜ VATANDAŞA YIKTILAR, BU BORCU SİZ ÖDEDİNİZ'
Özal, söz konusu haberde ayrıca 84-89 arası yaşanan enflasyon-emisyonun ortalama yüzde 50'sinin DÇM ödemeleri yüzünden yaratıldığını söylüyor. Özal, DÇM'lerin yükünün yıllarca halka yüklendiğini vurgulayarak "Benim memurum, işçim, esnafım diyenler, DÇM'nin yükünü vatandaşın sırtına yıktılar, orta direğin sırtına yıktılar. Bu borcu siz ödediniz" ifadelerinde bulunuyor.
"1970'lı yıllarda o zaman kendilerini akıllı uyanık sananlar böyle bir yol buldular. Tam 221 bankaya borçlandık ve Türkiye bunları ödeyemedi."
— Kerim Rota (@kerimrota) December 21, 2021
"İşte geçmişin hatalarının bir topluma ne kadara mal olduğunun basit bir bilançosu budur"
Turgut Özal
17 Eylül 1989 pic.twitter.com/CRhvSDtLNQ
DÖVİZE ÇEVRİLEBİLİR MEVDUAT NEDİR, TÜRKİYE'DE İLK NE ZAMAN UYGULANDI?
Dövize Çevrilebilir Mevduat (DÇM) hesapları ilk kez 1967 yılında, dışarıdan döviz girişini teşvik etmek amacıyla açılmıştır.
O dönem yurtdışındaki işçi ve ihracatçılar ilk DÇM hesaplarını açmış, toplamda 3,5 milyar dolar kadar döviz Türkiye'ye girmiştir. DÇM sisteminin para arzı artışına ve enflasyonun hızlanmasına neden olduğunun anlaşılmasının ardından ise kullanımına sınırlandırmalar getirilmiştir.
Fakat 1977 yılının ilk aylarında yeni hesap açılması çok yavaşlamaya başlayınca Merkez Bankası ve bankalar, eski DÇM hesaplarının vadesi gelenlerinin paralarını geri ödemede çok zorlanmaya başlamış, bunun üzerine uygulama 1978 yılında kaldırılmıştır.
Bu borçlar, 1981 yılından itibaren devlet tarafından üstlenilmiştir.
Geçmişten ders almayanlar, geleceğe ders olurlar. Tam da bunlar gibi.
Yanıtla (0) (0)iyi ki varsınız.. Ancak sizin de ne yaptığınız belli değil. Bir taraftan faiz düşmesin kur artar diyorsunuz, diğer taraftan kur güvenceli faiz yükselmesin diyorsunuz. oysa her ikisinin icabına bakmak gerekiyordu. faizi sıfırla, kuru kontrol altına al. bu dünyada yok mu bunun bir çaresi? var. nedir peki? faizi tamamen yasakla. spekülatif kur artışına engel olmak için döviz alımına peşin teslim şartını getir. yurtdışı faizini de yasakla. sermayeyi zekata tabi tut. gör bakalım.
Yanıtla (1) (2)He aynen hatta maaşlarıda Afganistan gibi buğdayla ödesinler. Sizin gibilere kalsa ekonomi, bir gecede Venezuela'lı olduk diye ağlarsınız.
Yanıtla (1) (0)Türkiye nin 500 milyar dolar borcu var. Bu hamle doları 10liraya düşürse bizim borcumuz 4 trilyon tl(ülkenin 4 yıllık gelirine denk) düşürür
Yanıtla (1) (1)Onemli olan şu ülkeye dolar nerden gelecek? Yatırım olmadan faiz için gelen paradan kime fayda olmuş buzamana kadar?
Yanıtla (3) (0)1 gecede düşen dolar, çok uzun kalmaz orada. Yavaş yavaş ve kararlı düşmesi gerekiyor. Ülke dış ticaret açığını kapatmadan nasıl düşecek dolar? Borç alırsın, arsa satarsın, birkaç aylığına düşürürsün. Bu istikrarlı bir düşüş olmaz.
Yanıtla (1) (0)Adam iktidardakileri uyarmış,milleti degil.Lüzum görmemiş olmali.
Yanıtla (0) (0)hiçbir gerçek tedbir,hiçbir gerçek anlamda tasarruf,üretime yönelik hiçbir gerek uygulama yokken böylesi,zengine fakirden kaynak aktarımı anlamına gelen,köprüler yollar vb lerinin garantileri mesabesindeki bu uygulama yanlıştır.
Yanıtla (6) (0)1970'lerde yaşamadığımızı bilmenizi isteriz. Asıl yeni ekonomi modeli karşıtları bilmeli ki küreselci ekonomik düzeniniz bitti, uyanın!!!
Yanıtla (2) (28)Zaten bütün küresel aktörler Karar gazetesinde okuyucu yorumu okuyorlar. Onlara buradan güçlü bir mesaj vermen çok yerinde olmuş.
Yanıtla (11) (0)Adam benden sonrası tufan diyor umrunda mı devlet borçlanmış vs. Seçimi kazana kadar ver yansın nasolsa para milletin parası
Yanıtla (6) (0)gelecek nesillerin borç yükü arttı dolar istifleyen hortumu kendisine bağlayan geçici mutlu ancak....
Yanıtla (3) (0)Zat-ı Alileri iktidarlarında "Orta Direk" dye tarif ettiği kesimi iyice yoksullaştırmasıyla maruf olmuştu ! Bundan alıncak bir ders olabileceğini hiç sanmıyoruz !
Yanıtla (0) (0)Simdi olay şu mu? Verdiğimiz vergilerle faize para yatırana para ödenecek. Ya sende yatir yada senden aldığım vergilerle faizcilerin kurdan kaynaklanan farkını ben faizcilere öderim deniyor. Sadece bu açıklama doları 13 e indirdi buna inanmıyorum şahsen. Ve hala altin ve döviz yatırımına devam edicem şahsen faize bulasmadim bulasmiycam. Vergilerle vatandaşa hizmet ediliyordu simdi faizciler beslenecek yazık çok yazık.
Yanıtla (15) (1)cahiller ders almaz uzaklaştırılır onlardan yüz çevrilir uzak durulur
Yanıtla (7) (0)Çiftlik bank tan farkı yok. Tek farkı devlet Tl ile iflas etmez. Sıkışınca para basar. Yüzde 85 enflasyonlu yıllar yaşadım. Allah ömür verirse bir daha göreceğim galiba.
Yanıtla (8) (0)Kısacası her zaman olduğu gibi faturası yine gariban vatandaşa ve bordro mahkumu olan, vergisini zamanında veren kişilere olacak. Sistem yine parası olana nasıl daha çok kazandırırım derdinde. Yani zengin daha zengin olsunun derdindeler. Uzun vadede yine gariban yandı.
Yanıtla (17) (0)Son derece bilgilendirici bir yazı olmuş. Teşekkürler.
Yanıtla (12) (0)Her sistemin sayisi belli olmayan ayar vidalari bulunurken birde " ana vanalari" bulunmaktadir. Bizim Erdogan kontrolü tamamen kayip ettigi icin, benden sonrasi tufan misali, sadece ayar civatalarini degil> burada "buttefly effect/kelebek etkisini hatirlamak gerekir"< bütün civatalari birden harekete gecirip ülkeyi olaǵanüstü riske maruz birakmaktadir.
Yanıtla (11) (0)