Dünya genelinde üçte ikisi kadın olmak üzere 754 milyon yetişkin ile 250 milyon çocuk hala okuma yazma bilmiyor. Kovid-19 salgını döneminde okuryazarlık oranının gerilediği, gelişmiş ülkelerde ise oranın daha yüksek olduğu görüldü.
UNESCO tarafından 1967'den bu yana kutlanan "Uluslararası Okuryazarlık Günü"nde, dünya genelinde 754 milyon yetişkinin, üçte ikisi kadın olmak üzere, okuma yazma bilmediği ve 250 milyon çocuğun temel okuryazarlık becerilerine ulaşamadığı vurgulanıyor.
Eğitim, sosyal uyum ve barış için okuryazarlığın kritik bir insan hakkı olduğunu belirten UNESCO, bu sorunun çözümü için küresel çabaların artırılması gerektiğini ifade ediyor.
KORONAVİRÜS DÖNEMİNDE OKURYAZARLIK GERİLEDİ
UNESCO verilerine göre; 1979'da dünya okuryazarlık oranı yüzde 68 iken bugün dünya nüfusunun yüzde 86'sından fazlasının okuma yazma bildiği tahmin ediliyor. Son 50 yılda dünya genelinde okuryazarlık seviyesinde kaydedilen istikrarlı ilerlemeye rağmen Kovid-19 salgını döneminde eğitime erişimin kısıtlanmasıyla okuryazarlık seviyesinde gerileme yaşandı.
2022 yılı verilerine göre 15 yaş ve üzeri her 7 yetişkinden en az biri, temel okuryazarlık becerilerinden yoksun kaldı.
Bugün 250 milyon çocuk ve genç hala okula gidemiyor ve 754 milyon yetişkin temel okuryazarlık becerilerine sahip değil. Ayrıca milyonlarca çocuk okuma, yazma ve matematikte temel yeterlilik seviyelerini elde etmekte zorlanıyor.
OKUMA YAZMA BİLMEYENLERİN ÜÇTE İKİSİ KADIN
Dünya genelinde okuma yazma bilmeyen 754 milyon yetişkinin neredeyse üçte ikisi kadın. 15 yaş ve üzeri erkeklerde okuryazarlık oranı yüzde 90 iken bu oranın kadınlarda yüzde 82,7 olduğu görüldü.
Bu eşitsizlik, erkekler çalışmaya giderken kadınların genellikle evde kalıp ev ve çocuklarla ilgilenmesinin beklendiği az gelişmiş ülkelerde daha da öne çıkıyor. Gelişmiş ülkelerde ise cinsiyetler arasındaki farkın çok daha az olduğu görülüyor.
GELİŞMİŞ ÜLKELERDE OKUR YAZARLIK DAHA YÜKSEK
UNESCO'nun son verilerine göre, okuma yazma bilmeyenlerin oranı dünya nüfusunun yüzde 14'üne ulaştı. Gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 96 seviyesindeyken, az gelişmiş ülkelerde yüzde 65'te kalıyor.
Okuryazarlığın en düşük olduğu ülkeler, aynı zamanda dünyanın en yoksul ülkelerinin de bulunduğu Güney Asya, Batı Asya ve Sahra Altı Afrika'da yer alıyor. Bu ülkelerde eğitime erişim olsa bile ekonomik zorluklar yaşayan aileler, çocuklarının okula gitmek yerine çalışıp para kazanmasına ihtiyaç duyabiliyor.
Finlandiya, Grönland, Lüksemburg ve Norveç, okuryazarlık oranı yüzde 100 seviyesine ulaşmış ülkeler arasında yer alıyor.
Birleşmiş Milletlerin (BM) "Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri" doğrultusunda 2030 yılına kadar tüm dünyanın okuryazar olması amaçlanıyor.
Dijitalleşen dünyada okuryazarlığın tanımı da değişirken, dijital okuryazarlık, bilgiye erişme, analiz etme ve paylaşma becerileriyle daha önemli hale geliyor. UNICEF, çocuklar için dijital okuryazarlığa daha fazla odaklanılması gerektiğini belirtiyor.
