Medyada güven ortamını oluşturmak artık her zamankinden çok daha zor. 'Türkiye'de Medyaya Güven Araştırması'na göre toplumun yüzde 82'si medyaya güven duymadığını belirtiyor. 18-24 yaş aralığında ise "Medyaya güveniyorum" diyen tek bir kişi bile yok. Çalışma çarpıcı sonuçlarıyla birlikte 'nispeten' güvenilir medya markalarını da gözler önüne seriyor. İşte, en çok izlenen medya ve Youtube kanalları...
Bilgiye erişim hızımız teknolojinin gelişimine paralel olarak her geçen gün daha büyük bir ivme kazanıyor. Merak ettiğimiz bir içeriğe saniyeler içinde ulaşabildiğimiz bugünlerde toplumsal bir olayı cep telefonunun kamerasıyla kaydeden sıradan bir vatandaş bunu Twitter'da paylaştığı anda gönüllü bir muhabire dönüşerek haberini milyonlara ulaştırabiliyor.
Haberi bu denli bir hızla yayabilme gücü elbette medya paydaşlarının da iş yapış şekillerini temelden etkiliyor. Ancak görünen o ki hızlı iletişim, toplum nezdinde Türkiye'nin medya performansının sınıfı geçecek kadar bile not alması için yeterli değil...
Marketing Türkiye için Xsights Araştırma ve Danışmanlık'ın gerçekleştirdiği 'Türkiye'de Medyaya Güven Araştırması'nın verileri gösteriyor ki medya sektörü devasa bir güven krizinin tam ortasında. Zira toplumun yüzde 82'si medyaya güven duymadığını belirtirken, 18-24 yaş aralığındaki katılımcılar arasında medyaya güveniyorum diyen tek bir kişi bile yok!
Nafizcan Önder'in haberine göre, hal böyleyken adını 'güven ile özdeşleştirebilen medya organizasyonları, mecralar ve gazeteciler daha da büyük bir önem kazanıyor... Öyleyse gelin medya sektörünün karnesine ve çarpıcı notlarına araştırma verileri ışığında daha yakından bakalım.
MEDYAYA BİÇİLEN GÖREV: BİLGİLENDİRMEK
Söz konusu medya gibi her alana hizmet edebilecek bir organizasyon olduğunda toplumun beklentileri de şüphesiz daha büyük önem kazanıyor. Bu bağlamda katılımcılara medyanın asli görevi sorulduğunda 'bilgilendirmek' yüzde 43’le öne çıkarken onu yüzde 35 ile 'haber vermek' takip ediyor.
MEDYAYA GÜVENMİYORUZ
Türkiye'de medyaya ne derece güvenildiği sorulduğunda ortaya çok net bir güvensizlik tablosu çıkıyor. Öyle ki her 10 kişiden yaklaşık 8’i medyaya güvenmediğini belirtirken güvenenlerin oranı yalnızca yüzde 8. Medya her geçen gün odağına Z kuşağını almaya çalışsa da güven yaratma konusunda tek bir adım dahi atamamış. 18-24 yaş aralığındaki katılımcıların medyaya duyduğu güvenin yüzde 0 çıkması medyanın hem bugünü hem de yarını için çanların çaldığına işaret ediyor...
Araştırmada bir diğer öne çıkan bulgu ise toplumun medyaya karşı net güven puanının -74 olması... 2013 yılında Xsights tarafından Marketing Türkiye için gerçekleştirilen aynı çalışmada bu oran -52 iken 2017’de -17, 2018’de ise -12 olmuştu. Tüm zamanların en düşük güven seviyesinin bu sene kaydedilmesi; haber alma ve bilgi edinmek üzere kaynak ve ekran sayısının arttığı günümüzde aksiyon almanın gerekliliğini ortaya koyuyor.
FOX VE İSMAİL KÜÇÜKKAYA GÜVEN VERİYOR
Araştırmada katılımcılara en güvendikleri medya kuruluşu ve medya mensupları sorulduğunda FOX ve İsmail Küçükkaya'nın bu alanda fark yarattığı görülüyor.
Katılımcılar en güvenilen medya kuruluşu olarak FOX'u (yüzde 22) öne çıkartırken onu CNN (yüzde 7) ve BBC (yüzde 5) takip ediyor. 2018 yılında gerçekleştirilen aynı çalışmada ise yüzde 16,8 ile FOX yine ilk sırada yer almayı başarmıştı. "Güvendiğim bir medya kuruluşu yok" diyenlerin oranının en güvenilen ikinci medya kuruluşundan daha yüksek olması ise yine dikkat çekici veriler arasında.
En güvenilen medya mensubu sorulduğunda yaklaşık 10 kişiden 3'ünün güvendiği bir medya mensubu olmadığını ifade etmesi konvansiyonel medya için önemli bir mesaj niteliği taşıyor. Katılımcılar en güvendikleri isim olarak yüzde 14 ile İsmail Küçükkaya’yı işaret ederken onu yüzde 4 ile Acun Ilıcalı takip ediyor.
SOSYAL MEDYAYA DA GÜVEN YOK
Kaynakların çeşitli olduğu medya ortamında katılımcıların hangi mecraya ne derece güvendiği de önemli bir unsur. Araştırmaya göre, en çok güven duyulan mecra 2018 yılında yüzde 56,6 ile televizyon iken 2022 yılında da en güvenilen mecra değişmiyor ve zirvede yine televizyon yer alıyor. Ancak bu kez en güvenilen mecranın dahi yalnızca yüzde 16 oranında güvenilir bulunması altı çizilmesi gereken bir veri olarak karşımıza çıkıyor. Öte yandan haber takibi için epey aktif kullanılan sosyal mecraların güven oranı yüzde 5 olarak ölçülüyor. Bu oranla sosyal medya, en az güvenilen mecra olarak dikkat çekiyor.
EN GÜVENİLEN GAZETE: SÖZCÜ
Katılımcılar en güvendikleri gazeteyi Sözcü (yüzde 18) olarak işaret ederken, Türkiye Gazetesi (yüzde 13) ve Yeni Şafak (yüzde 9) öne çıkan diğer gazeteler oluyor. Bu yıl araştırma verilerinde ilk üç sırada yer alamayan Cumhuriyet'in 2018 yılının verilerinde yüzde 16,8 oranıyla ilk sırada geliyor olması marka adına kritik bir bilgi sunuyor. Öte yandan katılımcıların yüzde 14'ü de gazete okumadığını belirtiyor…
FOX ZİRVEDE YALNIZ
Katılımcıların en güvendikleri medya kuruluşu olarak işaret ettiği FOX en güvenilen TV kanalı sorulduğunda da katılımcıların en yüksek oranla (yüzde 34) işaret ettiği kanal oluyor. FOX'u takip eden kanallarda ATV yüzde 11 ile ikinci olurken TRT 1, TV8 ve CNN Türk yüzde 6 ile üçüncü sırada geliyor.
YABANCI MENŞEİLİ YAYINCILARDA LİDER BBC
Türkiye medyası içerisinde yabancı haber kanalları da hatırı sayılır bir yer tutuyor. Yaklaşık 10 kişiden dördünün takip ettiği yabancı medya kanallarına duydukları güven sorulduğundaysa katılımcıların yüzde 25'i güvendiğini yüzde 30'u ise güvenmediğini dile getiriyor. Yerli medyaya duyulan güvensizlikle kıyaslandığındaysa veriler çok daha çarpıcı bir hale geliyor...
Katılımcılara hangi yabancı medya kuruluşlarını takip ettikleri sorulduğunda zirvede yüzde 39 ile BBC yer alıyor. Rusya menşeili Sputnik ise yüzde 22 ile en çok takip edilen yabancı medya kuruluşları arasında ikinci sırada.
İNTERNET HABERCİLİĞİNDE REKABET ÇETİN
Katılımcıların takip ettiği haber portalları arasında ensonhaber.com ve sondakika.com yüzde 28 ile zirveyi paylaşıyor.
En güvenilir haber platformu sorulduğunda ise sondakika. com yine zirvede yer alırken onu bu kez yüzde 22 ile onedio.com ve yüzde 20 ile hurriyet.com takip ediyor...
"BU GİDİŞAT ÇOK KÖTÜ GİDİŞAT EFENDİM"
Katılımcılara Türk medyasının gelişiminin hangi yöne doğru olduğu sorulduğunda her iki kişiden biri 'olumsuz' yanıtını veriyor.
Olumlu yönde bir gelişme olduğunu düşünenlerin oranı yalnızca yüzde 22 olarak verilere yansırken, katılımcıların yüzde 27'si 'nötr' yanıtını veriyor.
TÜRK MEDYASI 'EĞLENDİRİYOR'
Katılımcıların medyanın performansını değerlendirdiği veriler adeta medyaya duyulan güvensizliğin kaynağına da işaret ediyor. Katılımcıların medyanın performansını tüm parametrelerde sınıfta bıraktığı bu değerlendirmede en başarısız bulunan alanlar da 'Ticari kaygılardan bağımsız duruş', 'Güvenilir bilgi kaynağı' ve 'Nitelikli düşünce üretme' olarak verilere yansıyor. Türkiye'de medya performansının en başarılı bulunduğu alansa yüzde 15 oranla eğlenceli içerik üretilmesi olarak verilere yansıyor.
GÜVEN YOKSA TEYİT VAR...
Toplumun yüzde 82’sinin medyaya güvenmediğini göz önüne aldığımızda, haberleri teyit etme ihtiyacının varlığı da elbette şaşırtmıyor. "Medyadan aldığınız bir haberi teyit etmeye ihtiyaç duyuyor musunuz?" sorusuna yüzde 78 evet yanıtını veriyor.
Haberi teyit etme yöntemleri sorulduğunda ise ilk yöntem yüzde 55 ile "Birden çok haber sitesini karşılaştırıyorum" olurken, ikinci adres teyit.org olarak verilere yansıyor...
CÜNEYT ÖZDEMİR VE NEVŞİN MENGÜ, YOUTUBE'U ELE GEÇİRDİ
Konvansiyonel medyanın geçirdiği dönüşümle birlikte kimi gazeteciler uzun zamandır bağımsız olarak Youtube üzerinden haber yayınları yapmaya başlamıştı.
Bu kapsamda katılımcılara en çok takip ettikleri Youtube yayıncısı gazeteciler sorulduğunda Cüneyt Özdemir yüzde 55 ile liderliği alırken onu yüzde 33 ile Nevşin Mengü takip ediyor.
Cüneyt Özdemir ve Nevşin Mengü
ARAŞTIRMANIN METODOLOJİSİ
Marketing Türkiye için Xsights Araştırma ve Danışmanlık'ın 7-9 Eylül 2022 tarihleri arasında Xsights'ın online araştırma platformu Türkiye'nin Sesi Paneli'nde gerçekleştirdiği 'Türkiye'de Medyaya Güven Araştırması'na 500 kişi katıldı. Araştırma kapsamında veriler yüzde 95 güven düzeyinde anlamlılık testine tâbi tutuldu.
