İktidar da muhalefet de ‘boykot’tan kârlı ayrıldı

MERVE ŞİŞMAN

Cumhuriyet Halk Partisi’nin 2 Nisan 2025 tarihinde ilan ettiği genel boykot çağrısı, Türkiye kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. Toplumsal kutuplaşmanın bir yansıması olarak, boykotun etkileri farklı siyasi görüşler doğrultusunda çeşitli şekillerde değerlendirildi. Toplum Çalışmaları Enstitüsü, boykotun etkilerini verilerle ortaya koydu. 2 Nisan boykot gününde iktidar seçmenlerinin yoğun yaşadığı ilçelerde oldukça sınırlı bir düşüş, muhalefet seçmenlerinin yoğunlukta olduğu bölgelerde ise dikkat çekici seviyede bir düşüş yaşandı.

AKP’nin toplumsal tabanının görece daha güçlü olduğu ilçelerde yer alan AVM’lere bakıldığında bu ilçelerdeki AVM’lerde boykot sonrası günde gözlemlenen ortalama yoğunluk artışı oldukça sınırlı kaldı. Örneğin, Yenimahalle’deki A-City Outlet’te yalnızca 4.55, Keçiören Subayevleri’ndeki Vega AVM’de 4.35, Forum Ankara AVM’de ise 1.67 puanlık bir artış gerçekleşti. Bu durum, boykotun toplumsal etkisinin muhalefet kanadında çok daha güçlü olduğunu ortaya koydu.

Türkiye’nin ekonomik aktiviteler açısından en gelişmiş iki şehri olan İstanbul ve Ankara’da boykot çağrısına verilen tepkinin siyasi görüşlere göre anlamlı ölçüde farklılık gösterdiği görüldü. Toplumun tüm kesimleri boykota aynı oranda katılım göstermemiş; özellikle muhalefet seçmeninin bu çağrıyı daha yüksek bir oranda benimsediği ve uyguladığı gözlemlendi. AVM yoğunluk verileri üzerinden yapılan analizlerde, muhalefetin güçlü olduğu ilçelerde boykot gününde daha belirgin bir yoğunluk düşüşü tespit edildi. Bu durum, boykotun toplumun belirli bir kesiminde daha yüksek düzeyde karşılık bulduğunu ve siyasi yönelimin bu tür eylemlere katılım üzerinde belirleyici bir rol oynadığını ortaya koymakta.

AVM’LERDE HAFİF ARTIŞ OLDU

İstanbul’da yapılan gözlemlerde, AK Parti’nin toplumsal tabanının güçlü olduğu ilçelerdeki alışveriş merkezlerinde (AVM) boykot sonrası gün olan 3 Nisan’da hafif düzeyde bir yoğunluk artışı yaşandığı görüldü. Veriler, bu ilçelerdeki AVM’lerde boykotun ertesi günü yoğunluğun hafif bir artış gösterdiğini ifade etti.

Örneğin:

Kale Outlet Center (Güngören): +3.66 puan

Mall of İstanbul (Başakşehir): +3.88 puan

Marmara Park (Esenyurt): +3.22 puan

CHP’nin toplumsal tabanının daha güçlü olduğu ilçelerdeki AVM’lerdeki değişimler göze çarptı. Verilere göre, boykot günü olan 2 Nisan’a kıyasla, 3 Nisan’da AVM’lerdeki yoğunlukta çok daha yüksek oranlı artışlar meydana geldi.

Buna karşın, CHP’nin güçlü olduğu ilçelerdeki AVM’lerde çok daha belirgin artışlar gözlendi:

City’s Nişantaşı (Şişli): +29 puan

İstinye Park (Sarıyer): +14.55 puan

Akmerkez (Beşiktaş): +13.77 puan

Bu fark, muhalefet seçmeninin boykot çağrısına çok daha yoğun bir biçimde yanıt verdiğini ortaya koydu. İstanbul’da izlenen metodoloji, Ankara’ya da uygulandı. Ankara’nın daha homojen sosyo-ekonomik yapısı ve siyasi oy geçişkenliği dikkate alınarak, AVM analizleri özel olarak belirlendi.

ÇANKAYA TAM DESTEK VERDİ

İstanbul için uygulanan yöntemin bir benzeri, Ankara’da da uygulanarak boykot katılımının durumu analiz edildi. Ankara sosyo-ekonomik açıdan İstanbul ile karşılaştırıldığında görece daha homojen bir yapıya sahiptir; sosyo-ekonomik eşitsizlikler İstanbul’daki kadar keskin bir şekilde gözlenmemekte. Buna ek olarak, Ankara’da Ak Parti ve CHP arasındaki oy geçişkenliği İstanbul’a kıyasla daha dinamiktir. Bu durum, analiz kapsamında hangi ilçelerin seçileceği belirlenirken dikkate alındı. Buna göre Pursaklar, Akyurt ve Çubuk ilçeleri, Ak Parti’nin toplumsal tabanının güçlü olduğu bölgeler olarak öne çıkmaktadır. Bununla birlikte, Keçiören ilçesi 2023 seçimlerinde CHP’nin aldığı oy oranının altında kalmasına rağmen 2024 yerel seçimlerinde bu oranı aşarak ortalamanın üzerine çıktı. Dolayısıyla Keçiören’in bu özgün durumu da dikkate alınarak AVM seçiminde Ankara’nın yerel siyasal dinamikleri göz önünde bulundurulmuş ve analizler bu bağlamda şekillendirildi. CHP’nin toplumsal tabanının kuvvetli olduğu ilçelere bakıldığında Çankaya açık bir farklı desteğin en kuvvetli olduğu ilçedir.

YOĞUNLUK BOYKOT ÜRÜNLERİNE GÖRE DEĞİŞTİ

Ankara için yer verilen analizlere dayanarak CHP’nin güçlü olduğu ilçelere göre seçilen AVM’ler; Çankaya-Panora, Çankaya-Kentpark, Çankaya-Armada şeklinde olmuştur. Ak Parti’nin güçlü olduğu ilçelere göre seçilen AVM’ler; Keçiören-Vega, Keçiören-Forum Ankara, Yenimahalle-A City Outlet’dir. Ankara için seçilmiş olan AVM’lerdeki yoğunluğun boykot gününe göre değişimini göstermektedir. Tablolar karşılaştırmalı olarak incelendiğinde İstanbul’da gözlemlenen trendin Ankara için de söz konusu olduğunu söylemek mümkün. Buna göre boykot sınırlı da olsa her yerde bir yoğunluk azalmasına sebep oldu. Ancak CHP’nin kuvvetli olduğu bölgelerde söz konusu etki çok daha kuvvetli oldu.

Cumhur ittifakı seçmenlerinin yoğun olduğu yerlerde iktidarın kendi kitlesini boykotu etkisizleştirmek için seferber etme politikasının belli ölçüde başarılı olduğu söylenebilir. Muhalefetin boykotunu etkisizleştirme çabasının yalnız iktidarın baskın olduğu bölgelerle sınırlı kaldığını, iktidar-muhalefet dengesinin olduğu ve muhalefetin baskın olduğu yerlerde ise boykotun net bir şekilde hissedildiği görüldü.