Dünyanın başka hiçbir yerinde bulamayacağınız bu koyunlar Türkiye'nin tek bir noktasında yer alıyor. Bir nesil o köy sayesinde hayat buldu. Nesli koruma altında olan o hayvan için köylüler seferber oldu. İşte dünyanın eşsiz hayvanı…
Türkiye için önemli bir gen kaynağı oluşturan o hayvan değil Türkiye'de dünyada başka bir yerde yok. Sadece Van'ın Gürpınar ilçesinde yetiştirilen ve nesli koruma altında olan Norduz koyunu 1990'lı yıllarda bölgeden göç etmeyen Geçerli Köyü halkı sayesinde kurtuldu. Bir nesli kurtaran bu köy ilçede bulunan hayvan sayısı ile de dikkat çekiyor. Türkiye'de en fazla küçükbaş hayvana sahip olan Van'ın Gürpınar ilçesi Norduz koyunu ile merak uyandırıyor.
DÜNYANIN BAŞKA BİR YERİNDE YOK
Dünyada yalnızca Gürpınar ilçesinde bulunan Norduz bölgesine ait bu koyun dayanıklılığı, yaşama süresi ve adaptasyon yeteneği ile herkesin dikkatinde yer alıyor. Uzun bacakları ve yüksek yapılı bir fiziğe sahip olan bu koyunlar boynu tamamen yapı ile kaplı, 3 parçalı kuyruklu, siyah beyaz ve kül renkleri ile görülmektedir. Norduz koyununun erkeklerinin tamamında boynuz yer alırken dişilerinin de yarısı boynuzlu olarak yaşamını sürdüren bir ırk olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye'nin en önemli gen kaynakları arasında yer alan bu nesil koruma altında tutuluyor. Bu ırkın eti, sütü ve diğer özellikleri bakımından kalite ve verim açısından diğer cinslerinden ayrılmaktadır.
13 KABURGASI BULUNUYOR
Norduz koyununun bir diğer dikkat çeken özelliği ise 13 kaburgasının olmasıdır. 2018 yılında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde, Norduz Koyunu ve Keçisi Uygulama ve Araştırma Merkezi kuruldu. 1990'lı yıllarda Norduz bölgesindeki birçok köy güvenlik nedeniyle başka illere göç etti. Tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlayan vatandaşlar elindeki hayvanları satıp bölgeden ayrılırken Norduz koyununun nesli de tehlike altına girdi.
Bölgeden ayrılmayıp koyunları satmayan köylüler ise bir nesle sahip çıktı. 2007 yılında Norduz koyunu neslinin korunması için çalışmalar Büyükşehir Yasası doğrultusunda Geçerli’de başlatıldı.
İlçe Tarım ve Orman Müdürü Yakup Ayten, "Eğer Geçerli Mahallesi olmasaydı belki bugün biz Norduz koyunu ırkından bahsetmemiş olacaktık. Geçerli Mahallesi Norduz koyunu ırkının bugüne kadar gelmesinde en büyük öncülerden birisi diyebiliriz.” sözlerini aktardı.
Bu nedenle projenin burada başlatıldığına dikkat çeken Ayten, küçükbaş hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı ilçede 600.000 küçükbaş hayvan bulunduğunun altını çizdi. Bölgede yer alan hayvanlardan 250.000 tanesinin Norduz bölgesinde bulunduğunu ifade eden Yakup Ayten, “Bu 250 bin hayvanın 18-20 adedinin saf Norduz koyunu ırkının olduğunu düşünmekteyiz. Gen kaynaklarını koruma adına işletmelerdeki hayvan sayısını arttırarak üreticinin para kazanmasını sağlamak, bunun dışında Norduz koyunu etine coğrafi işaret kazandırmayı hedefliyoruz.” dedi.
Son yıllarda değeri giderek azalan yün yaprağının da işlenmesi ile ilgili projelerin geliştirildiğini vurgulayan Ayten, daha önce bilinen bir işin terk edilmesinin önüne geçmek adına önlemler almayı hedeflediklerini söyledi.
