Amasra’da gün yüzüne çıkan ihmaller zinciri ‘Doğru yapılan hiçbir şey yokmuş’ dedirtti. ‘Havalandırma yetersizdi, metan drenajı yapılmadı, ocak sigortasız çalıştı’ tespitlerinden sonra gaz izleme odasında personel eksiği olduğu da ortaya çıktı. 42 insanın kâr hırsıyla ölüme gönderildiği korkunç tablo ‘Daha kaç facia kapıda’ endişesini doğurdu.
İKİ GÜNDE BİR KAZA OLDU ANCAK UMURSANMADI
Türkiye’de insan canını ikinci planda gören yönetim anlayışı Amasra faciasında da asıl neden olarak kendisini gösteriyor. 42 işçinin hayatını kaybettiği patlamanın ardından neredeyse her gün bir başka ihmal gün yüzüne çıkıyor. Amasra işletmesine ilişkin Sayıştay raporlarında, gaz riskinin yüksek, bakımın ise yetersiz olduğu tespitine yer verildi. CHP’li Ahmet Akın “Son üç yılda 562 kaza yaşanmış” dedi.
EN HAYATİ BÖLÜMDE PERSONEL EKSİKLİĞİ VARMIŞ
Bilirkişi raporunda da havalandırmanın yetersiz olduğu, metan drenajının yapılmadığı ve denetleme mekanizmasının çalışmadığı belirtildi. ‘Bunlar giderilseydi patlama yaşanmazdı’ vurgusu yapıldı. Amasra’da felakete davetiye çıkaran hataların ise ardı arkası kesilmiyor. Ocağın sigortasız çalıştığının ortaya çıkmasından sonra yönergeye göre iki kişi bulunması gereken gaz izleme odasında tek kişi olduğu anlaşıldı.
Amasra’da 42 kişinin yaşamını yitirdiği maden faciasında ihmaller zincirinin sonu gelmiyor. Sayıştay’ın tespitlerinin göz ardı edildiği ve bilirkişi raporuna göre önlenebilir olan facia için kurulan araştırma komisyonunda maden ocağında hiçbir şeyin doğru yapılmadığı tek tek ortaya çıkıyor. TBMM’de kurulan komisyonda Maden ve Petrol İşleri Kozlu Üretim Müdürü Yusuf Aydın, maden için hayati öneme sahip merkezi gaz izleme odasında eksik personelin bulunduğunu kabul etti.
Bartın’ın Amarsa ilçesinde meydana gelen ve 42 kişinin hayatını kaybettiği maden kazasında ihmaller zincirinin ardı arkası kesilmiyor. Kazayı araştırmak için kurulan Meclis Araştırma Komisyonu toplantısında her gün yeni bir detay netleşirken, maden ocağında hiçbir şeyin doğru yapılmadığı tek tek ortaya çıkıyor. Sayıştay raporları facianın göz göre göre geldiğini gözler önüne sererken, 2017 ve 2019 raporlarında patlamanın olduğu eksi 300 kotla ilgili havalandırma yetersizliği tespit ettiği ve kuruma ceza kesildiği görülmesine rağmen önlem alınmaması faciaya davetiye çıkarmış.
Kazaya ilişkin bilirkişi raporunda önelm alındığı takdirde facianın önlenebileceği belirtilirken TBMM’de kurulan araştırma komisyonunda maden ocağında hiçbir şeyin prosedüre uygun olmadığı gözler önüne seriliyor. Komisyonda bilgi veren Maden ve Petrol İşleri Kozlu Üretim Müdürü Yusuf Aydın, maden için hayati öneme sahip merkezi gaz izleme odasında “eksik personelin bulunduğunu” kabul ederek “Kazanın olduğu tarihte toplam görevli sayısı dokuz kişi, yani üç vardiyaya böldüğümüz zaman normalde üçer kişidir; fakat o gün bir kişi görünüyor” dedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik Teftiş İş Başmüfettişi Alparslan Kılıçarslan da Aydın’ın verdiği bilgileri doğruladı. Kılıçarslan, “Türkiye Taş Kömürü’nün (TTK) iç yönergesine göre iki kişi olması gerekiyor” diye konuştu.
TTK Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz’ın da olay gününe ilişkin dinlettiği ses kaydında, madende -320 kota hava sağlayan pervanenin tamir edilmesi için saatlerce gelmeyen ‘kelepçe’ ile ilgili dinlettiği kayıtta tamir için sonraki vardiyanın beklendiği ortaya çıktı.
ÜÇ YILDA 562 KAZANIN YAŞANDIĞI MADENDEKİ İHMALLER ZİNCİRİ
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in Amasra’daki maden ocağındaki patlamadan 20 gün önce ziyaretinde iş kazalarının bıçak gibi kesildiğini söylemişti. Facia sonrası Bakanın sözlerini anımsatan CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, Amasra’da son üç yılda toplam 562 kaza yaşandığını belirtmişti.
Facianın yaşandığı ocaktaki ihmaller:
HİÇBİR ŞEY YAPMADIM SADECE MAAŞ ALDIM: Faciaya ilişkin tutuklanan Müessese müdür yardımcısı Salih Atmaca ifadesinde, “Maaşımı aldım. Üretim iltisak müdürü olarak boş kadro üzerimde duruyordu. Ancak bana bir şey yaptırılmıyordu” dedi.
ÇALIŞILAN DERİNLİKTE GAZ RİSKİ YÜKSEK: Olayın ardından Sayıştay’ın raporlarında yapılan uyarılar facianın göz göre göre geldiğini gösterdi. Sayıştay’ın TTK 2019 Yılı Denetim Raporu’nda, patlamanın yaşandığı -300 kotuna ilişkin uyarıda bulunduğu görülüyor. Sayıştay, Bartın Amasra’daki üretim derinliğinin -300 metreye ulaştığını; Çalışılan damarlarda gaz içeriklerinin yüksek olduğunu, ani gaz degajı ve grizu patlama riski arttığına dikkat çekmiş.
GAZI ÖLÇEN SENSÖRLER İHMAL EDİLDİ İDDİASI: Madende biriken gazı ölçen sensörlerin kullanımında ihmale işaret edildi. Uzmanlar ‘Metan tehlikeli seviyeye ulaştığı anda sensörlerin tespit edip otomatik olarak elektriği kesmesi gerekirdi’ dedi. ‘Sistem arızalı mıydı?’ sorusu gündeme geldi.
HAVALANDIRMANIN TAMİRİ İÇİN SONRAKİ VARDİYA BEKLENMİŞ: Amasra’daki maden faciasına ilişkin TTK yöneticisinin dimnlettiği ses kaydında madende -320 kota hava sağlayan pervanenin tamir edilmesi için saatlerce gelmeyen ‘kelepçe’ tamir için sonraki vardiyanın beklendiği ortaya çıktı. Ses kaydında pervanenin tamiri için gelecek personel, “Vardiyaya gece geleceğim” demesine rağmen üretime devam ediliyor.
SOMA’DAN DERS ALINMADI YAŞAM ODASINDAN MALİYET NEDENİYLE VAZGEÇİLDİ
Manisa’nın Soma ilçesinde yaşanan felaketten sonra yaşanan patlama 9 yılda hiçbir şeyin değişmediğini gösterirken ‘Soma’nın asıl sorumluları dışarıda. Avukatlar içeride’ tepkileri devam ediyor. Somadan ders alınmaması ve dava kapsamında tutuklu kalmaması gereğinin yapılmadığının en açık örneği oldu. Amasra’da, maden ocağında yaşanan ve 42 kişinin hayatını kaybettiği faciaya ilişkin devam eden soruşturma kapsamında, tanık olarak dinlenen işçilerin ifadeleri ortaya çıktı. İşçilerin ifadelerine göre, işçiler patlamadan birkaç gün önce mühendislere ‘gaz sızıntısı var, burada koku var, burası patlayabilir’ uyarısında bulundu ancak önlem alınmadı. Yine tanık ifadelerine göre, Soma faciası sonrasında gündeme gelen ‘yaşam odası’ndan da yüksek maliyet gerekçesiyle vazgeçildi.
