Sigorta süresi ve yaş şartını sağlayan fakat günü yetmeyen bir sigortalı, borçlanma ile erken emekli olmaya hak kazanabilir. 2021 yılı sonuna kadar borçlanma hakkında faydalananlar günlük 31.92 TL ödeyecek. 2022 yılında ise yapılandırma maliyeti artacak. İşte, borçlanarak erken emekli olmanın şartları...
Borçlanarak erken emekli olmak mümkün. Gerekli şartları yerine getiren çalışanlar, eksik prim gün sayısını erkekler 'askerlik borçlanması', kadınlar 'doğum borçlanması' ile tamamlayarak erken emekliye ayrılabilir.
BORÇLANARAK EMEKLİLİK BAŞVURUSU NE ZAMAN YAPILMALI?
2021 yılı sonuna kadar borçlanma yapanlar, 1 gün için en az 31.39 TL ödeyecek. Bu tutar günlük brüt asgari ücret olan 98.10 TL'nin (2.943/30) yüzde 32 ile çarpılması sonucunda bulunuyor. Üst limit ise 204 TL. Yani asgari ücret, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) ödenecek prim tutarını tayin ediyor.
2022 için ise yeni asgari ücret yüzde 50.5 oranında zamla belirlendi. Bu zam oranı 2022'de borçlanma yapacakların maliyetini artıracağı için borçlanmanın bu yıl bitmeden yapılmasında fayda var.
EMEKLİLİK BORÇLANMASI NEDİR?
Sigortalı çalışanlar, borçlanarak erken emekli olabilir. Borçlanma, sigortalıların, çalışamadıkları döneme ait sosyal güvenlik primlerini, sonradan borçlanarak ödemesi anlamına geliyor. Buna 'hizmet borçlanması' deniyor ve çalışanlara bu hak tanınıyor. Hizmet borçlanması yapılarak, emeklilikte ödenmesi gereken prim gün sayısını öne çekmek ve bu sayede de erken emekli olmak mümkün.
DOĞUM BORÇLANMASI İLE NASIL ERKEN EMEKLİ OLUNUR?
Kadın çalışanların çocukları üzerinden prim kazanma hakkı bulunuyor. Bu imkan 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün yani 6 yıl kazandırıyor. Böylece yaşı ve yılı dolmuş bir anne 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart annenin borçlanacağı çocuklarının sigortalı olunan tarihten sonra dünyaya gelmiş olması.
Kadın çalışanlar eğer sene sonuna kadar borçlanırlarsa; bir çocuk için 720 gün üzerinden en düşük 27 bin 468 lira, iki çocuk için 1440 gün üzerinden 54 bin 936 lira, üç çocuk için 2160 gün üzerinden 82 bin 404 lira ödeyerek borçlanabilecek. 2022 yılında borçlanma yapacak olurlarsa; en düşük bir çocuk için 38 bin 160 lira, iki çocuk için 75 bin 320 lira ve üç çocuk için 114 bin 480 lira ödeyerek borçlanacak.
ASKERLİK BORÇLANMASI İLE ERKEN EMEKLİLİK NASIL YAPILIR?
Erkeklerde ise askerlik borçlanması ile erken emeklilik mümkün. Şöyle ki askerlik süreleri hem yaşı geriye çekerken hem de prim kazanma imkânı veriyor. Sigortalıların askerlikte geçen sürelerinin tamamını veya bir kısmını para ödeyerek emeklilik hesaplarına saydırmaları imkânı var. Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihi borçlandığı gün kadar geriye gidiyor. 1988 girişli birisi 1 yıl askerlik borçlanırsa 1987 girişli oluyor ve şartları buna göre belirleniyor. Böylece en az 1 yaş önce emeklilik imkânı bulunuyor.
MALULEN EMEKLİLİK NASIL OLUR?
Sağlık durumları elverişli olmayanlar için iki türlü erken emeklilik imkanı bulunuyor. Malulen emeklilikte sigortalı olduktan sonra ortaya çıkan rahatsızlıklar geçerli sayılıyor. Çalışırken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler sağlık raporu alarak bu imkandan yararlanıp emekli olabiliyor. En az 10 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün bildirmek şartıyla malulen emeklilik imkanı veriliyor. Engelli çalışanlar ise en az yüzde 40 engellilik ile vergi indirimi aldıklarında yaş şartına bakılmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olabiliyor.
KISMİ EMEKLİLİK NEDİR?
Kısmi emeklilik de denilen yöntemde ise 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Burada ise yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60'tan başlıyor. Böylece yaşı gelmiş ama çalışma imkanı olmayan sigortalılar kısmi emeklilik imkanıyla beklemeden maaş almaya başlayabiliyor. Bu imkan 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerli. Sonrası için ise prim 4500'e, yıl şartı 25'e çıkıyor.
BAZI MESLEKLERDE SİGORTALILIK SÜRELERİ GERİYE ÇEKİLEBİLİYOR
Kanunun Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) diye tarif ettiği bu avantaj belli mesleklere uygulanıyor. Ağır işlerde çalışanlar, madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi mesleklerde çalışanlar sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkanına kavuşuyor. Yani bir yılda 12 ay çalışmış birisi 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor ve işe giriş tarihi de 3 ay geri çekiliyor. Bu da normal çalışanlara göre erken emeklilik ortaya çıkartıyor.
