Bloomberg’de dün yayımlanan bir haberde, Türkiye’nin BRICS’e resmî katılım başvurusunda bulunduğu iddia edildi. Bu iddia hakkında Dışişleri Bakanlığı henüz resmî bir açıklama yapmadı. Konuyla ilgili KARAR’a konuşan Dış Politika Analisti Aydın Sezer, Mehmet Şimşek ve Hakan Fidan’ın BRICS konusunda farklı görüşlere sahip olduğunu belirtti. Sezer, Şimşek’in BRICS’e mesafeli yaklaşımının ve Fidan’ın destekleyici tutumunun hükümet içindeki uyumsuzluğun bir göstergesi olduğunu ifade etti.
SEMA KIZILARSLAN
Bloomberg'e konuşan kaynaklar Türkiye'nin BRICS'e üye olmak için resmi olarak başvurduğunu söyledi.
Bloomberg’in haberine göre Türkiye, küresel etkisini arttırmak ve geleneksel Batılı müttefiklerinin ötesinde yeni bağlar kurmak amacıyla yükselen piyasa ülkelerinden oluşan BRICS grubuna katılmayı resmen talep etti. İsimlerinin açıklanmaması koşuluyla Bloomberg'e konuşan kişilere göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yönetiminin görüşü, jeopolitik ağırlık merkezinin gelişmiş ekonomilerden uzaklaştığı yönünde.
Rusya doğruladı: 'Türkiye BRICS'e başvurdu'
Hakan Fidan: Türkiye'nin BRİCS üyeliği görüşmeleri devam ediyor
Yetkililer, ülkenin yeni diplomatik atılımının, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) kilit bir üyesi olarak yükümlülüklerini yerine getirirken, çok kutuplu bir dünyada tüm taraflarla ilişkilerini geliştirme arzusunu yansıttığını söylediler. Avrupa ve Asya'yı birbirine bağlayan Türkiye'nin BRICS'e katılma başvurusunu birkaç ay önce, on yıllardır sürdürdüğü Avrupa Birliği'ne katılma çabalarında ilerleme kaydedilmemesinden duyduğu hayal kırıklığı nedeniyle yaptığını da sözlerine eklediler.
Türkiye BRICS üyesi olacak mı? AK Parti'den yanıt geldi: Süreç devam ediyor
TÜRKİYE’NİN BRICS BAŞVURUSU: İDDİALAR VE RESMÎ SESSİZLİK
Türkiye'nin BRICS'e olan ilgisi uzun süreden beri devam ediyor. 2018'de Erdoğan, Güney Afrika'daki BRICS zirvesine katılmıştı. Son aylarda tam üyelik konusunda da önemli gelişmeler yaşandı. Bakan Fidan, "Tam üyeliği düşünebiliriz" dedi ve BRICS Dışişleri Bakanlığı zirvesi için Çin’e giderek toplantıya katıldı. Yani Türkiye'nin BRICS'e üye olma isteği yeni ya da sürpriz değil; zaten gündemde olan bir konuydu.
AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik de dün basın mensuplarının karşısına çıktı ve Türkiye’nin BRICS üyeliği sürecinin devam ettiğini söyledi. Çelik, “BRICS’e üye olmak istediğimiz talebi açıktır. Somut gelişme olursa paylaşırız. Türkiye’nin BRICS dahil önemli platformlarda yer almak istediğini Cumhurbaşkanımız ifade etmiştir” dedi.
ŞİMŞEK VE FİDAN’IN BRICS ÜZERİNDEKİ GÖRÜŞ AYRILIKLARI
Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Yuriy Uşakov, "Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kazan kentinde 22-24 Ekim tarihlerinde yapılması planlanan BRICS Zirvesi'ne katılma davetimizi kabul etti" ifadelerini kullandı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise iki ay önce Chatham House'da düzenlenen bir toplantıya katılmış ve bu toplantıda BRICS'i, Türkiye'nin katılmak istediği AB gibi resmi bir ekonomik blok olarak değil, daha çok bir 'diyalog platformu” olarak nitelendirmişti.
TÜRKİYE’NİN BATI İLE BRICS ARASINDAKİ ÇELİŞKİLİ POLİTİKASI
KARAR’a konuşan Dış Politika Analisti Aydın Sezer, Mehmet Şimşek ve Hakan Fidan’ın BRICS konusunda farklı görüşlere sahip olduğunu belirtti. Sezer, hükümetin BRICS başvurusuna dair belirsiz tutumuna dikkat çekti ve Mehmet Şimşek’in Batı odaklı politikalarının ve Hakan Fidan’ın BRICS’e ilgisinin Türkiye’nin uluslararası alandaki duruşunu olumsuz etkilediğini düşündüğünü aktardı:
“Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra Mehmet Şimşek'in rasyonel ekonomi politikası izlediği düşünülürse, bu politikanın temel ayağı Batı'yla, özellikle ABD, İngiltere ve finansal kuruluşlarla sıcak ilişkiyi gerektiriyor. Bu doğrultuda Türkiye'nin BRICS gibi oluşumlarla flört etmesi biraz ters düşüyor. Bu iki süreç birlikte yürütülemez. BRICS'le flört ediyorsanız Batı'dan kopmanız, Batı ile ilişkilerde ısrarcıysanız BRICS'e yöneliminizi ötelemeniz gerekiyor.
Mehmet Şimşek, geçtiğimiz ay İngiltere'de Chatham House'da yaptığı konuşmada BRICS gibi oluşumlarla ilgili görüşünü net bir şekilde ortaya koydu; Hakan Fidan'ın görüşü ise tam tersiydi. Bu durum, hükümetin iç sorunu haline geldi.”
BLOOMBERG HABERİNİN ARKA PLANI: DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NDAN TEPKİ YOK
Türkiye’nin BRICS’e üyelik başvurusuna dair Bloomberg’in haberi üzerine Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden bilgi alınamadığı ve bakanlığın da haberi Bloomberg’ten öğrendiğini ifaden Sezer, Türkiye’nin BRICS’e üyelik süreciyle ilgili hükümet içinde iletişim kopukluğu veya bilgi eksikliği olduğuna dikkat çekti:
“Bloomberg'e Türkiye'nin üyelik başvurusu yaptığına dair haber düştüğünde, bu bilginin arka planını araştırmaya başladım. Dışişleri yetkililerinden görüş talep ettik fakat olumlu bir dönüş olmadı. Çünkü bakanlık da bu haberi Bloomberg'ten öğrendi.
İki gün önce bir tweet attım ve dedim ki, ‘Eğer Bloomberg'in haberi doğruysa bakanlık neden habersiz?’ Bu süre zarfında bakanlıktan ya da İletişim Başkanlığı'ndan herhangi bir açıklama gelmedi. AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik ise yuvarlak ifadeler kullandı, ‘Somutlaşırsa duyuracağız’ dedi. Peki, başvuru mu somutlaşacak, yoksa kabul edilirse mi duyuracaklar?
Şimşek'in Chatham House'daki konuşması ve hükümetin BRICS üyelik başvurusu sabote ediliyor. Hem ABD ile ortak tatbikat yapıyoruz, hem de BRICS üyeliği gündemiyle ortaya çıkıyoruz. Bu durum, hükümetin içindeki taban tabana zıt perspektifleri gün yüzüne çıkarıyor. Uluslararası alanda bu fark ediliyor ve ülkeye zarar veriyor. Bu durum, Türkiye'nin Batı ile ilişkilerinden sorumlu Dışişleri Bakanı Şimşek'in tutumunu ortaya koyuyor. Hükümet içinde uyumsuz bir görüntü var ve bu, Türkiye'nin dış politikasına zarar veriyor.”
BRICS NEDİR?
BRICS, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın baş harflerinden oluşuyor. Gelişmekte olan ülkelerin uluslararası konularda daha çok söz sahibi olmasını amaçlıyor. BRICS 1 Ocak 2024’te Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de katılımıyla genişledi. Böylelikle, örgütün yeni adının “BRICS+” olacağı düşünülüyor. Grubun bünyesindeki ülkelerin toplam nüfusu 3,5 milyar olup, bu dünya nüfusunun yüzde 45’ine tekabül ediyor. BRICS ülkelerinin ekonomilerinin toplam büyüklüğü 28,5 trilyon dolar. Bu oran dünya ekonomisinin yaklaşık yüzde 28’ine denk geliyor.
