Mehmet Utku Şentürk, 1970’lerin en tanınmış siyasi aktivistlerinden biri olan Angela Yvonne Davis’in sıra dışı yaşamına ışık tutuyor.
Angela Yvonne Davis 1960’ların ve 1970’lerin en tanınmış siyasi aktivistlerinden birisiydi. Dönemin Kaliforniya Valisi Ronald Reagan’ın çağrısı üzerine Komünist Parti üyeliği nedeniyle Los Angeles’taki Kaliforniya Üniversitesi’ndeki öğretim görevinden alınmasının ardından 1969 yılında ulusal çapta dikkatleri üzerine çekmiştir. Davis 1970 yılında komplo, adam kaçırma ve cinayet suçlarına iştirak etmekle suçlandı. Tutuklanması, serbest bırakılması için uluslararası bir kampanya başlatılmasına neden oldu. Yüksek profilli bir duruşmanın ardından 1972’de tüm suçlamalardan beraat etti. Davis, 1980 ve 1984 başkanlık seçimlerinde Amerika Birleşik Devletleri Komünist Partisi’nin başkan yardımcısı adayıydı. Tüm hayatı mücadeleyle geçti ve hala da “emekli” olmaya niyeti yok.
***
Angela Davis 1944 yılında Birmingham, Alabama’da doğdu. Angela hem ırkçılığa hem de aktivizme erken yaşta maruz kaldı. Birmingham, ülkedeki ırk ayrımcılığının en yoğun olduğu şehirlerden biriydi. Angela’nın mahallesine “Dynamite Hill (Dinamit Tepesi)” adı verilmişti çünkü Ku Klux Klan sık sık Siyah sakinlerin evlerine bombalarla saldırıyordu. Birmingham’da sivil haklar hakkında konuşmak son derece tehlikeliydi. Ama Angela’nın annesi sessiz kalmayı reddetti. Komünist temelli bir Siyah sivil haklar örgütüne katıldı.
***
Angela lise birinci sınıftayken, Güney’den gelen Siyah öğrencileri Kuzey’deki beyaz ailelerle eşleştiren bir programa katıldı. Amaç kuzeydeki okulları entegre etmek ve daha fazla beyaz kuzeyliyi güneyli siyahların deneyimiyle buluşturmaktı. Angela, New York’ta Greenwich Village’da bir ailenin yanında yaşıyordu. Gittiği okul oldukça ilericiydi ve Angela’ya ailesi tarafından aşılanan değerleri pekiştiriyordu. Okulun komünist gençlik grubuna katıldı.
Angela, Massachusetts’teki Brandeis Üniversitesi’nde Fransız Edebiyatı okumak için burs kazandı. Mezun olduktan sonra Almanya’da eğitim gördü ve felsefe alanında doktorasını tamamladı.
Amerika Birleşik Devletleri’ne döndükten sonra sivil haklar hareketine katıldı. Irkçılık ve kapitalizmin Amerikan adaletine yönelik tehlikeler olduğuna inanıyordu. Angela, Öğrenci Şiddetsizlik Koordinasyon Komitesi ve Kara Panter Partisi’nin çalışmalarına ilgi duydu. Angela, onların sivil haklara ve Siyah Güç’e olan bağlılıklarıyla ilgilenmekle birlikte, politikalarına tam olarak katılmıyordu. Erkek ve kadın üyeler arasındaki bölünmelerden endişe duyuyordu. Erkek liderlerin kadınların arka planda kalmasını ve liderlik yapmamasını beklediğini düşünüyordu.
Angela, Komünist Parti’nin kadınlara daha sıcak yaklaşmasını ve kapitalizmi sona erdirmeye odaklanmasını takdir etti. Kara Panter üyeleriyle isteyerek iş birliği yapmasına rağmen, Komünist Parti’nin yerel bir bölümünde liderlik rolü üstlendi.
***
Angela 1969’da Los Angeles’taki Kaliforniya Üniversitesi’nde felsefe profesörü oldu. Kaliforniya Valisi Ronald Reagan Angela’nın siyasi bağlantılarını öğrendi ve üniversiteye onu kovması için baskı yaptı. Pek çok meslektaşı ve öğrencisi tarafından desteklenen Angela, buna karşı mücadele etti. Davasını mahkemeye taşıdı. Kaliforniya Yüksek Mahkemesi Angela’nın parti üyeliği nedeniyle yasaklanamayacağına karar verdi. Ancak, birkaç ay sonra üniversite onu kovmak için başka bir neden buldu. Son konuşmalarındaki yorumlarının siyasi açıdan çok kışkırtıcı olduğunu iddia ettiler.
Angela işini kaybettiği sıralarda Soledad Kardeşler Savunma Komitesi’ne dahil oldu. Soledad Kardeşler, Soledad Hapishanesi’nde beyaz bir gardiyanı öldürmekle suçlanan üç Siyah mahkumdu. Komite, suçlanan üç kişiyi desteklemek için fon ve farkındalık yaratmaya çalıştı.
***
7 Ağustos 1970’te silahlı bir saldırgan ve Soledad Kardeşlerden birinin kardeşi Kaliforniya’da bir mahkeme salonuna girdi ve birkaç kişiyi rehin aldı. Soledad Kardeşler serbest bırakılana kadar kurbanları elinde tutacağını söyledi. Polisin kurtarma girişimi sırasında aralarında mahkeme yargıcının da bulunduğu dört kişi öldürüldü.
Soruşturma sonucunda silahlı saldırganın Angela’nın birkaç gün önce bir rehin dükkanından satın aldığı silahı kullandığı ortaya çıktı. Kaliforniya yasalarına göre Angela, silahla olan bağlantısı nedeniyle suçun işlendiği sırada oradaymış gibi yargılanabilirdi.
Sınıfta kendisini zaten susturmuş olan hükümete güvenmeyen Angela saklanmaya başladı. Bu süre zarfında FBI onu “En Çok Aranan 10 Kişi” listesine ekledi. Ekim ayında New York’ta bir otel odasında tutuklandı. Tutuklanmasının ardından Başkan Richard Nixon FBI’ı “tehlikeli terörist Angela Davis’in yakalanması” nedeniyle kutladı. Angela cinayet, adam kaçırma ve komplo kurmakla suçlandı. Suçlu bulunması halinde ölüm cezasına çarptırılabilirdi. Masum olduğunda ısrar etti. Avukatları sadece suç mahallinde bulunmadığını değil, aynı zamanda silahı yasal nedenlerle satın aldığını da vurguladı.
***
Angela 18 ay boyunca hapiste tutuldu. Mahkeme kefaletle serbest bırakılmasını reddetti. Gardiyanlar fikirlerinin tehlikeli olduğunu iddia ederek onu sık sık hücre hapsinde tuttular. Bu süre zarfında Angela ceza adaleti sistemini daha derin bir düzeyde anlamaya başladı. Uzun zamandır cezaevi reformunun savunucusuydu. Ancak kadınların cezaevi sisteminde karşılaştıkları benzersiz zorlukları hiçbir zaman tam olarak takdir etmemişti. Fiziksel ve zihinsel olarak sağlıklı kalmak için Angela yazmaya, karateye ve yogaya odaklandı.
***
Angela, hapishane duvarlarının dışında uluslararası bir direniş sembolü haline geldi. Aktivistler “Angela’ya Özgürlük” sloganını benimsediler. Angela’nın siyasi bir mahkum olduğunu ve siyasi inançları ve aktivist çalışmaları nedeniyle haksız yere hedef alındığını savundular. Onun kötü durumu hakkında farkındalık yaratmak için düğmeler, posterler ve diğer savunuculuk materyalleri oluşturuldu. Müzisyen John Lennon ve eşi Yoko Ono onun hakkında bir şarkı kaydetti. Angela’nın adı ve imajı sosyal adalet devrimi için bir sembol haline geldi.
***
4 Haziran 1972’de tamamı beyazlardan oluşan bir jüri Angela’yı tüm suçlamalardan suçsuz buldu. Angela o günün hayatının en mutlu günü olduğunu söyledi.
Hapishanede geçirdiği süre Angela’nın eşitlik ve adalet tutkusunu daha da körükledi. Uluslararası bir konuşma turuna katıldı ve Küba, Sovyetler Birliği ve Doğu Almanya dahil olmak üzere birçok komünist ülkeyi ziyaret etme davetlerini kabul etti. Angela ayrıca Irkçı ve Siyasi Baskıya Karşı Ulusal İttifak da dahil olmak üzere çeşitli savunuculuk örgütleri kurdu.
***
Angela öğretmenliğe geri döndü ve birkaç kitap yayınladı. Fikirlerini ve sesini çeşitli konulara yöneltti. Hapishane reformu, kadın hakları, ırksal eşitlik ve kapitalizmin eşitsizliği hakkında konuştu. Angela aynı zamanda LGBTQ topluluğunun da bir savunucusuydu.
Amerika Birleşik Devletleri’ni ve dünyayı dolaşarak cezaevi reformu üzerine konferanslar verdi ve Cezaevi Aktivist Kaynak Merkezi’nin danışma kurulunda görev yaptı. Davis ayrıca Amerika Birleşik Devletleri’ndeki tüm sosyalist grupları birleştirmeyi amaçlayan bir örgüt olan Yazışma Komitelerinin kurucularından biridir.
Davis, halen Santa Cruz’daki Kaliforniya Üniversitesi’nde Bilinç Tarihi Emeritus Profesörü olarak görev yapmakta. Tüm Amerikalılar için eşitliğin sarsılmaz bir düşünce lideri ve savunucusu olmaya devam etmekte.
