Türkiye-ABD ilişkilerini krize sokan F-35 programı ile ilgili gizli belgeler basına sızdı. ABD basınına göre, F-35'lerde hâlâ bazı hata ve kusurlar bulunuyor ve düzeltilmediği takdirde söz konusu sorunlar pilotların güvenliğini riske atabilir. F-35'deki güvenlik sıkıntıları, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 11 ülkeyi etkileme potansiyeli taşıyor.
Türkiye-ABD ilişkilerini krize sokan F-35 programı ile ilgili yeni iddialar ortaya atıldı. ABD merkezli savunma haberleri sitesi defencenews.com, Türkiye ile ABD arasında krize yol açan F-35 programıyla ilgili kritik bazı belgeleri ele geçirdi.
Savunma teknolojileri, iş dünyası ve siyasete ilişkin haberler yayınlayan defencenews sitesinin ele geçirdiği belgelerde, söz konusu hataların güvenliği ve F-35 misyonunun tesirini etkileyecek büyük hatalar olarak tanımlanan 1'inci Kategori'de yer aldığı görülüyor. F-35B ve F-35C tipi uçakların pilotları, gövdeye zarar vermemesi için hava sürati konusunda bazı sınırlamalara uymak zorunda. Kokpit içi basıncın ani yükselmesi 'dayanılmaz' kulak ve sinüs ağrısına neden oluyor. Kaska takılan gösterge ve gece görüşü kamerasıyla ilgili meseleler, F-35C'lerin uçak gemisine inişlerini güçleştiriyor.
Habere göre; en ciddi 13 hatanın ayrıntılarıyla tanımlandığı belirtilirken, bu sorunların büyük kısmının kamuoyuna açıklanmadığı aktarıldı.
TÜRKİYE DAHİL 11 ÜLKEYİ ETKİLEYEBİLİR
Söz konusu hata ve eksiklerin sadece ABD ordusunu değil; Türkiye, Avustralya, Belçika, Danimarka, İtalya, İsrail, Hollanda, Norveç, Japonya, Güney Kore ve Britanya'yı etkilediği öne sürüldü.
2019’un sonuna kadar ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri, F-35’lerin geliştirme aşamasını sonlandırıp sonlandırmama ve ve tam hız üretime geçip geçmeme konusunda kritik bir karar verecek. Bu süreç boyunca, 2018’de 91 uçak üreten Lockheed Martin firması, 2013’e kadar bu rakamı yıllık 160’a çıkaracak.
"TÜM SORUNLAR ÇÖZÜLMEYECEK"
Pentagon'un F-35 Programı Yetkilisi Koramiral Mat Winter "F-35 Ortak Program Ofisi, hızlı ilerlemeler kat ediyor gibi görünüyor fakat tüm sorunlar tam hız üretim kararı verilmeden önce çözülmeyecek" dedi. Winter'a göre, tam olarak üretime geçmeden önce 13 problemden dokuzu muhtemelen ya düzeltilecek ya da 2. Kategori seviyesine düşürülecek. İkisi ise gelecekte bir yazılımla karara bağlanacak. Fakat F-35 Program Ofisi, belgelerde bahsedilen iki sorunu düzeltmeyi düşünmüyor.
Winter, bu sorunların hiçbirinin pilotlar, F-35 programı ya da F-35 gövdesine yönelik ciddi ve yıkıcı riskler teşkil etmediğini savundu.
ABD, TÜRKİYE'Yİ TEHDİT EDİYOR
ABD, Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemleri nedeniyle Türkiye’yi ortak üreticileri arasında yer aldığı F-35 programından çıkarmakla tehdit ediyor. Son olarak, Arinoza’da bulunan Türk pilotlara ve teknik ekibe F-35'lere ilişkin verilen eğitimin durdurulduğu açıklanmıştı.
ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan, Türkiye'nin F-35 programına katılımına ilişkin 31 Temmuz itibariyle atılacak bir dizi adımı Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'a gönderdiği bir mektupla iletmişti.
"İKİ ÜLKE PROGRAMDAN ÇIKABİLİR"
Öte yandan, defencenews’ün ele geçirdiği belgelerde, F-35’in ortak üretiminde yer alan iki ülkenin Lockheed Martin üretimi Otononom Lojistik Bilgi Sistemi (ALIS) nedeniyle programdan çıkmayı düşündüğü belirtildi.
Belgelerde adı anılmayan ülkeler, ALIS adlı sistem üzerinden ABD ve Lockheed Martin şirketine akan bilgilerin, ABD ordusuna ve Amerikan savunma şirketlerine bu ülkelerin uçuş operasyonlarına ilişkin açık bir pencere bırakacağı konusunda kaygılı. ALIS, misyonları planlamak ve misyonlardan bilgi almak, yedek parça siparişi vermek ve teknik datayı görüntülemek gibi F-35’lerle ilgili hemen hemen her aşamada kullanılıyor.
F-35 programını 2017’den bu yana yöneten Koramiral Mat Winter, programdan çıkma tehdidinde bulunan ülkelerden haberdar olmadığını savundu. Winter "Bunlar nereden geliyor bilmiyorum, bilgi siyasidir; fakat hiç kimse çıkmıyor. Kimse bana bu sözleri söylemedi ve tüm partnerlerimiz düzenli olarak görüyorum" dedi.
