İran'ın teknik arızaları gerekçe göstererek gaz akışını durdurmasıyla sanayi sektöründe meydana gelen kesintiler ekonomi üzerinde ciddi yük oluştururken, enerji uzmanları Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerilimin de Türkiye'yi etkileyebileceği uyarısında bulundu. BOTAŞ eski Genel Müdürü Gökhan Yardım, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş riskinin doğal gaz fiyatlarının yükselmesine neden olabileceği uyarısında bulundu.
Türkiye ağır kış şartlarıyla mücadele ederken, İran’dan gelen doğal gazın kesilmesiyle ortaya çıkan büyük bir sorunla karşı karşıya kaldı. Doğal gaz tedarikinde yaşanan bu sıkıntının yansımaları kendisini ilk olarak ağır sanayide göstermeye başladı. İran’ın teknik arızayı gerekçe göstererek gaz akışını durdurmasıyla Türkiye'deki sanayi bölgelerinde kullanılan doğal gazın yüzde 40 kısıtlanması ve üç günlük elektrik kesintisi uygulanması gündeme gelmişti. İran doğal gazının kesilmesi nedeniyle zor günler yaşayan 'Türkiye’yi Rusya-Ukrayna krizi enerji tedariki açısından etkiler mi?' sorusunun yanıtı merak ediliyor. Uzmanlara göre tedarikte sorun olmaz ancak gazın fiyatı artabilir.
'FİYATLARIN ARTMA RİSKİ VAR'
DW’ye konuşan BOTAŞ Eski Genel Müdürü Gökhan Yardım da Rusya ile mevcut kontratlarda bir sıkıntı yaşanmayacağını belirtirken çatışma ya da savaş durumunda spot LNG piyasasında sıkıntılar yaşanabileceğine ve LNG sevkinin farklı bölgelere dönebileceğine işaret etti.
BOTAŞ Eski Genel Müdürü Gökhan Yardım
Türkiye için asıl riskin ise fiyatların yükselmesi olduğunu belirten Yardım şunları söyledi:
"Dünyanın herhangi bir yerinde sıkıntı olduğu zaman fiyatlar bundan etkileniyor. Çünkü spot LNG fiyatlarında, Hollanda’daki TTF fiyatları baz alınıyor. Çatışma durumunda bu yükselir. İkincisi de Rusya’dan aldığımız gazın fiyat formülüne bu spot fiyatların dahil edildiği ifade edildi ve bu bilgi de yalanlanmadı. Dolayısıyla spot fiyatları artarsa ve bu artış devam ederse o zaman Rusya’dan aldığımız gazın fiyatı da artar.”
Rusya’ya doğal gaz açısından olan bağımlılık sadece Türkiye’yi değil Avrupa başta olmak üzere çoğu ülkeyi endişelendiren bir husus. Doğal gaz ihtiyacının tamamına yakınını dışarıdan alan Türkiye, 2020 yılında 48,1 milyar metreküp doğal gaz tüketti. Enerji Piyasası Denetleme Kurumu verilerine göre bunun yüzde 33,6’lık oranı Rusya'dan sağlandı. Türkiye halen Rusya’nın yanı sıra İran, Azerbaycan ve Cezayir’den uzun dönemli kontratlarla gaz alıyor.
UZMANLARA GÖRE, BU BENZERSİZ BİR DURUM
Dünyadaki önemli doğal gaz tedarikçilerinden biri olan Rusya'nın, olası bir savaş durumunda gazı kesip kesmeyeceğini değerlendiren uzmanlar, Rusya’nın sadece Türkiye için değil genel olarak da gazı kesme ihtimalini yüksek görmüyor. Çünkü Rusya doğal gaz sağlayıcısı olmayı bir çeşit itibar olarak gördüğü için şimdiye kadar bunu siyasi bir koz olarak hiç kullanmadı.
GazDay Enerji Genel Müdürü Mehmet Doğan, doğal gaz tedarikinde Rusya gazı kesmediği sürece Türkiye açısından bir sıkıntı söz konusu olmayacağını ancak Rusya’nın düşük ihtimal de olsa gazı kesmesi durumunda halen çok pahalı olan gaz fiyatları daha da yükselebileceğini belirtiyor.
Doğan, Rusya’nın gazı kesmesi durumunda yaşanacakları şöyle açıkladı:
"Keserse gazsız kalırız. En kötü senaryoyu konuşuyorum; diyelim yaz aylarında sorun büyüdü ve Rusya gazı kesti, yazın bize bir şey olmaz ama fiyatlar artar. Çünkü Rus gazı ucuz, yerine pahalı LNG almak durumunda kalırız. Rus gazı kışın kesilirse hiçbir şey yapamayız. Yani hiçbir şansımız olmaz. Dayanamayız. Daha önce bunun yaşanmışlığı yok. Yani ülkeler arası gerginlikte Rusya gazı kesmiyor. Uçak krizinde dahi Rusya ile aramızda doğal gaz anlamında hiçbir sıkıntı yaşanmadı. Son zamanlardaki belki en ciddi kriz uçak kriziydi, orada bile bir kriz yaşamadık.''
Enerji ve diplomasi uzmanı Aydın Sezer
'RUSYA DA TÜRKİYE’YE BAĞIMLI'
Enerji uzmanlarına göre doğal gaz konusunda Rusya ile karşılıklı bir bağımlılık söz konusu. Enerji ve diplomasi uzmanı Aydın Sezer, Türkiye'nin enerji sıkıntısıyla karşılaştığında gerek fiyat gerek miktar yönünden ilk olarak sanayiciye ve elektrik üreticilerine yükü paylaştırdığını hatırlatarak şunları kaydetti:
"Ya kesiyor ya da fiyatları fahiş miktarda artırıyor. Hanehalkı açısından temel risk sanayinin çalışmaması, sanayide elektrik üreten firmaların elektriği yeteri kadar üretmemesi durumunda elektrik kesintileri. Zaten Türkiye’de elektrik fiyatlarına sürekli zam yapılıyor. Zira Karadeniz’den gazın çıkışını sağlayan stratejik ülke Türkiye. TürkAkım2 projesi doğrudan Avrupa’ya gidiyor. Yani Rus gazını biz Kıyıköy’den teslim alıp Burgaz adasından Avrupa’ya gönderiyoruz.''
TürkAkım projesinin açılışında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan
