Türkiye'de rekor üstüne rekor kıran enflasyon kasımda 1 puanlık düşüşle yüzde 85'ten 84'e indi. Bu azalışın günden güne gelen zamlara karşı olması kamuoyunda “Neyin etkisi?” sorularını gündeme getirdi. Uzmanlar 'baz' etki açılaması yaptı. Konuya ilişkin oluşan oluşan soruları Gelecek Partisi kurucusu ve eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İbrahim Turhan, paylaşımıyla giderdi.
Türkiye'de rekor üstüne rekor kıran enflasyon kasımda 1 puanlık düşüşle yüzde 85'ten 84'e indi. Bu azalışın günden güne gelen zamlara karşı olması kamuoyunda “Neyin etkisi?” sorularını gündeme getirdi. Uzmanlar ve ekonomi yönetimi azalmanın baz etkisi nedeniyle yaşandığını açıkladı.
Merkez Bankası (MB) Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu da "Enflasyonun baz etkisi dışında da geriye geleceğini ön görüyoruz. Bu ay beklediğimiz gibi kısmi olarak gerileme oldu. Aralık, Ocak'ta da baz etkisiyle beraber önemli bir gerileme bekliyoruz, ön görüyoruz. Asgari ücretin enflasyon üzerinde, fiyatlar üzerinde çok etkisi olacağını düşünmüyorum" dedi.
Ancak vatandaş arasında baz etkisinin ne olduğu ve nasıl enflasyona etki yaptığı da pek bilinmiyor. Konuya ilişkin sosyal medya hesabı üzerinden paylaşım yapan Gelecek Partisi kurucusu ve eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İbrahim Turhan, yaşananları tek tek anlattı.
Turhan paylaşımında “Enflasyon, fiyatların artış hızıdır. Enflasyon eksi olmadıkça, düşse de fiyatlar artmaya devam eder. Sadece eskisi kadar hızlı değil biraz daha yavaş artar. Enflasyonun yüzde 80 olduğu bir yılda fiyatı 100 TL olan ürün 180 TL olur. Enflasyon yüzde 40’a düşerse bir yıl sonra 252 TL olur” dedi.
Enflasyon, fiyatların artış hızıdır.
— Ibrahim M. Turhan (@ibrahimmturhan2) December 12, 2022
Enflasyon eksi olmadıkça, düşse de fiyatlar artmaya devam eder. Sadece eskisi kadar hızlı değil biraz daha yavaş artar.
Enflasyonun %80 olduğu bir yılda fiyatı 100 TL olan ürün 180 TL olur.
Enflasyon %40’a düşerse bir yıl sonra 252 TL olur.
BAZ ETKİSİ NEDİR?
Baz etkisi, bir önceki yılın ilgili dönemindeki enflasyonla ilgilidir, eğer bir önceki yılın ilgili döneminde enflasyon oranı çok düşükse, Fiyat Endeksindeki daha küçük bir artış bile aritmetik olarak yüksek bir enflasyon oranı verecektir.
BAZ ETKİSİ NASIL HESAPLANIR?
İki dönem arasındaki değişim hesaplanırken, değişime referans alınan dönemde normalden önemli ölçüde düşük veya yüksek bir gerçekleşme olması durumunda değişim hesaplandığı döneme yansıyan etkiyi ifade etmektedir. Örneğin 2014 Kasım ayı yıllık enflasyonu hesaplanırken, 2014 yılı Kasım ayı tüketici endeksinin 2013 yılı Kasım ayı tüketici endeksine göre yüzde değişimi alınmaktadır. 2013 yılı Kasım ayında tüketici endeksi normal ortalamalara göre çok daha düşük bir oranda artmış ise, 2014 yılı Kasım ayında yıllık enflasyonu yükseltici bir baz etkisi görülecektir.
