Fahiş kur artışını önlemek için alınan önlemler kapsamında getirilen düzenlemeler arasında, döviz almak isteyen şirketlerin sıkı bir "sorgu sual" sürecinden geçmesi, işlem saati ve miktar sınırlaması dikkat çekiyor. Merkez Bankası'nın talimatlarıyla bankalar, şirketlere döviz satışında tüm bu kısıtlamaları aşmadan hareket etmeye çalışıyor.
Türkiye'de döviz kurunun rekor yükselişiyle ekonomi yönetimi, döviz talebini kısıtlamaya yönelik adımlarla önlem almaya çalıştı. Merkez Bankası’nın döviz rezervlerindeki gerileme ve artan döviz ihtiyacından da kaynaklanan bu kısıtlamalar düşük faiz politikasıyla beraber sürdürüldü. Sistem özellikle şirketlerin döviz alımlarını güçleştirirken zorunlu döviz satışı gerektiren uygulamaları da içeriyor.
Tüm bu makroihtiyati önlemlere rağmen şirketlerin döviz ihtiyacı ise sürüyor. Peki şirketler bunu nasıl karşılayabiliyor? Bankacılık kaynaklarından alınan bilgiye göre Merkez Bankası’nın oldukça sıkı takibinde olan döviz satışında hem saat kısıtlaması hem de miktar sınırlaması uygulanıyor.
'GERÇEKTEN İHTİYACI OLANA DÖVİZ SATIŞI YAPIN'
ekonomim.com'un haberine göre; bankacılık sektöründen bilgi veren bir kaynak, direkt döviz satışını yapan hazine bölümleri yöneticilerinin şirketlerle süreci birebir yönettiğine dikkat çekti. Şirketlerin döviz taleplerinin tutarlarının takip edildiğini belirten kaynak ‘gerçekten’ ihtiyacı olana döviz satışının yapılmasının istendiğini vurgulayarak tüm bu takip işinin ise bankaların üzerinde olduğunu kaydetti. Aynı kaynak, döviz talep edenin mecbur ithalatı olması, borç ödeyecek olması gibi durumlarda döviz satışına izin verildiğini ifade etti. Döviz alım işlemlerinin ise Merkez Bankası’nın izniyle belli saat aralığında yaptırıldığını söyleyen bankacılık sektörü kaynağı, böylece işlem adedinin de azaltılmış olduğuna da işaret etti. Merkez Bankası’nın bazı döviz taleplerini ise vadeli işlemler ve opsiyon borsasına (VİOP) yönlendirdiğini ve orada TL ayaklı işlem yapıldığı için aradaki farkın TL olarak ödenmesinin yeni avantaj olarak öne çıktığını dile getirdi.
MİKTAR SINIRI GÜNLÜK DEĞİŞEBİLİYOR
Bir başka bankacılık sektörü kaynağı da şirketlere öğleden sonra döviz satışı olmadığını vurguladı. 1 milyon dolar üzerindeki döviz taleplerinin 1 gün önceden Merkez Bankası’na iletildiğini söyleyen kaynak bankaların da şirketlere böylesi yüklü taleplerini 1 gün önceden bankaya iletmeleri gerektiği konusunda uyarıda bulunduğuna işaret etti. Bilgi veren aynı kaynak, her sabah da Merkez Bankası’nın belli bir miktarda döviz taleplerinin kendisine iletilmesini istediğine dikkat çekerek miktar sınırının bazı günlerde değiştirilebildiğine vurgu yaptı. Kaynak, özellikle Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplantılarından 1 gün önce Merkez Bankası’nın bankaları ‘bugün ve yarın kesinlikle satış yok, piyasayı yükseltmeyin’ diye sözlü uyarıda bulunduğunu ileri sürdü. VİOP’a yönlendirmenin de 6 aydan uzun süredir yapıldığını dile getiren kaynak ancak bunun çok başarılı olmadığını şirketlerin nakit döviz ihtiyacı bulunduğu için bu yolun çok kullanılmadığını ifade etti.
'ŞİRKETLERİ İNCE İNCE SORGULAYIN'
Bir diğer bankacılık sektörü kaynağı ise döviz satışı öncesinde Merkez Bankası’nın bankaları şirketleri ciddi bir sorgu sual aşamasından geçirmesini istediğine vurgu yaptı. Neden alındığının sorgulanması ve alım sonrası takibin de yine bankacılık sektörü tarafından yapılması gerektiğini dile getiren bankacılık sektörü kaynağı belli saat aralıklarında satışın sürdüğünü bunun da sabah 10-12 arasında sınırlandığını ifade etti. Aynı kaynak, 500 bin dolar üzeri satışların da amacının sorgulanması konusunda büyük baskı olduğunu ileri sürerken kısıtlamaların başka bir bankacılık sektörü kaynağı da özellikle ödemesi olan ve bunu faturayla kanıtlayan şirketlere yönelik döviz satışının saat 16.00’a kadar sürdüğünü dile getirirken getirilen bu regülasyonların ülkenin döviz ihtiyacından kaynaklandığına da işaret etti. Kaynak, kısıtlama olsa da ihtiyacı olan hiçbir şirkete satış yapılmaması gibi bir durum yaşanmadığını kaydetti.
