Önceki gece yarısı Erdoğan-Kavcıoğlu görüşmesinden sonra Merkez Bankası yönetiminde üç isim görevden alındı. 128 milyar doların eritilmesine ve hatalı faiz indirimine itiraz ettikleri söylenen yöneticilerin tasfiyesine piyasalar sert tepki gösterdi. Dolar rekor kırarak 9.20’yi test etti, 84 milyon bir gecede biraz daha fakirleşti.
EKONOMİ SERVİSİ
Cumhurbaşkanı, kurun fren tutmadığı süreçte Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu’nu Çankaya’da kabul etti. Görüşmeden saatler sonra MB başkan yardımcıları Semih Tümen ve Namık Küçük ile Para Politikası Kurulu Üyesi Abdullah Yavaş görevden alındı. Başkan yardımcılığına Taha Çakmak, PPK üyeliğine ise Yusuf Tuna atandı. Küçük’ün faiz indirimine ve rezerv satışlarına karşı çıktığı belirtildi. Gelişmelerin ardından dolar 9.1956’yla rekor tazeledi, gram altın da 531 TL’yi buldu.
‘BU HAMLELER AKIL TUTULMASI SANKİ DÖVİZ KRİZİ İSTİYORLAR’
Türk Lirası, yedi aylık Kavcıoğlu döneminde yüzde 26 erimiş oldu. Ekonomistler ve muhalefet sürekli tekrarlanan hatalı kararların ‘tercih’ olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Veysel Ulusoy “Serbest piyasada devalüasyondur bu. Kasıt var” yorumu yaparken Atilla Yeşilada “Sanki Erdoğan döviz krizi istiyor. Bu hamleler akıl tutulması” dedi. Eski MB Başkanı, İYİ Partili Durmuş Yılmaz ise “Bundan sonra en doğru para politikası hiçbir şey yapmamak. Bırak dağınık kalsın” ifadelerini kullandı.
BAKAN SESSİZ
Türkiye’nin kredi risk primi 453 puana ulaşarak 6 ayın zirvesine tırmandı, 10 yıllık tahvil faizi de 19.81 ile Mayıs 2019’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Son söyleşisinde ‘döviz artışından kaynaklanan yükü hafiflettiklerini’ savunan Hazine Bakanı Lütfi Elvan ise TL’nin en büyük kaybını yaşadığı süreçte sessizliğini koruyor.
KILIÇDAROĞLU:
Halkımızı fakirleştiriyorlar. MB Başkanı’nın bu ihanette sorumluluğu artıyor.
BABACAN:
Merkez, elinde oyuncak oldu. Gece yarısı kararlarıyla ülkeye zarar vermeye son verin.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN MERKEZ HAMLESİ SONRASINDA KUR YİNE ZİRVE YAPTI
Bu filmi daha önce izledik
TL yeniden gece operasyonuyla sarsıldı. Daha önce defalarca denenmesine rağmen aynı sonuca ulaşan Hükümet, yine bildiği yolu tercih ederek liradaki çöküşü hızlandırdı. Önceki gece Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu ile bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan aynı gece Merkez’deki görevden alma ve atamaları Resmi Gazete ile duyurdu. Daha önce olduğu gibi kur yine yeni zirvelerine imza attı.
Merkez Bankası’na yapılan gece yarısı operasyonlarından Hükümet bir türlü ders çıkarmıyor. Daha önce defalarca tek bir kararnameyle değişen Merkez Bankası başkanları sonrasında en büyük yarayı TL alıyor. Önceki gece gerçekleşen görüşme sonrasında zaten rekor iştahında olan kur yeni zirvesine otururken, ekonomistler atılan adımlara ‘gerçekten anlam veremiyoruz’ diyor.
Önceki akşam Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu bir araya geldi. Yapılan görüşme sonrasında detayla Resmi Gazete ile belli oldu.
Cumhurbaşkanlığı’nın sosyal medya hesabından duyurulan görüşmenin içeriğine dair herhangi bir açıklama yapılmamıştı. Bu görüşmenin ardından Merkez Bankası’ndaki görevden alma ve atamalara ilişkin karar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayılandı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkan yardımcıları Prof. Dr. Semih Tümen ve Dr. Uğur Namık Küçük ile Para Politikası Kurulu Üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş görevden alındı. TCMB Başkan Yardımcılığı görevine Taha Çakmak, Para Politikası Kurulu Üyeliğine ise Prof. Dr. Yusuf Tuna atandı. Taha Çakmak, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu’nda Başkan Yardımcılığı görevini yürütüyordu. Geçmişte TMSF ve BDDK yönetim kurullarında bulunan Prof. Dr. Yusuf Tuna ise son olarak Şekerbank’ta yönetim kurulu üyesi olarak görev yapıyordu.
Merkez Bankası’nda 3 ismin görevden alınması sonrası 9.19 lirayı görerek yeni bir rekor kıran dolar, dün sabah 9.16 liradan açılış yaptı. Çeyrek altın 29 liralık artışla 866 liraya yükseldi. Gram altın ise 527 lira. Euro ise dün gün içinde 10.63 seviyesine kadar çıktı. Hafta başından bu yana 9 üzerine çıkan dolar/TL’de yurtiçi yerleşiklerin yoğun satışı bankacılar tarafından görünmüyor. Analistler yükselişine emin olduğunda zaten vatandaşların döviz mevduatında yeniden alıma geçme tavrı olduğu uyarısını yapıyor.
‘BU İHANETTE SORUMLULUĞU ARTIYOR’
KEMAL KILIÇDAROĞLU:
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, gece operasyonlarını eleştirdi. Kılıçdaroğlu, Twitter’daki paylaşımında, Erdoğan ile Kavcıoğlu’nun ‘ele ele verdiğini, halkı fakirleştirdiğini’ dile getirdi. Kılıçdaroğlu, şöyle devam etti: “Bu açıkça millete zulümdür. Şunu da söyleyeyim, Merkez Bankası Başkanı’nın bu ihanette sorumluluğu gitgide artıyor. Unutmayacağım bunu!”
‘MİLLETİN GELECEĞİNİ KARARTMAYIN’
AHMET DAVUTOĞLU:
Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Beş ay önce atadığınız Merkez Bankası Başkan yardımcısını değiştirmenin cehaletinize çözüm mü olacağını zannediyorsunuz? Faiz, kur ve enflasyon arasındaki ilişkiyi bilememenizin bedelini millet mi ödeyecek? Yeter artık! Milletin geleceğini karartmayın!” dedi.
‘BAĞIMSIZ OLMASI GEREKEN KURUM OYUNCAK OLDU’
ALİ BABACAN:
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla, Merkez Bankası’ndaki görevden alma ve atamaları eleştirdi. Babacan paylaşımında şunları kaydetti: “Bağımsız olması gereken bir kurum, tek bir kişinin elinde oyuncak oldu. Önerimi tekrar ediyorum: Sayın Erdoğan, uğraşmayın getir götürle. Varlık Fonu’nda yaptığınız gibi, Merkez Bankası Başkanlığı’na da kendinizi atayın. Gece yarısı kararlarıyla ülkeye zarar vermeye son verin.”
‘KASIT VAR, BUNUN ADI DEVALÜASYON’
Serbest piyasada bunun devalüasyon olduğunu söyleyen ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy “Kasıt var” dedi. Blue Bay Asset Management’ta yöneticilik yapan Timothy Ash ise yapılan bu hamlenin çılgınca olduğunu paylaştı. Ash “Çılgın eylemlerin sonuncusunu izliyoruz. Nereden başlanacağını bilmek zor. Liranın bu tabloda kaybetmesi şaşırtıcı değil. TCMB gibi gerçekten harika bir kurum şimdi Erdoğan’ın bir cep bankasına dönüştü. Bunu görmek gerçekten üzücü. Sıfır bağımsızlık” paylaşımını yaptı.
HAZİNE BAKANI LÜTFİ ELVAN NEREDE?
Kurdaki dalgalanma karşısında TL son yılların en büyük kaybını yaşıyor. Atılan adımlar TL için ‘yangına benzin dökmek’ deyimiyle uyuşurken, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın sessizliği dikkat çekiyor. Elvan en son verdiği röportajda, ekonomide döviz artışından kaynaklanan yükü hafiflettikleri, ekonominin canlanmaya başladığını dile getirmişti.
RİSK PRİMİ 6 AYIN ZİRVESİNDE
Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi (CDS) 453 baz puana ulaşarak 6 ayın zirvesine tırmanırken Türkiye’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 19,81 ile Mayıs 2019’dan bu yana en yüksek seviyede bulunuyor. Türkiye’nin CDS’i en son Mart ayındaki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başkan değişikliği sonrasında 10 günde 175 baz puana yakın artışla 482 baz puana ulaşarak 2021’in zirvesini görmüştü. Türkiye 10 yıllık tahvil faizleri ise o dönem yüzde 19,17 seviyesinde seyrediyordu.
‘ESKİ DÖNGÜNÜN TEKRARI’
Yabancılar da verilen kararı değerlendirdi. Intouch Capital’da Piotr Matys “TCMB gelecek hafta faizleri yeniden indirecek gibi gözüküyor. Bu kararın kur kaynaklı olumsuz enflasyonist sonuçları olacak ve karar dolarizasyon trendini sürdürecek” dedi. Capital Economics’ten Jason Tuvey ise “Önümüzdeki altı ay boyunca siyasi baskı ortamı ve enflasyondaki keskin düşüşlerle bir haftalık repo faizinin gelecek yılın ortasına kadar 600 baz puan daha düşürülerek yüzde 12’ye çekileceğini öngörmemize yol açıyor” yorumunu yaptı. Coex Partners şirketinden Henrik Gullberg ise “Bildiğimiz üzere eski bir döngünün tekrarı. Geçmişte sadece Türk şirketlerinin Erdoğan’a endişelerini dile getirmelerine yetecek kadar bir lira değer kaybı, Erdoğan ve TCMB’nin ne pahasına olursa olsun faiz düşürme planlarından vazgeçmesine ve gidişatı tersine çevirmesine neden oldu. Ama belli ki henüz orada değiliz” paylaşımını gerçekleştirdi.
‘EN DOĞRU POLİTİKA HİÇBİR ŞEY YAPMAMAK’
Eski Merkez Bankası Başkanı ve İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz Merkez Bankası’nda yapılan yeni görevlendirmelere tepki gösterdi. “128 milyar dolar rezervi harcayarak yapılan deneyle ‘faiz sebep enflasyon sonuç’ teorisi ispat edilemedi ama; Cumhurbaşkanı ‘gelişmekte olan ülkelerde MB yönetim değişiklik hızı ile enflasyon oranları arasında pozitif ilişki vardır’ teorisini doğruladı. Nobele aday olabilir” paylaşımı yapan Yılmaz, şunu ekledi: “Bundan sonra en doğru para politikası hiçbir şey yapmamak. Bırak dağınık kalsın.” Ekonomist Atilla Yeşilada da “Sanki Erdoğan döviz krizi istiyor. Kimse bana başkanın çok kurnaz planları var demesin, bu hamleler akıl tutulması işareti” dedi.
‘OYNADIĞINIZ SİMÜLASYONDA TL YÜZDE 26 ERİDİ’
Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota “Neyi düzeltmeyi planlıyorsanız sakın yapmayın. Hiçbir aksiyon almazsanız en azından daha kötüye gitmeyiz. Milletin parası ile oynadığınız Merkez Bankacılık simülasyon oyununda TL dolara karşı Marttan bu yana yüzde 26 eridi. Kamu döviz cinsi borcunun değeri 435 milyar TL arttı. Aile başına döviz borcumuz 19 bin TL arttı. KÖİ yükümlülük artışı 300 milyar TL. O da aile başına 13 bin TL” yorumunu yaptı. Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Mente ise “İktidar, Merkez Bankası operasyonlarıyla irrasyonalitenin sınırlarını zorluyor, on milyonlarca sabit gelirli vatandaşı yoksullaştırıyor, belirsizlikleri artırıyor ve ülkeyi zemheri bir kışa sokuyor. Matematik bilen son kişi de gönderilmeden bu iktidardan kurtulsak iyi olacak” diye konuştu.
‘ACEMİ BERBERE GİDEN PAMUĞUNU EKSİK ETMESİN’
TCMB Başkanı görevden alma yazılarını saraya elden götürdüğünü söyleyen CHP Sözcüsü Faik Öztrak “Son 3 yılda 4 TCMB Başkanı görmüştük. Şimdi 5 ayda görevden alınan Başkan Yardımcısı gördük. Başını acemi berbere teslim eden, cebinden pamuğu eksik etmesin. Dolar 10 liraya koşuyor. 1990 yılında dünyanın en büyük 20 ekonomisi arasında olmayan Rusya, Endonezya, Suudi Arabistan ekonomileri bizi geçip ilk 20’ye girerken, Türkiye bu ülkelerin gerisine düşüyor. Türkiye 2018’de, Tek Kişilik Vesayet Rejimine geçmeden önce de dünyanın en büyük
17. ekonomisiydi. Tek Kişilik Vesayet Rejimiyle geçen 3 yılın sonunda, Türkiye artık en büyük 20 ekonomi liginde yok. ‘Tüm dünya bizden kötü’ diyerek, beceriksizliğinizi saklayamazsınız. Millet olanları görüyor, notunuzu veriyor. Sandık gelsin diye gün sayıyor” yorumunu yaptı.
‘MERKEZ KONUYU YANLIŞ ANLADI’
Ekonomist Zafer Yükseler “Beterin beteri vardır” diyerek şöyle konuştu: “Para Politikası Kurulu’nun yeni yapısı: Yokuş aşağı duran ‘TCMB Kamyonu’ önündeki takozları da kaldırdık. Bundan sonra Allah Kerim.” Ekonomist Burak Arzova da “Yeni atamalar; doların hızını keser mi? Hayır. Enflasyonu aşağı çeker mi? Hayır. Alım gücü artar mı? Hayır. Faiz indirimi devam eder mi? Evet” dedi. Ekonomist İris Cibre ise şu paylaşımı yaptı: “İmkânsız üçleme kuramına göre aynı anda, sermaye hareketleri, faiz ve kur kontrol edilemez. En az birinden vazgeçilmeli. Bir donem ‘imkânsız üçleme’yi deneyen MB, konuyu yanlış anlamış olacak ki, kuru serbest bıraktı. Artık rekabetçi kur, düşük faiz yeni tezimiz.”
