Serbest piyasa ve bankalardaki döviz kurundaki makas hiç olmadığı kadar açıldı. Birçok kişi dolarını banka yerine Kapalıçarşı'da bozmayı tercih etmeye başladı. Bankaların döviz talebini düşürmek için alım satım marjlarını açtıklarını belirten uzmanlar, makasın açılmasının döviz talebini artıracağını söyledi. Uzmanlar, bayramdan sonraya dikkat çekerek, farkın daha da açılabileceğini belirtti.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın (TCMB) bankalara, “Döviz fazlası olanlara doları daha yüksek kurdan satın” talimatı gönderdi. Alışılmışın dışındaki bu adımla Türkiye artık 'çoklu kur' dönemine adım atmış oldu. Piyasa ise 'ikili kur' ve 'ikili faiz' tehlikesiyle karşı karşıya kalmış durumda.
Piyasada 'ikili kur' tehlikesi: 'Fark ilk defa yüzde 3'ü aştı'
En son Merkez Bankası, Kapalıçarşı'da döviz alımında görüldü. Kapalıçarşı ve bankalardaki döviz kuru arasındaki makas ise iyiden iyiye açılmaya başladı. Hem sıkı gözetim hem de söz konusu yüksek kur nedeniyle, birçok kişi dolarını banka yerine Kapalıçarşı’da bozdurmaya başladı. Bankalararası piyasada 19,40 olan dolar kuru, Kapalıçarşı’da dün 20,60’ı aştı.
Dolar-TL kurunda uzun süredir yüzde 2 olarak seyreden fark, yüzde 10'lara doğru ilerliyor. Ekonomistlerin farkın yüzde 5'lere ulaşması halinde beklediği büyük tehlike artık kapıda.
Makas yüzde 10'a dayandı: Dolar karaborsaya düşüyor
'DÖVİZ TALEBİNİ DÜŞÜRMEK İÇİN MARJLARI AÇIYORLAR'
Sozcu.com.tr'den Emre Deveci'nin haberine göre, TCMB’nin eski baş ekonomisti Hakan Kara, bankalarda döviz kurlarında makasın açılmasının nedeni olarak, TCMB’nin bankaların döviz alımına geçen hafta getirdiği sınırlamaya işaret etti. “Bankalar alamayınca satamıyor, döviz talebini düşürmek için de alım satım marjlarını açıyorlar” diyen Prof. Dr. Kara, bu adımın Kapalıçarşı’ya etkisine değinerek “Bu da Kapalıçarşı’daki fiyatı yukarı çekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
“İnsanların bankadan yabancı para çekip Kapalıçarşı’da satması kuru dengelediği için bu yöntem tercih ediliyor olabilir ancak bu riskli bir strateji” diyen Kara, “Çünkü hane halkını endişeye sevk ederek bankalardan döviz cinsi nakit çekilişlerini hızlandırabilir” uyarısında bulundu.
‘MAKASIN AÇILMASI DÖVİZ TALEBİNİ ARTIRIR’
Deneyimli bankacı Kerim Rota, dövizde “resmi kur” ve “piyasa kuru” şeklinde çoklu kur oluşması riskine işaret etti ve “Çok tehlikeli bir noktadayız, geri dönüşü çok zor bir süreç olabilir” uyarısında bulundu.
Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı da olan Rota, iki üç hafta önce yüzde 1 civarında olan bankalarda döviz alış-satış makasının bugün yüzde 5’e geldiğini ve önlem alınmazsa seçim tarihi öncesinde bile dövizde durumun sürdürülemez hale gelebileceğini vurguladı.
Kapalıçarşı ile banka kurları arasındaki makasın da açıldığını ve diğer kısıtlamalarla birlikte bu durumun finansal sistemin dışına çıkışı özendireceğini belirten Rota, bankalardan fiziki döviz çekip Kapalıçarşı’da bozdurma ya da sınırlamalar nedeniyle dövizi banka yerine Kapalıçarşı’dan alma örneklerinin ortaya çıktığını dile getirdi.
Dövizde alış-satış makasının açılmasının dövizin talebini azaltmak yerine artıracağını, makasın arttığını görenlerin daha fazla döviz alımına yöneleceğini belirten Rota, “Bu marjın her geçen gün açılması TCMB’yi ve döviz piyasasını yönettiğini sananların aksine döviz talebini daha da arttırır. Döviz satmak zorunda olanların da ya satışı ertelemesine ya da finansal sistem dışı kanallarda arayışa girmesine yol açar” dedi.
‘ÖNEMLİ OLAN BANKADAKİ MAKAS’
Şirketlerin bankalardan döviz alımlarına hem miktar hem kur hem de zamanlama olarak çeşitli kısıtlamalar uygulanmakta olduğunu belirten stratejist Evren Kırıkoğlu, “Dolayısıyla hazır nakit alımları serbest olduğundan bir prim yansıtıyor” dedi.
Kapalıçarşı’daki işlem hacimlerinin normal zamanlarda bile bankalardaki kaydi işlemlerin yerini tutamayacak kadar küçük olduğuna dikkat çeken Sardis Danışmanlık Kurucusu olan Kırıkoğlu, “Kapalıçarşı ile banka makasının yüksek olması piyasada psikolojik endişe yaratsa da herhangi bir sektör için problem teşkil etmez. Çünkü çarşıda alıp satanla bankada alıp satan birbiriyle çok karışmıyor aslında. Yoksa tek yön akış olurdu ve bu sürdürülemez” dedi.
“Önemli olan banka-çarşı makası değil, bankalardaki alım-satım makası” diyen Kırıkoğlu, “O makasın çok geniş olması da her türlü döviz işlemini, hedge imkanlarını, dış ticaret kârlılığını ve piyasa verimliliğini bozucu nitelikte” değerlendirmesinde bulundu.
‘BAYRAMDAN SONRA FARK DAHA DA AÇILABİLİR’
Bir bankacılık kaynağı, döviz kurlarında alış-satış kurlarını yükseltmeleri yönünde TCMB’den bankalara sözlü talimat geldiğini belirterek, bayram sonrasında farkın daha da açılmasının muhtemel olduğunu belirtti.
TCMB’nin ve genel olarak ekonomi yönetiminin döviz işlemleriyle ilgili bankalar üzerinde sıkı markaj uyguladığını belirten bankacılık kaynağı, bu durumun da işlemlerin bir bölümünün Kapalıçarşı’ya kaymasında etkili olduğunu, son dönemde bankalarda fiziki döviz çekme ve kasa taleplerinde de artış olduğunu, bu gelişmelerin risk yarattığını belirtti.
Bankacılık kaynağı, son dönemde döviz mevduatlar artmasa da yüksek faizli opsiyonlu kur korumalı mevduat seçeneğine artan bir ilgi olduğunu belirtti.
2022'de krizin en kazançlısı olan bankalarda rüzgar tersine dönüyor: Kârları yüzde 40 düşecek
