Ekonominin kışı iğneden ipliğe zamlarla vatandaşın cebini ‘dondurunca’ alışverişte emsali görülmemiş bir dönem başladı. Bibere 30 lira etiket koymaya çekinen pazarcı gramla satışa geçti. Market kasalarında iade oranı fırladı. Mekanlarda ısınma paralı hale geldi. Rekor enflasyonun getirdiği çarpıcı tablo, vahim gidişatın kronik hale gelmemesi için acil tedbir düşünülmesi gerektiğini gösterdi.
Artan döviz kurları ve yüksek enflasyon iğneden ipliğe zam gelmesine neden olurken, ekonomide resmen ‘kara kışı’ yaşatıyor. Enflasyonun getirdiği ağır yükler alışverişte yeni kurallara ve alışkanlıklara sebep oldu. Pazar tezgahlarına 30-40 liralık etiket koymaya çekinen pazarcılar gramla satışa başladı. Market kasalarında anlık yaşanan fiyat değişimleri iade oranlarını fırlatırken, kafe ve restoran ise ısıtıcı ve açılış ücreti alınmaya başlandı.
ZAMLARIN ALTINDA EZİLEN 10 BİN ESNAF OCAKTA KEPENK KAPATTI
Hükümetin ekonomi yönetiminde izlediği politikalar hayat pahalılığını besledi. Ay sonu hesabı yapan milyonlar ev bütçesini denkleştirmek için çabalarken esnaftan iş adamına her kesim zor günlerin etkisini hissediyor. CHP’li Veli Ağbaba “Yalnızca ocak ayında yüksek faturaların, girdi maliyetlerinin altında ezilen 10 bin 147 esnaf iflas etti” dedi. TÜİK rakamlarıyla bile yüzde 50’ye dayanan enflasyon ise alışverişte yeni normlar oluşturdu.
ELEKTRİK FATURALARI BİR YIL İÇİNDE ÜÇ KATTAN FAZLA ARTTI
arkette bütçeyi aşan ürünlerin kasada iadesi arttı. Mahalle pazarlarında da sebze meyve fiyatı kiloyla değil gramla yazılmaya başlandı. En büyük tepki elektrik faturalarına oldu. İBB, Halk Ekmek fabrikasına geçen eylülde 202 bin lira fatura gelirken ocakta bunun 755 bine çıktığını paylaştı. Kafelerin katlanan faturalar nedeniyle ısıtıcıdan para almaya başladığı, masada ‘harcama sınırı’ koyduğuna ilişkin iddialar sosyal medyaya yansıdı.
ENFLASYON CANAVARI ALIŞVERİŞİ DEĞİŞTİRDİ
Türk Lirası’nın değer kaybı sürerken, enflasyonun rekor kırması ücretleri eritti. Yapılan zamlar yılın ilk ayında biterken açlık ve yoksulluk sınırı da her geçen gün artıyor. Ekonomik sıkıntılar vatandaşa adeta ‘kara kışı’ yaşatıyor. İğneden ipliğe peş peşe zamlar gelirken, enflasyonun ağır yükü alışverişte yeni kurallara ve alışkanlıklara sebep oldu.
Bir çok yerde temel gıda ürünleri artık gram ile satılıyor. Bunların başında da peynir, et, kuru bakliyat gibi ürünler geliyor. Market ve bakkallarda fiyatların yüksek olması, vatandaşları ‘daha uygun’ olduğu için mahalle pazarlarına yöneltti. Ancak yaşanan ekonomik kriz ile birlikte hava sıcaklıklarının da düşmesi, pazar tezgahlarında fiyatları yükseltti.
Pazar tezgahlarında yer alan etiketlerde meyve ve sebze fiyatları kiloyla değil, gramla yazılmaya başlandı. Tezgaha 30-40 liralık etiket koymaya çekinen pazarcılar gramla satışa başladı. Pazarlarda salatalık 30, biber 20-25, patlıcan 30, kabak 20 liraya kendine yer buluyor.
Fiyatlar böyle olunca tezgahlardaki etiketler de değiştirilmeye başlandı. Esnaf etiketlere kilo fiyatını değil, gram fiyatını yazmaya başladı. Eskişehir’de 25 yıldır pazarcılık yapan Ramazan Altın, hayatı boyunca ilk defa böyle bir durumla karşı karşıya kaldığını belirterek “Pazarda durumlar vahim. Fiyatlar yükseldi. Vatandaş bazı ürünleri taneyle alıyor. Birçok ürün artık kilogram değil gramla satılıyor. 250 gram ve 500 gram alan çok insan var’’ dedi.
Dünya Gazetesi’nde daha önce yer alan habere göre market kasalarında ise anlık yaşanan fiyat değişimleri iade oranlarını fırlattı. Öte yandan , kafe ve restaurantlar ise ısıtıcı ve açılış ücreti almaya başladı. Bazı bölgelerde işletmeler 30-40 TL altında sipariş veren müşterileri kabul etmiyor.
ELEKTRİK FATURALARI BİR YIL İÇİNDE ÜÇ KATTAN FAZLA ARTTI
Market ve pazarın yanı sıra enerji faturalarına yüzde 100’ün üstünde yansıyan zam oranları temel gıdanın üretimini sekteye uğratıyor. Vatandaşın en çok tepki gösterdiği elektrik faturlarına bir çözüm üretilemezken fabrika faturaları astornomik rakamlara ulaştı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Halk Ekmek fabrikasına geçen eylülde 202 bin lira fatura gelirken ocakta bunun 755 bine çıktığını paylaştı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Edirnekapı Halk Ekmek Fabrikası aylık elektrik faturasını açıkladı. Fabrikanın Ekim ayı faturası ile Ocak ayı faturası arasında neredeyse üç kat fark vardı. İBB iştiraki İHE Yönetim Kurulu Başkanvekili Özgen Nama, Edirnekapı Halk Ekmek Fabrikası’na gelen 755 bin liralık elektrik faturasını paylaştı. Nama, “Maalesef durum çok vahim” dedi.
TOBB KÜÇÜK İŞLETMELERİN KORUNMASI İÇİN İNDİRİM İSTEDİ
Yüksek gelen elektrik faturalarından yakınan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu,Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın elektrik faturalarıyla ilgili vatandaşın yükünü hafifletecek yeni adımlar atılacağını söylemesi üzerine açıklama yaptı. Hisarcıklıoğlu sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Elektrik fiyatlarıyla ilgili ülke genelinde iş insanlarımızdan da gelen şikâyet ve sıkıntılar karşısında Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın açıklamaları olumlu bir gelişme. Talebimiz, elektrik fiyatlarında indirime gidilmesi ve özellikle küçük işletmelerin korunması” dedi.
30-40 LİRALIK AÇILIŞ ÜCRETİ ALINMAYA BAŞLANDI
Metrekaresi küçük kafe ve restoranlar artan maliyetler nedeniyle açılış ücreti sistemine geçiş yaptı. Artan gıda, kira, enerji ve işçi maliyetleriyle beraber bazı restoran ve kafeler yeni sistemlere başvurmaya başladı.Bazı bölgelerde işletmeler 30-40 TL altında sipariş veren müşterileri kabul etmiyor. Artan enerji maliyetleri nedeniyle açık havada oturan müşterilerden ise ısıtıcılar için saat başı 5 TL ile 15 TL arasında ücret talep ediliyor. Tüm Restoranlar Ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl artan maliyetler nedeniyle bazı kafe ve restoranların ayakta kalmak için bu sisteme başvurduklarını söyledi. Bloomberg HT’nin haberine göre İstanbul’un bazı semtlerinde metrekaresi küçük olan restoran ve kafeler müşterilerden 30-40 TL’nin altında sipariş kabul etmiyor. Öyle ki restoranların yoğun saatlerinde öğle ve akşam saatlerinde çay-kahve servisi yapılmıyor.
ZAMLARA DİRENEMEYEN 10 BİN ESNAF KEPENK KAPATTI
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, ocak ayında 10 bin 147 esnafın iflas ettiğini belirterek, “Salgın tedbirleri kapsamında faaliyetleri durdurulan, artan döviz kuru ve artan girdi maliyetleri nedeniyle ürün alamayan ve yüksek borç altında ezilen esnafımız, gelen yüksek faturalar nedeniyle iflas bayrağını çekmiş durumdadır” dedi. Ağbaba, elektrik ve doğal gaza yapılan zamlarının esnafı kepenk kapatma noktasına getirdiğini savundu.
Ağbaba, ‘’Bu yılın ilk ayında, esnaf ve sicil gazetesi verilerine göre, sicilden ve meslekten terkinini yaparak iflas eden esnaf sayısı 10 bin 147 olarak açıklandı. Ocak ayında 8 bin 662 esnaf sicilden terkinini yaparken bin 885 esnaf ise meslekten terkinini yaparak kepenk kapattı. Türkiye’nin dört bir yanında esnafımıza, bir ay önceki ödedikleri elektrik faturalarının neredeyse iki katı faturaları gelmeye başladı. 20 bin, 30 bin, hatta ülkenin dört bir yanında 45 bin TL’yi aşan elektrik faturalarına esnafımız isyan etmektedir. Esnafımız neredeyse bir kira parasından daha fazla elektrik ve doğal gaz faturası ödemektedir. Zaten borç kıskacında zor bela ayakta durmaya çalışan esnafımıza bir darbe de iktidar tarafından vurulmuştur. Ocak ayında toplam 10 bin 147 esnaf iflası, gelecek aylardaki toplu iflaslarında ne yazık ki habercisidir’’ diye konuştu.
