Karar Gazetesi ekonomi yazarı Doç Dr. Oğuz Demir, doların düşmesine rağmen neden akaryakıta peş peşe zam yapıldığının gerekçesini açıkladı. Demir ayrıca dolara endeksli TL mevduat hesabında ortaya çıkan yeni sıkıntıya dikkat çekti. Demir, " Şu anda bizim odaklanmamız gereken konu fiyatların daha da artmamasını sağlamak" dedi.
Karar Gazetesi Ekonomi yazarı Oğuz Demir, doların düşmesine rağmen akaryakıt başta olmak üzere piyasadaki ürünlerin fiyatlarında neden düşüş yaşanmadığını açıkladı. Maliyetlerdeki artışlara dikkat çeken Demir, "Bu bir asansör değildir, dolar yükselince fiyatlar birden artmadı aslında yavaş yavaş arttı ama biz bunu hızlı hissettik. Dolardaki düşüş ithal mallardaki girdileri düşüreceği için ithal ürünlerde fiyat düşüşleri beklenebilir. Akaryakıt da ithal bir ürün dolar düşünce fiyatların düşmesi gerekiyordu ancak hükümet akaryakıttan alınan ÖTV oranlarını artırınca zamlar da kaçınılmaz oldu" ifadelerini kullandı.
İşte Gazete Duvar'a konuşan Demir'in açıklamalarından öne çıkanlar:
DOLAR DÜŞÜNCE FİYATLAR NEDEN DÜŞMEDİ?
Fiyatlar artarken maliyetler arttı fiyatlar da bunun paralel olarak arttı. Burada fiyatların artmasına neden olan sadece dolar değil. İthal girdi maliyetleri de arttı ama artan sadece ithal girdi değil yerli girdi maliyetleri de arttı. Fiyatlar aslında yavaş yavaş arttı ama biz bunu hızlı hissettik. Bu bir asansör değil fiyatlar birden artıp birden düşmez. Türkiye İstatistik Kurumu da bunu açıkladı kurum eğer doğru söylüyorsa maliyetlerin yüzde 55 oranında arttığını maliyetlerin yüzde 21 arttığını söyledi. Burada hala birikmiş bir maliyetin etkisi var. Dolar artınca artan, dolar düşünce düşen mallar ithal mallardır. Bakın Apple ne yaptı? Dolar düşüşe geçince ürünlerinin fiyatını aşağı çekti.
Akaryakıtın fiyatı neden düşmedi çünkü burada ÖTV'yi devlet artırdı ÖTV artınca dolar düşmesine rağmen ithal ürün olan akaryakıt fiyatları da dolar düşmesine rağmen düşmedi. Şu anda bizim odaklanmamız gereken konu fiyatların daha da artmamasını sağlamak. Dolar geçen sene bu dönemde 7,5 liraydı şimdi 11,5 lira hala daha yüzde 40'lık bir marj var. Onun için düşüşü ithal mallarda bekleyebiliriz ama içinde yerli girdi olan ürünlerde beklemek şu an için zor.
EKONOMİ NORMALLEŞT Mİ?
Türkiye'nin yeni ekonomik modelini de değerlendiren Oğuz Demir, “Ekonominin normalleşmesi” için zamana ihtiyaç olduğunu söyledi. Dolar Türkiye'de 15 liranın üzerindeyken Türkiye'de şirketler ve gerçek kişiler tarafından 6,5 milyar dolar alınmış. Şimdi doları o seviyelerden alan insanların parayı 3 ay vadeli dövize endeksli TL hesabına yatırmalarını bekleyemeyiz. Bu kitle doların yeniden yükselişe geçmelerini bekleyecektir. Burada dövize endeksli mevduat hesabına kimler para yatırabilir, elinde TL'si olup da dövize ve altına yönelmeyi düşünen insanlar yatırabilir ancak orada da ikinci bir sıkıntı çıktı. Bankalar yüzde 17 politika faizinin en fazla yüzde 3 fazlasını verebiliyor dolar artarsa arayı telafi ediyor ama doğrudan TL'ye yöneldiğinde yüzde 23-24 faiz oranları var.
O kadar çok kafa karıştıran oranlar var ki şu an vatandaş da ne yapacağını henüz bilmiyor. O yüzden biz ekonomistler faiz artıralım dedik, bu arka yollara yönelmeden şimdi gelinen noktaya baktığımızda faiz kendiliğinden arttı. Türkiye'nin 10 yıllık hazine tahvil faizleri yüzde 24'lere geldi. Kredi faizleri yüzde 30'lara koşuyor.
"BAKAN NEBATİ DUYGU İNSANI AMA EKONOMİ MATEMATİKTİR"
Ekonomi yazarı Oğuz Demir, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin, “20 Aralık gecesi, dolar bozdurmak için herkes devreye girdi, insanlar dolar bozdurmaya koştu“ açıklamasını “O gece bir sürü insan evet dolar bozdurmak istedi ama bazı insanlar mobil cihazlarından dolar bozma işlemi yapamadı. Yapabilen yaptı ama. Burada işin esası insanların akıllarında soru işareti bırakmamak, şeffaf olmaktır ama hangi insan o gece saat 21:00'da dolar bozdurdu bunların da açıklanması gerekir. Hiçbirimiz doların artmasını istemiyoruz. Bakan Nebati, duygu insanı olduğunu “Gözlerime bakar mısınız ne görüyorsunuz?” diyerek gösterdi ama ekonomi matematik işidir, bilim işidir. Sayın bakan daha her şeyin üzerinden bir hafta geçmesine rağmen televizyon televizyon gezip ekonominin nasıl iyi yönetildiğini anlatarak beklentiyi yükseltiyor ancak bu tehlikeli bir durum. Ekonomiyi rasyonel olarak yönettiğinizde ve şeffaf olduğunuzda insanları ikna edebilirsiniz” dedi.
