Son iki haftada sürekli rekor tazeleyen dolar ve euro, 3 Haziran'da TÜİK'in açıkladığı mayıs enflasyonun düşük gelmesi ile bir nebze olsun geri adım attı. Fakat Merkez Bankası'nın faiz indirim ihtimalini artırmasıyla kaybettiklerini hızla geri aldı. Doların yönünü tayin edebilecek kritik tarihler ise 14-17 Haziran arasında. Peki piyasaların merakla beklediği bu tarihler arasında neler yaşanacak? İşte madde madde ekonomiyi ve döviz kurunu yakından ilgilendiren gelişmeler...
14-17 Haziran arasında yaşananları net olarak analiz eder ve anlamlandırırsak önümüzdeki 1 yılın gidişatını da net olarak anlarız. 1 Haziran akşamı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, TRT ortak yayınında "Bizim bir defa faizleri düşürmemiz şart. Onun için de temmuz ağustos buraları bulacağız ki faiz düşmeye başlasın" ifadesini kullanmasından sonra dolar hızla arttı. Ama bu durum ekonomi çevreleri tarafından az çok biliniyordu. Piyasayı asıl belirleyecek olan gelişmeler ise Haziran ayının ikinci ve üçüncü haftası yaşanacak.
14 ile 17 Haziran arasında yaşanacakları net bir şekilde anlarsak önümüzdeki senaryoları daha net görürüz. İşte 3 kritik tarih ve yaşanacakların ipuçları...
Dünya Gazetesi Yazarı ve TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat:
Döviz kurlarında yaşanan hareketleri, enflasyon rakamlarını ve faiz indirimine yönelik beklentileri değerlendiren Dünya Yazarı ve TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat'ın analizi şöyle:
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat
"Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faiz indirimi açıklamaları sonrasında muhtemel bir faiz indirimi durumunda neler yaşanabileceğinin ön gösterimini görmüştük. Dolar/TL 8,88'e kadar çıkarken dün Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu'nun para politikasında gevşeme iddialarını 'haklı gerekçelere dayanmıyor' olarak nitelendirmesi piyasaların biraz da olsa sakinleşmesini sağladı. Bugün gelen enflasyon ise tam kapanma etkisiyle düşüşe geçse de ÜFE-TÜFE arasındaki fark muazzam bir düzeye ulaştı. Üreticiler, pandemi şartları ve ekonomik gidişat nedeniyle kurdan kaynaklanan maliyetleri tüketicilere artık daha hızlı yansıtıyolar. Talepte toparlanma gördükleri anda üreticiler fiyatlara bu artışları yansıtacak. Normalleşme adımları sonrası haziran ve temmuz ayında enflasyonda yükseliş yaşanabilir.
Döviz kurları için artık önümüzde iki önemli tarih var; 14 Haziran'daki Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Biden görüşmesinden çıkacak mesajlar ve 17 Haziran'daki PPK'dan faiz indirimi gelip gelmeyeceği. Hatta bugünlere denk gelen 15-16 Haziran'daki Fed'in Açık Piyasa Komitesi Toplantısı da özellikle gelişmekte olan ülkeler için büyük önem taşıyor. Faizlere ve varlık alım programına dair mesajlar kısa vadeli Türk Lirası için yön belirleyici durumunda."
14 HAZİRAN NATO ZİRVESİ BIDEN VE ERDOĞAN GÖRÜŞMESİ
Politik gelişmeler ekonomi piyasalarını yakından etkiliyor. Beyaz Saray, ABD Başkanı Joe Biden'ın 14 Haziran'da NATO Zirvesi'ndeki temasları kapsamında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya gelerek ikili ve bölgesel konuları ele alacağını açıkladı. Ekonomi piyasaları nefeslerini tuttu bu görüşmeye odaklandı. Çünkü bu görüşmede ABD ve Türkiye ilişkilerine rest atılması bekleniyor. Bu görüşme neden önemli?
* 28 Mayıs'ta Erdoğan 20 ABD'li uluslararası şirket ile Videokonferans yöntemi ile görüştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan, şirket yöneticilerini Türkiye'de yatırıma çağırdı. Bu görüşe sırasında ABD Başkanı Joe Biden'la Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında 14 Haziran'da yapılacak görüşmede ilişkilerin düzeleceği yönünde olumlu sinyaller verildi.
Tam da görüşmelerin yapıldığı sıralarda 650 milyar dolarlık iki ABD’li fon Türkiye'den çekilme kararı aldı. CalPERS ve CalSTRS'ın çekilme kararı oylamasında Cumhuriyetçi ve Demokratlar, fire vermeden Türkiye’den iki fonun da çıkması gerektiğini kabul etti.
"Türkiye'den çekilme kararı alan şirketler" haberi için tıklayın
ABD seçimlerinden sonra Biden ve Erdoğan arasında bir görüşme gerçekleşmedi. ABD ve Türkiye arasında S-400 nedeniye yaşanan gerilimde bir türlü yumşama yaşanmadı ve 24 Nisan'da Biden yaptığı açıklamada Ermeni Soykırımı'nı kabul etti.
"Biden resmen 'soykırım' dedi" haberi için tıklayın
ABD'li yetkililerden 14 Haziran'da gerçekleşecek Nato Zirvesi'nden önce Türiye'den 'Rusya'dan gelen S-400 uzmanlarını geri göndermesini ya da S-400'lerin kullanımını askıya almasını isteyebileceği konuşuluyor. 3 Haziran'da ise Bloomberg, ABD Başkanı Joe Biden ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bir araya gelmesinin öncesinde 'Türkiye'nin Rus uzmanları Biden’a sinyal göndermek için eve yolladığını' iddia etmişti. Rusya Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi'nin sözcüsü Valeriya Reşetnikova ise bu iddiaları yalanladı. Bu gelişmeler doların hızla yükselmesine neden oldu.
"Doları bu kez Rusya ateşledi" haberi için tıklayın
Rusya ise yine 3 Haziran'da elinde tutuğu turizm kozunu öne sürdü ve 1 Haziran'da bitecek olan Türkiye’ye yönelik uçuş yasağını 21 Haziran’a kadar uzattığını duyurdu.
"Türkiye'ye uçuş yasağını uzattı" haberi için tıklayın
BEYAZ SARAY'DAN BİDEN - ERDOĞAN AÇIKLAMASI
14 Haziran'da NATO liderlerinin gelecek tehditleri nasıl karşılayacakları ve etkili yük paylaşımı konusunda istişarelerde bulunacağını belirten Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, "Biden, birçok ikili ve bölgesel meseleyi ele almak için Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile de görüşecek." ifadesini kullandı.
ÖMER ÇELİK'TEN ERDOĞAN-BIDEN GÖRÜŞMESİ AÇIKLAMASI
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Başkanı Biden ile görüşmesinde hangi konuların ele alınacağına ilişkin konuşan AK Parti sözcüsü Ömer Çelik, ABD ile köklü bir müttefik ilişkisi olduğunu belirterek, şunları söyledi:
* Geçmişte ortaya konulan iş birliklerimiz Türkiye’nin önemli bir müttefik olduğunu ortaya çıkarıyor. Yönetimlerden her zaman sağduyulu hareket etmelerini istiyoruz.
* FETÖ konusunda himayenin kalkmasıdır birinci konu. O şahsın terörist başının ABD tarafından himaye görüyor olması müttefiklik ilişkileri açısından çözülmesi gereken bir meseledir.
* ABD ile karşılıklı ekonomik ilişkilerimizi nasıl büyüteceğimiz, Suriye’nin geleceği, Libya’nın geleceği, Akdeniz konusunda ortak ilkeleri nasıl geliştirebileceğimizi konuşmamız gerekir. Odak noktamız o olursa bahsettiğim negatif noktaları çözmek daha kolay olur.
Şimdi piyasaların gözü kulağı bu görüşmeden çıkacaklara kilitlendi.
15 HAZİRAN'DA KÜRESEL PİYASALARI ETKİLEYECEK TOPLANTI
15 Haziran'da ABD Merkez Bankası (FED) para politikası toplantısı düzenleyecek ve toplantı sonrası açıklama yapacak. Ekonomi çevreleri toplantıda varlık alım fonları yani parasal genişlemenin hızının azaltılmasının konuşulacağını vurguluyor. Küresel piyasaları yakından etkileyecek olan varlık fonu alımlarının hemen başlamayacağını belirten ekonomi uzmanları toplantı sonrası azaltma takviminin açıklanacağını bekliyor. Eylül ayından itibaren FED'in varlık fonu alımlarını azaltması ve Ocak ayında ise sıfırlaması ihtimali üzerinde duruluyor. İşte tüm bu gelişmeler doların ve küresel piyasaların gidişatını etkileyecek.
"Morgan Stanley'den flaş Fed tahmini" haberi için tıklayın
AŞILARIN TAMAMLANMASI
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, BioNTech kurucu ortağı Prof Uğur Şahin ile ortak bir açıklama yaparak Türkiye ile Pfizer/BioNtech arasında toplam 120 milyon doz aşı için anlaşma yapıldığını duyurdu. 30 milyon doz aşının Türkiye'ye Haziran sonuna kadar gelmesi bekleniyor. Kalan aşılarında Temmuz ayı içinde getirilerek aşılamanın büyük bir kısmının tamamlanması hedefleniyor. Böylece dış turizmde hayal kırıklığına uğrayan sektörün iç turizm ile bir nebze olsun canlandırılması amaçlanıyor.
İşte tüm bu gelişmeler ve yaşanacaklar önümüzdeki 1 yılın seyrini belirleyecek.
